Υγεία: Οικονομική καταστροφή φέρνουν οι απευθείας πληρωμές για περίθαλψη και φάρμακα

Βασικές ανάγκες τους αδυνατούν να καλύψουν πολλοί Ευρωπαίοι εξαιτίας των δαπανών υγείας που αναγκάζονται να πληρώσουν οι ίδιοι από την τσέπη τους για υπηρεσίες υγείας, οδοντιατρική περίθαλψη ή ακόμη και για φάρμακα – εφόσον η θεραπεία γίνεται εκτός νοσοκομείου.

Στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την οικονομική δυνατότητα πρόσβασης στην περίθαλψη δείχνουν καταστροφικές δαπάνες στα νοικοκυριά από τις απευθείας πληρωμές για υγεία, ιδίως στα άτομα με χαμηλά εισοδήματα. Τα άτομα αυτά, στερούνται την κάλυψη βασικών αναγκών, προκειμένου να καλύψουν ανάγκες υγείας.

Στα κράτη μέλη, το ποσοστό των νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν καταστροφικές δαπάνες για την υγεία κυμαίνεται από κάτω του 1% έως πάνω από 21% – σε 25 κράτη μέλη οι καταστροφικές δαπάνες αφορούν πάνω από το 5% του πληθυσμού. Οι ανικανοποίητες ανάγκες υγείας λόγω κόστους, απόστασης ή χρόνου αναμονής πλήττουν μέχρι και 13% του πληθυσμού για περίθαλψη υγείας και 16% για οδοντιατρική περίθαλψη.

Τα φτωχότερα νοικοκυριά πλήττονται σταθερά περισσότερο από τις καταστροφικές δαπάνες για την υγεία και τις ανεκπλήρωτες ανάγκες. Οι οικονομικές δυσκολίες οφείλονται κυρίως στις δαπάνες για φάρμακα, ειδικά σε νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα.

Ειδικότερα σε ότι αφορά την Ελλάδα, σχεδόν το 5% του πληθυσμού οδηγήθηκε σε φτωχοποίηση εξαιτίας των πληρωμών για την υγεία του, ενώ άλλο ένα 10% του πληθυσμού υπέστη καταστροφικές δαπάνες σε σημείο να μην έχει τη δυνατότητα πληρωμής των υπολοίπων βασικών αναγκών του.

Για πρώτη φορά πέρυσι, οι άνω των 65 ετών ηλικιωμένοι ήταν περισσότεροι από τα παιδιά και τους εφήβους κάτω των 15 ετών στην Ευρώπη

Ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ Ευρώπης δρ Χανς Κλούγκε

Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στην έκθεση για την υγεία στην Περιφέρεια Ευρώπης του ΠΟΥ, την οποία παρουσίασε ο περιφερειακός διευθυντής του Οργανισμού δρ Χανς Κλούγκε.

Σύμφωνα με την έκθεση, τα συστήματα υγείας δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένα για μελλοντικές έκτακτες ανάγκες υγείας, γεγονός που υπονομεύει την εθνική ασφάλεια και την εφαρμογή των Διεθνών Κανονισμών Υγείας.

Υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές στις βασικές υπηρεσίες υγείας και τον σχεδιασμό για έκτακτες ανάγκες μεταξύ των κρατών μελών, ενώ τα συστήματα υγείας παλεύουν να καλύψουν τις ανάγκες περίθαλψης των ηλικιωμένων.

Το 2019 σχεδόν οι μισοί άνθρωποι άνω των 65 που δυσκολεύονται να αυτοεξυπηρετηθούν, δεν είχαν την απαραίτητη βοήθεια για την προσωπική τους φροντίδα.

Μόνο το 6,7% των ατόμων με μέτρια αναπηρία και το 24,8% με σοβαρές αναπηρίες είχε υπηρεσίες κατ΄οίκον φροντίδας.

Καθώς ο πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του ΠΟΥ γερνά, η ζήτηση για περίθαλψη αυξάνεται. Για πρώτη φορά πέρυσι, οι άνω των 65 ετών ηλικιωμένοι ήταν περισσότεροι από τα παιδιά και τους εφήβους κάτω των 15 ετών στην Ευρώπη.

Η άνοια είναι μια από τις κύριες αιτίες εξάρτησης και αναπηρίας των ηλικιωμένων και από το 2000, οι θάνατοι από άνοια εμφανίζουν κατακόρυφη άνοδο. Πάνω από 14 εκατ. άτομα πάσχουν από αυτήν στην Ευρώπη και ο επιπολασμός αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2030.

Η κλιματική αλλαγή εκθέτει στον καύσωνα ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όπως τα βρέφη και τους ηλικιωμένους, ολοένα και περισσότερο. Το αποτέλεσμα το 2022, να καταγραφούν πάνω από 61.000 θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη σε 35 κράτη μέλη. Επιπλέον, το 2020 ο τομέας περίθαλψης διεθνώς, ήταν υπεύθυνος για το 5% περίπου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με ορισμένες χώρες της Περιφέρειας να φτάνουν και το 8%.

Παιδική θνησιμότητα

Αύξηση της παιδικής θνησιμότητας παρατηρείται στην Ευρώπη την τελευταία πενταετία, με την περιγεννητική θνησιμότητα να κυμαίνεται μεταξύ 0,7-23 θανάτους ανά 1000 γεννήσεις και με τη θνησιμότητα παιδιών κάτω των 5 ετών να κυμαίνεται μεταξύ 1,5-40,4 θανάτους ανά 1000 γεννήσεις.

Μεγάλη διαφοροποίηση παρατηρείται επίσης και στην ψυχική υγεία των εφήβων, όπου οι 15χρονοι δηλώνουν μειωμένη ποιότητα υγείας και ικανοποίηση από τη ζωή τους. Μάλιστα τα κορίτσια είναι μόνο 40-63% ικανοποιημένα, έναντι των αγοριών που δηλώνουν ικανοποίηση σε ποσοστό 54-73%.

Έφηβοι

Οι έφηβοι 13-15 ετών καπνίζουν τσιγάρα σε ποσοστό 10,8% και ηλεκτρονικά τσιγάρα σε ποσοστό 0,7-23,3% με αυξανόμενες τάσεις. Επίσης, τρώνε παρασκευάσματα με αυξημένο αλάτι, λίπος και ζάχαρη, προκαλώντας τα αναμενόμενα προβλήματα στην υγεία τους, με έναν στους τρεις εφήβους να είναι υπέρβαροι και έναν στους οκτώ, παχύσαρκοι, έστω κι αν τα αναψυκτικά δεν είναι και τόσο διαδεδομένα στην περιοχή.

Τροχαία

Ευάλωτοι και στα τροχαία είναι οι νέοι με 6,7 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού, δηλαδή πάνω από 62.000 θανάτους κατ΄ έτος, όπου οι πεζοί και οι δικυκλιστές να αντιπροσωπεύουν το 25% και 6% των θυμάτων, αντίστοιχα. Οι απώλειες των δικυκλιστών αυξήθηκαν κατά 50% την τελευταία 10ετία, με 3.800 άτομα να χάνουν τη ζωή τους το 2021.

Μη μεταδιδόμενες ασθένειες

Αυξητική τάση παρουσιάζεται και στις χρόνιες ασθένειες, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα που ευθύνονται για το 33,5% των πρώιμων θανάτων, ο καρκίνος (32,8% των θανάτων), οι αναπνευστικές παθήσεις (3,3%) και ο διαβήτης 1,7%).

Σε ότι αφορά τον καρκίνο, στη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη τα περιστατικά καρκίνου αυξάνονται, όμως μειώνονται οι θάνατοι από τη νόσο, ενώ το αντίστροφο συμβαίνει στις ανατολικές χώρες.

Στους παράγοντες κινδύνου συμπεριλαμβάνεται η κατανάλωση αλκοόλ η οποία είναι η μεγαλύτερη διεθνώς, με αναλογία σχεδόν 9 λίτρα αλκοόλ το χρόνο κατ΄άτομο. Καπνίζει, το 25,3% του πληθυσμού, ενώ η μόλυση του περιβάλλοντος ευθύνεται για τους 35,3 από τους 100.000 θανάτους στην περιοχή.

Και ενώ οι γυναίκες ζουν περισσότερο, μόνο το 84,9% ζει με καλή υγεία, έναντι 88,1% των ανδρών.

Επιπλέον, χάνουν τα διπλάσια χρόνια υγιούς ζωής από τους άνδρες εξαιτίας της άνοιας, ενώ πάνω από μία στις τέσσερις γυναίκες ή κορίτσια υπέστησαν βία και μία στις 10 γυναίκες έχουν αναφέρει παρενόχληση μέσω διαδικτύου, από την ηλικία των 15 ετών και πάνω.
Σε ότι αφορά τους άνδρες, το 22% είναι πιθανότερο να πεθάνουν από καρδιαγγειακά, καρκίνο, αναπνευστικές παθήσεις ή διαβήτη πριν την ηλικία των 70 ετών, έναντι 11% των γυναικών.

Παρότι μειώνονται, οι αυτοκτονίες παραμένουν σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, φτάνοντας το 1% των θανάτων στην Ευρώπη, με τις περισσότερες να συμβαίνουν σε ηλικίες 15-29 ετών και με συχνότητα τετραπλάσια στους άνδρες έναντι των γυναικών.

Μεταδιδόμενες ασθένειες

Η μείωση των εμβολιασμών, οδηγεί σε αναβίωση ασθενειών που προλαμβάνονται, όπως η ιλαρά, ο κοκκύτης και η φυματίωση, ενώ ακατάλληλο νερό και συνθήκες υγιεινής ευθύνονται για 33.500 θανάτους από οξείες αναπνευστικές ή διαρροϊκές λοιμώξεις κάθε χρόνο στην περιοχή. Ασφαλές νερό υπάρχει στο 55-100% των χωρών, ενώ οι ασφαλείς συνθήκες υγιεινής τηρούνται στο 11-100% των χωρών, με μέσα ποσοστά να φτάνουν το 92% και 78%, αντίστοιχα.

Το 2023 καταγράφηκαν 58.000 περιστατικά ιλαράς, εξαιτίας του μειωμένου εμβολιασμού, ενώ αντίστοιχα μειωμένος ήταν και ο εμβολιασμός κατά της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη.

Σε ότι αφορά τον ιό HPV, o εμβολιασμός έχει ξεκινήσει στο 85% των κρατών της περιφέρειας, όμως από 21% το 2013, έφτασε μόλις το 35% το 2023, δείχνοντας αργή πρόοδο και πιθανή αδυναμία επίτευξης του στόχου για κάλυψη του 90% των κοριτσιών ως το 2030.

Η φυματίωση, παρότι έχει μειωθεί κατά 25% και οι θάνατοι κατά 32% ως το 2022, εμφανίζει ανθεκτικότητα στη θεραπεία στο 24% των νέων περιστατικών και στο 54% των περιστατικών που έχουν ήδη ακολουθήσει κάποια αγωγή στο παρελθόν. Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας φτάνει μόλις το 61,3% των περιστατικών, όταν ο στόχος είναι το 80%.

Η χρόνια ηπατίτιδα C πλήττει 8,6 εκατ. ανθρώπους στην περιφέρεια, όμως μόνο το 9% παίρνει θεραπεία. Περίπου 3 εκατ. άνθρωποι ζουν με HIV, μόνο το 72% γνωρίζει ότι έχει κολλήσει και μόνο 63% παίρνει αντιρετροϊκή θεραπεία.

Η ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά, αποτελεί κρίσιμο ζήτημα δημόσιας υγείας, εντούτοις μόνο τα μισά κράτη δηλώνουν ότι τουλάχιστον το 60% της συνολικής κατανάλωσης αντιβιοτικών αφορά αντιβιοτικά πρώτης ή δεύτερης γραμμής.

Πηγή: in.gr