Ουκρανία: Είπε «ναι» στο deal για τα ορυκτά με τις ΗΠΑ

Η Ουκρανία ήρθε σε συμφωνία με τις ΗΠΑ για τα ουκρανικά ορυκτά, μεταδίδουν οι Financial Times. Ουκρανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι το Κίεβο είναι πλέον έτοιμο να υπογράψει τη συμφωνία για την από κοινού ανάπτυξη των ορυκτών πόρων του, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, αφού οι ΗΠΑ απέσυραν τις απαιτήσεις για δικαίωμα σε 500 δισ. δολάρια δυνητικών εσόδων από την εκμετάλλευση των πόρων.

Ουκρανοί αξιωματούχοι ελπίζουν ακόμη ότι η συμφωνία θα βελτιώσει τις σχέσεις με την κυβέρνηση Τραμπ και θα ανοίξει το δρόμο για μια μακροπρόθεσμη δέσμευση των ΗΠΑ για την ασφάλεια της χώρας.

Αν και το κείμενο στερείται ρητών εγγυήσεων ασφαλείας, οι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι διαπραγματεύτηκαν πολύ ευνοϊκότερους όρους και παρουσίασαν τη συμφωνία ως έναν τρόπο διεύρυνσης της σχέσης με τις ΗΠΑ για να στηρίξουν τις προοπτικές της Ουκρανίας μετά από τρία χρόνια πολέμου.

«Η συμφωνία για τα ορυκτά είναι μόνο ένα μέρος της εικόνας. Έχουμε ακούσει πολλές φορές από την αμερικανική κυβέρνηση ότι είναι μέρος μιας ευρύτερης εικόνας», δήλωσε στους Financial Times την Τρίτη η Όλια Στεφανίσινα, αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Δικαιοσύνης της Ουκρανίας, η οποία ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων.

Από τις αρχικές διαφωνίες στη συμφωνία

Οι εξαιρετικά επαχθείς όροι του αρχικού σχεδίου – τους οποίους ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε ως μέσο για να ξεπληρώσει η Ουκρανία τις ΗΠΑ για τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας το 2022 – προκάλεσαν οργή στο Κίεβο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Αφού ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέρριψε αυτό το αρχικό κείμενο την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ τον αποκάλεσε «δικτάτορα» και φάνηκε να κατηγορεί την Ουκρανία για την έναρξη του πολέμου.

Η τελική έκδοση της συμφωνίας, με ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου την οποία είδαν οι FT, περιελάμβανε τη δημιουργία ενός ταμείου στο οποίο η Ουκρανία θα συνεισέφερε το 50% των εσόδων από τη «μελλοντική αξιοποίηση» των κρατικών ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, και της σχετικής υλικοτεχνικής υποδομής και θα επενδύσει σε έργα στην Ουκρανία.

Εξαιρούνται οι ορυκτοί πόροι που ήδη συνεισφέρουν στα ταμεία της ουκρανικής κυβέρνησης, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα κάλυπτε τις υφιστάμενες δραστηριότητες της Naftogaz ή της Ukrnafta, των μεγαλύτερων παραγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου της Ουκρανίας.

Η αρχική σαρωτική πρόταση της κυβέρνησης Τραμπ προέβλεπε ένα επενδυτικό ταμείο ανασυγκρότησης στο οποίο οι ΗΠΑ «θα διατηρούσαν το 100% του οικονομικού τους συμφέροντος». Η Ουκρανία θα συνεισέφερε το 50% των εσόδων του ταμείου από την εξόρυξη ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και των σχετικών υποδομών, με ανώτατο όριο τα 500 δισ. δολάρια.

Οι όροι αυτοί, που χαρακτηρίστηκαν απαράδεκτοι από Ουκρανούς αξιωματούχους, αφαιρέθηκαν από το τελικό σχέδιο.  Η εντολή του ταμείου να επενδύει στην Ουκρανία είναι μια ακόμη αλλαγή που είχε ζητήσει το Κίεβο. Το έγγραφο αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη της Ουκρανίας στο μέλλον.

Χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας

Ωστόσο, η συμφωνία παραλείπει κάθε αναφορά στις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας, στις οποίες αρχικά είχε επιμείνει το Κίεβο ως αντάλλαγμα για να συμφωνήσει στη συμφωνία. Αφήνει επίσης κρίσιμα ζητήματα, όπως το μέγεθος της αμερικανικής συμμετοχής στο ταμείο και οι όροι των συμφωνιών «κοινής ιδιοκτησίας», τα οποία θα διευθετηθούν σε συμφωνίες που θα ακολουθήσουν.

Ουκρανοί αξιωματούχοι πρόσθεσαν ότι η συμφωνία ήταν απλώς μια «συμφωνία-πλαίσιο» και ότι κανένα έσοδο δεν θα άλλαζε χέρια μέχρι να τεθεί σε λειτουργία το ταμείο, επιτρέποντάς τους έτσι χρόνο να εξομαλύνουν τυχόν διαφωνίες. Μεταξύ των εκκρεμών ζητημάτων είναι να συμφωνηθεί η δικαιοδοσία της συμφωνίας. Η κυβέρνηση Ζελένσκι θα πρέπει επίσης να ζητήσει την έγκριση του κοινοβουλίου της Ουκρανίας.

Παράλληλα, όπως αναφέρει το Bloomberg, παρά τις αναφορές για κοιτάσματα ορυκτών πόρων αξίας 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η Ουκρανία δεν διαθέτει μεγάλα αποθέματα σπάνιων γαιών που να αναγνωρίζονται διεθνώς ως οικονομικά βιώσιμα. Εκτός από τις σπάνιες γαίες, η Ουκρανία διαθέτει κάποια εμπορικά ορυχεία κρίσιμων ορυκτών όπως το τιτάνιο και το γάλλιο, τα οποία, αν και σημαντικά, δεν είναι πιθανό να αξίζουν τα ποσά που οραματίζεται ο Τραμπ.