Αποκλειστικό- Προσωπικός αριθμός πολίτη: Πού και πώς θα χορηγείται

Η αντίστροφη μέτρηση για την εφαρμογή του πολύ-αναμενόμενου Προσωπικού Αριθμού σε εκατομμύρια πολίτες ξεκίνησε και σήμερα ο Οικονομικός Ταχυδρόμος αποκαλύπτει το σχέδιο που υπέβαλε το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προς την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα προκειμένου να «ξεμπλοκάρει» το μέτρο και να τεθεί το επόμενο διάστημα σε εφαρμογή.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Ο.Τ., το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με έγγραφο του Γενικού Γραμματέα Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Δημοσθένη Αναγνωστόπουλου, υπέβαλε προς την Αρχή σχέδιο διάταξης νόμου για την αναγραφή του Προσωπικού Αριθμού στο Δελτίο Ταυτότητας.

Περίπου 6 εκατομμύρια πολίτες δεν έχουν βγάλει νέες ταυτότητες λόγω του ότι περιμένουν την εξέλιξη για τον Προσωπικό Αριθμό που θα περιλαμβάνεται υποχρεωτικά σε αυτές

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνήλθε σε συνεδρίαση την Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2025 προκειμένου να εκδώσει γνώμη επί σχεδίου διάταξης κατόπιν αιτήματος του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ενώ το σχέδιο αυτό και η όλη πρόταση γίνεται σε συνεργασία με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

Το σχέδιο

Όπως αναφέρεται στην απόφαση της αρχής, πέραν του σχεδίου διάταξης νόμου που υπέβαλε το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την αναγραφή του Προσωπικού Αριθμού στο Δελτίο Ταυτότητας, υπέβαλε και σχέδιο, με το οποίο προβλέπεται ότι στις συναλλαγές φυσικών προσώπων με φορείς του ιδιωτικού τομέα για τη διεκπεραίωση των οποίων υπάρχει έννομη υποχρέωση για την τήρηση φωτοαντιγράφου Δελτίου Ταυτότητας, η υποβολή του αντιγράφου διενεργείται με τη χρήση ψηφιακών υπηρεσιών, κατά τρόπο ώστε να καταργείται η τήρηση σχετικού φωτοαντιγράφου.

Επίσης προβλέπεται η κατάργηση φωτοαντιγράφου Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας στο Δημόσιο Τομέα, ενώ κατατέθηκε και επικαιροποιημένο σχέδιο του προβλεπόμενου στο άρθρο 107 παρ. 6 του ν. 4727/2020 Προεδρικού Διατάγματος, που αφορά τον Προσωπικό Αριθμό μετά από την ενσωμάτωση των σχολίων που έγιναν από το ΣτΕ.

Με το έγγραφο αυτό, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δηλώνει επίσης ότι δεσμεύεται για την υλοποίηση εφαρμογής, η οποία θα περιλαμβάνει αρχείο καταγραφής της χρήσης του Προσωπικού Αριθμού από φορείς της Δημόσιας Διοίκησης και η οποία θα είναι προσβάσιμη από τα ενδιαφερόμενα φυσικά πρόσωπα. Ουσιαστικά δηλαδή θα υπάρχει ένα Αpp που θα μπορούν οι πολίτες να λαμβάνουν τον Προσωπικό Αριθμό και ο οποίος θα αποτελείται από τον Αριθμό Φορολογικού Μητρώου και τρία ψηφία τα οποία θα επιλέγουν οι ίδιοι.

Καθυστερήσεις στις ταυτότητες

Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 6 εκατομμύρια πολίτες που δεν έχουν βγάλει νέες ταυτότητες λόγω του ότι περιμένουν την εξέλιξη για τον Προσωπικό Αριθμό που θα περιλαμβάνεται υποχρεωτικά σε αυτές.

Σύμφωνα με την απόφαση της Αρχής, με την προτεινόμενη διάταξη του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ο Προσωπικός Αριθμός αναγράφεται υποχρεωτικά στο Δελτίο Ταυτότητας των Ελλήνων πολιτών και αποθηκεύεται στο ενσωματωμένο ηλεκτρονικό μέσο αποθήκευσης του Δελτίου Ταυτότητας, με σκοπό την παροχή Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και την διευκόλυνση των πολιτών σε συναλλαγές τους με το Δημόσιο.

Οι ανησυχίες

Η αναγραφή του Προσωπικού Αριθμού σε ένα δημόσιο έγγραφο δημιουργεί νέους κινδύνους για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων, καθώς το Δελτίο Ταυτότητας είναι μεν στη διάθεση του εκάστοτε κατόχου του, υποκειμένου των δεδομένων το οποίο έχει την ευθύνη για την ασφαλή τήρησή του, ωστόσο παγίως χρησιμοποιείται για σκοπούς αναγνώρισης, όχι μόνο από φορείς του δημοσίου αλλά και από ιδιώτες, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις, προβλέπεται η τήρηση αντιγράφου του Δελτίου Ταυτότητας από φορείς.

Συνεπώς, προκύπτει ο κίνδυνος να λαμβάνουν γνώση του Προσωπικού Αριθμού, καθώς και να τηρούν αντίγραφα του Δελτίου Ταυτότητας στα οποία περιέχεται ο Προσωπικός Αριθμός τρίτοι, με αποτέλεσμα να είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί σε βάρος του υποκειμένου των δεδομένων, ενώ κίνδυνοι ανακύπτουν και από πιθανή παράνομη χρήση του Προσωπικού Αριθμού σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής του Δελτίου Ταυτότητας. Επισημαίνεται εξάλλου ότι, από τον τρόπο δημιουργίας του, τυχόν αποκάλυψη του Προσωπικού Αριθμού ενός προσώπου σε τρίτους συνεπάγεται αυτομάτως και αποκάλυψη και του ΑΦΜ αυτού.

Αντίγραφο του Δελτίου Ταυτότητας θα τηρείται αποκλειστικά με ψηφιακά μέσα, απαγορευομένης της τήρησης φωτοαντιγράφου

Όπως αναφέρεται στην απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, καθώς προκύπτουν νέοι κίνδυνοι για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των υποκειμένων των δεδομένων, κρίσιμο είναι να εξεταστεί αν προβλέπονται ήδη μέτρα περιορισμού των κινδύνων αυτών.

Για όλα αυτά που επισημαίνει η Αρχή, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με αίτημά του προσκομίζει μέτρα αντιμετώπισης των παραπάνω κινδύνων. Συγκεκριμένα, ήδη έχει νομοθετηθεί η κατάργηση τήρησης αντιγράφου ταυτότητας για το Δημόσιο από πέρυσι τον Μάρτιο, ενώ προσκομίζεται σχέδιο διάταξης με το οποίο προβλέπεται ότι, όταν εκ του νόμου απαιτείται η τήρηση φωτοαντιγράφου Δελτίου Ταυτότητας για συναλλαγές φυσικών προσώπων με φορείς του ιδιωτικού τομέα θα λαμβάνεται ηλεκτρονικά αντίγραφο του Δελτίου Ταυτότητας που δεν θα περιέχει τον Προσωπικό Αριθμό.

Ψηφιακά μέσα

Επισημαίνεται ότι με τη διάταξη αυτή γίνεται σαφές ότι αντίγραφο του Δελτίου Ταυτότητας θα τηρείται αποκλειστικά με ψηφιακά μέσα, απαγορευομένης της τήρησης φωτοαντιγράφου. Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται ο κίνδυνος γνώσης του Προσωπικού Αριθμού από τρίτους κατά τη λήψη από αυτούς αντιγράφου Δελτίου Ταυτότητας. Άρα δεν θα δίνει κανείς πολίτης φωτοτυπία της ταυτότητάς του σε όποιον τη ζητάει.

Ως επιπλέον μέτρο, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αναφέρει την υλοποίηση εφαρμογής η οποία θα τηρεί αρχείο καταγραφής της χρήσης του Προσωπικού Αριθμού από φορείς της Δημόσιας Διοίκησης.

Το μέτρο αυτό, πέραν από την ασφάλεια, διασφαλίζει συμμόρφωση με τις αρχές προστασίας δεδομένων, καθώς ενισχύει τη διαφάνεια της επεξεργασίας και άρα τον έλεγχο από το υποκείμενο των δεδομένων του. Η Αρχή υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι παρά τα μέτρα αυτά, παραμένει κίνδυνος αποκάλυψης του Προσωπικού Αριθμού, ιδίως σε συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών. Συνεπώς η σχετική νομοθέτηση πρέπει να συνδυαστεί με κατάλληλες συντονισμένες και εντατικές δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ώστε να καταστεί γνωστό στους πολίτες και στους φορείς ότι δεν πρέπει να τηρείται αντίγραφο του φυσικού Δελτίου Ταυτότητας.

Μετά τις παραπάνω ενέργειες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η Αρχή έκρινε ότι η προτεινόμενη διάταξη, εφόσον συνοδεύεται από μέτρα μετριασμού των κινδύνων όπως αναφέρονται παραπάνω, δεν προσκρούει στις διατάξεις για την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ώστε επιτέλους να επιλυθεί το θέμα του προσωπικού αριθμού και να μπορέσει να υλοποιηθεί άμεσα.