Κανένας λόγος πανικού για τον πληθωρισμό – Τι δείχνουν οι αναλύσεις

Τα τελευταία γεγονότα στις αγορές και τις ασκούμενες οικονομικές πολιτικές έχουν αναζωπυρώσει τη συζήτηση για τον πληθωρισμό και τα επιτόκια. Παρόλο που οι αποδόσεις των ομολόγων έχουν αυξηθεί και οι αγορές ανησυχούν για το ενδεχόμενο αναζωπύρωσης του πληθωρισμού, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι δεν υπάρχει λόγος πανικού. Οι πρόσφατες αυξήσεις στις τιμές φαίνεται να οφείλονται κυρίως σε λόγους όπως οι διακυμάνσεις στις τιμές της ενέργειας και οι επιδράσεις από προηγούμενα χαμηλά επίπεδα τιμών, παρά σε μια γενική τάση συνεχούς αύξησης του πληθωρισμού.

Παρότι οι μισθοί παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών. Οι αγορές εργασίας αρχίζουν να εξισορροπούνται, καθώς οι εταιρείες προσαρμόζονται μετά τις πληθωριστικές πιέσεις των προηγούμενων ετών. Ακόμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η οικονομία συνεχίζει να μεγεθύνεται δυναμικά, η πρόσφατη επιβράδυνση της απασχόλησης δείχνει ότι η αγορά εργασίας δεν «υπερθερμαίνεται».

Ένας ακόμα παράγοντας αβεβαιότητας είναι η νέα οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ. Παρόλο που ορισμένοι ανησυχούν ότι οι αποφάσεις του θα προκαλέσουν αύξηση του πληθωρισμού, οι αναλύσεις (Oxford Economics) δείχνουν ότι αυτές οι επιπτώσεις θα είναι περιορισμένες. Ακόμα και σε περίπτωση σημαντικών αυξήσεων στους δασμούς των ΗΠΑ, ο αντίκτυπος στις τιμές δεν αναμένεται να είναι ιδιαίτερα μεγάλος ή να διαρκέσει πολύ.

Η αγορά εργασίας στις ανεπτυγμένες οικονομίες έχει επίσης επηρεαστεί από δημογραφικές αλλαγές και τη μετανάστευση. Αν και η ανεργία αυξήθηκε ελαφρώς το 2024, αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση του εργατικού δυναμικού και όχι σε μείωση των θέσεων εργασίας. Για παράδειγμα, σε χώρες όπως ο Καναδάς και η Αυστραλία, η αυξημένη μετανάστευση έχει ενισχύσει την αγορά εργασίας, καλύπτοντας την αυξημένη ζήτηση σε διάφορους τομείς. Το 2025 αναμένεται να συνεχιστεί αυτή η τάση, με σταθερή αύξηση της απασχόλησης και μικρές μεταβολές στα ποσοστά ανεργίας.

Οι εμπορικοί δασμοί των ΗΠΑ μπορεί να επηρεάσουν κάποιους κλάδους, αλλά συνολικά δεν θα αλλάξουν δραστικά την οικονομική εξέλιξη. Σύμφωνα με προσομοιώσεις της Oxford Economics, ακόμα και αν οι ΗΠΑ επιβάλουν υψηλούς δασμούς στον Καναδά και το Μεξικό, η απώλεια θέσεων εργασίας στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αναμένεται να είναι πολύ μικρή. Αντίθετα, οι οικονομίες που εξαρτώνται περισσότερο από τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, όπως ο Καναδάς, θα μπορούσαν να δουν μεγαλύτερες επιπτώσεις. Ωστόσο, οι περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες δεν αναμένεται να βιώσουν σοβαρές αναταραχές στην αγορά εργασίας εξαιτίας αυτών των πολιτικών.

Επιπλέον, στις ΗΠΑ ορισμένοι κλάδοι, όπως οι κατασκευές και η γεωργία, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε ξένο εργατικό δυναμικό. Αν η κυβέρνηση Τραμπ εφαρμόσει αυστηρότερα μεταναστευτικά μέτρα, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε συγκεκριμένους τομείς. Ωστόσο, με βάση την Oxford Economics η συνολική επίδραση στην αμερικανική οικονομία δεν αναμένεται να είναι πολύ μεγάλη, καθώς η μείωση του εργατικού δυναμικού θα συνοδευτεί από αντίστοιχη μείωση της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες.

Συνολικά, η παγκόσμια οικονομία το 2025 φαίνεται να βαδίζει προς σταθερή μεγέθυνση, χωρίς σοβαρούς κινδύνους υπερβολικού πληθωρισμού ή απότομης αύξησης της ανεργίας. Οι κεντρικές τράπεζες αναμένεται να συνεχίσουν τη σταδιακή μείωση των επιτοκίων, με τη Federal Reserve να προχωρά προσεκτικά σε μειώσεις, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Αγγλίας πιθανώς θα χαλαρώσουν τη νομισματική τους πολιτική με πιο γρήγορο ρυθμό. Βεβαίως, παρότι οι αγορές προσαρμόζουν τις προσδοκίες τους βάσει των τελευταίων εξελίξεων, οι κίνδυνοι από πολιτικές αλλαγές ή γεωπολιτικές εντάσεις παραμένουν. Το σημαντικό όμως είναι ότι με βάση τα σημερινά δεδομένα, το ενδεχόμενο μιας νέας κρίσης πληθωρισμού ή μιας μεγάλης ύφεσης φαίνεται απίθανο. Αντίθετα, η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να συνεχίσει την ανάκαμψή της με σταθερούς, αν και συγκρατημένους, ρυθμούς.

Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης του Προγράμματος Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης (E-learning) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Βάση Δεδομένων για Οικονομικές Προβλέψεις

Επιστημονικός Υπεύθυνος Π.Ε. Πετράκης (Καθηγητής), Συνεργάτες Δρ. Π.Χ. Κωστής και Δρ. Κ.Η. Καυκά με ομάδα ερευνητών