Economist: Σε ιστορικό ναδίρ η Δημοκρατία παγκοσμίως – Πέντε θέσεις κάτω η Ελλάδα

Παρότι το 2024 χαρακτηρίσθηκε ως έτος Δημοκρατίας, επειδή περίπου ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός ζει σε μέρη όπου διεξήχθησαν εκλογές την περσινή χρονιά, σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο δείκτη που δημοσίευσε ο Economist Intelligence Unit (EIU), η παγκόσμια δημοκρατία βρίσκεται σε ιστορικό ναδίρ, από τότε που άρχισε η συγκέντρωση των σχετικών στοιχείων εδώ και δύο δεκαετίες.

Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο Economist, περίπου 1,65 δισ. ψηφοδέλτια ρίχτηκαν σε περισσότερες από 70 χώρες. Αλλά ενώ ο αριθμός των δημοκρατικών εκλογών σε ένα μόνο έτος δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερος, το 2024 έφερε επίσης μεγάλες προκλήσεις.

Για την ακρίβεια, ο παγκόσμιος μέσος όρος έπεσε σε νέο χαμηλό ρεκόρ, στο 5,17, από το υψηλότερο 5,55 το 2015, ενώ μόλις το 6,6% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει πλέον σε πλήρη δημοκρατία, από 12,5% πριν από δέκα χρόνια. Επιπλέον, ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού – σήμερα δύο στους πέντε ανθρώπους – ζει υπό αυταρχική διακυβέρνηση.

Από το 2006, η EIU έχει βαθμολογήσει 167 χώρες και εδάφη σε μια κλίμακα από το μηδέν έως το δέκα, με βάση πέντε κριτήρια: εκλογική διαδικασία και πλουραλισμός, λειτουργία της κυβέρνησης, πολιτική συμμετοχή, πολιτική κουλτούρα και πολιτικές ελευθερίες.

Στη συνέχεια, οι χώρες ομαδοποιούνται σε τέσσερις κατηγορίες: πλήρεις δημοκρατίες, ελαττωματικές δημοκρατίες, υβριδικά καθεστώτα και αυταρχικά καθεστώτα.

Πλήρης Δημοκρατία η Ελλάδα, αλλά…

Στην Ελλάδα ζούμε σε πλήρη Δημοκρατία, ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι ανεβήκαμε στη συγκεκριμένη κατηγορία μόλις πέρυσι, καθώς τα προηγούμενα χρόνια θεωρούμασταν προβληματική δημοκρατία (flawed democracy).

Και παραμένουμε στην κατηγορία «πλήρεις Δημοκρατίες», η οποία φιλοξενεί συνολικά 25 χώρες, αν και είμαστε η τελευταία χώρα σε αυτήν, με βαθμολογία 8,07.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η χώρα μας καταγράφει πτώση 5 θέσεων σε σχέση με την περσινή κατάταξη.

Ειδικότερα, στον πλουραλισμό η Ελλάδα αποσπά άριστα 10.

Στη λειτουργία της κυβέρνησης, όμως, λαμβάνει τη χαμηλότερη βαθμολογία 6,79.

Στην πολιτική συμμετοχή έχει τη δεύτερη χαμηλότερη επίδοση με 7,22 μονάδες.

Η πολιτική κουλτούρα βαθμολογείται με 7,5 και οι ελευθερίες με 8,82 μονάδες.

Πρωτιά για την Νορβηγία ξανά – Το παράδοξο του Μπαγκλαντές

Για 16η συνεχή χρονιά, η Νορβηγία ανακηρύχθηκε η πιο δημοκρατική χώρα στον κόσμο, με βαθμολογία 9,81.

Ακολούθησαν η Νέα Ζηλανδία και η Σουηδία.

Το Αφγανιστάν ήταν η χώρα με τη χαμηλότερη κατάταξη από το 2021, συγκεντρώνοντας μόλις 0,25 βαθμούς.

Η μεγαλύτερη, αρνητική αλλαγή προήλθε από το Μπαγκλαντές, το οποίο έπεσε 25 θέσεις. Η ανοικοδόμηση της δημοκρατίας εκεί θα είναι ένα τεράστιο έργο μετά την απομάκρυνση της Σέιχ Χασίνα, της επί μακρόν αυταρχικής πρωθυπουργού της χώρας, σημειώνει ο Economist στην καθιερωμένη μελέτη του, προσθέτοντας όμως ότι υπάρχει λόγος για αισιοδοξία, καθώς μια προσωρινή τεχνοκρατική κυβέρνηση, με επικεφαλής τον Μοχάμεντ Γιούνους, βραβευμένο με Νόμπελ Ειρήνης, αποκατέστησε την τάξη και σταθεροποίησε την οικονομία. Για τους λόγους αυτούς, το Μπαγκλαντές ανακηρύχθηκε χώρα της χρονιάς το 2024.

Εκλογές – παρωδία

Παρά την υπόσχεση για μια παγκόσμια εκλογική «υπερπαραγωγή», όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στη μελέτη του Economist, ορισμένα από τα ψηφοδέλτια ήταν απλώς μια… φάρσα.

Για παράδειγμα, η ημέρα των εκλογών στο Πακιστάν αμαυρώθηκε από τη βία. Ο πιο δημοφιλής πολιτικός, Imran Khan, του οποίου τα δημοκρατικά διαπιστευτήρια είναι αμφισβητήσιμα, φυλακίστηκε λίγο πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών. Έτσι, η βαθμολογία της χώρας μειώθηκε από 3,25 το 2023 σε 2,84.

Στην Ρωσία πάλι, μια άλλη εικονική εκλογική διαδικασία έδωσε στον Βλαντίμιρ Πούτιν μια πέμπτη προεδρική θητεία – «πέτυχε» μόλις δύο βαθμούς στον δείκτη.

Σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Μπουρκίνα Φάσο, του Μάλι και του Κατάρ, οι εκλογές ακυρώθηκαν εντελώς.

Προβληματική Δημοκρατία η Γαλλία

Ακόμη και η Ευρώπη, στην οποία βρίσκονται οι εννέα από τις δέκα πρώτες χώρες του δείκτη, είδε κάποιες αξιοσημείωτες μειώσεις.

Η Γαλλία υποβαθμίστηκε από πλήρη δημοκρατία σε ελαττωματική. Αυτό αντικατοπτρίζει κυρίως την επιδείνωση της βαθμολογίας στον δείκτη εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, αφού οι πρόωρες εκλογές του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν τον Ιούνιο απέτυχαν να εξασφαλίσουν νομοθετική πλειοψηφία για οποιοδήποτε κόμμα ή μπλοκ.

Επιπλέον, τέσσερις διαφορετικοί πρωθυπουργοί κατά τη διάρκεια του έτους δεν συνέβαλαν και πολύ στην εμπέδωση της εμπιστοσύνης…

Όσο για την Ρουμανία, σημείωσε κυριολεκτικά «βουτιά» 12 θέσεων, καθώς οι ισχυρισμοί για ρωσική ανάμειξη, παράνομες τακτικές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και παραβιάσεις της χρηματοδότησης της προεκλογικής εκστρατείας ώθησαν το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας να ακυρώσει τις προεδρικές εκλογές και να ζητήσει νέα ψηφοφορία.

Αντίθετα, η Τσεχία, η Εσθονία και η Πορτογαλία αναβαθμίστηκαν σε πλήρεις δημοκρατίες.

Στην Ασία, η Νότια Κορέα βγήκε από την κατηγορία της πλήρους δημοκρατίας, αφού ο πρόεδρος Γιουν Σουκ Γιολ κήρυξε – και στη συνέχεια ανακάλεσε εσπευσμένα – στρατιωτικό νόμο, βυθίζοντας τη χώρα σε κρίση.

Ελαττωματική Δημοκρατία η Αμερική

Η Αμερική παρέμεινε μια ελαττωματική δημοκρατία, μετατοπιζόμενη ελάχιστα από τη θέση της το 2023.

Ωστόσο, μπορεί να αντιμετωπίσει μεγαλύτερα προβλήματα φέτος, καθώς ο πρώτος μήνας της δεύτερης προεδρικής θητείας του Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη αμφισβητήσει την πολιτική ανεξαρτησία της δημόσιας διοίκησης και έχει χαρακτηρισθεί από έναν καταιγισμό εκτελεστικών διαταγμάτων αμφίβολης νομιμότητας.

Η νίκη του Τραμπ το 2024 ήταν μέρος μιας ευρύτερης παγκόσμιας αντίδρασης κατά των κατεστημένων. Η επόμενη δοκιμασία για την παγκόσμια δημοκρατία το 2025 θα είναι το πώς αυτοί οι νεοεκλεγέντες ηγέτες θα επιλέξουν να κυβερνήσουν, τονίζεται στη μελέτη.

Πηγή: in.gr