Ασφαλιστικό: Ερχονται αλλαγές – Τι ετοιμάζεται μέσα στο 2025

Σε επτά νέες παρεμβάσεις εντός του 2025 στο Ασφαλιστικό προχωρεί το υπουργείο Εργασίας με κυριότερες την επίλυση του «καυτού» θέματος με τις περικοπές στις συντάξεις χηρείας καθώς και τη θέσπιση ενιαίων παροχών σε χρήμα σε όλα τα Ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ.

Παράλληλα, θα προωθηθούν ρυθμίσεις για τη διόρθωση περίπου 50.000 συντάξεων στο ΕΤΑΑ (μηχανικοί, συμβολαιογράφοι κ.ά.), για τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων από το 2026, καθώς και για την καθιέρωση εξαγοράς πλασματικών ετών στις επικουρικές.

Οι παρεμβάσεις

Οι 7 παρεμβάσεις που προωθούνται από το υπουργείο Εργασίας στο Ασφαλιστικό εντός του 2025 είναι οι παρακάτω:

Ενιαίος Κανονισμός Παροχών ΕΦΚΑ: Στόχος με το νέο Ασφαλιστικό είναι η καθιέρωση ενιαίων κανονισμών στις παροχές σε χρήμα για όλα τα Ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ, καθώς ως ενιαίος φορέας οφείλει να έχει ενιαίους κανόνες για όλους τους ασφαλισμένους του. Με την έκδοση του ενιαίου κανονισμού, οι γενναιόδωρες παροχές που εξακολουθούν να καταβάλλονται, παρά την ενοποίηση των Ταμείων, θα περιοριστούν, με στόχο να φθάσουν πιο κοντά στις παροχές του ΙΚΑ. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα χιλιάδες συνταξιούχοι και ασφαλισμένοι των πρώην Ταμείων να χάσουν μεγάλο μέρος των προνομίων που απολαμβάνουν.

Αλλαγές στο εργόσημο: Θέσπιση ανώτερου πλαφόν και πληρωμές online μέσω πλατφόρμας και τραπεζών προκειμένου να αντιμετωπιστούν φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Πρόσφατα διαπιστώθηκε εκτενές σκάνδαλο με εισφορές χιλιάδων ευρώ.

Μείωση εργοδοτικών εισφορών: Εχει κλειδώσει περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,50%, η οποία θα ισχύσει από το 2026, ενώ ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο επιπλέον μείωσης και για το 2027. Εντός του 2025 οι συνολικές εισφορές θα διαμορφωθούν στο 35,66% του εκάστοτε μισθού, από 36,16% που είναι σήμερα. Συγκεκριμένα, οι εργοδοτικές εισφορές από 22,29% που είναι σήμερα θα διαμορφωθούν σε 21,79% το 2025, ενώ εάν και η επόμενη μείωση αφορά μόνο τους εργοδότες, το 2027 ή και νωρίτερα θα φτάσουν το 21,19%.

Διορθώσεις στις συντάξεις του ΕΤΑΑ: Μία από τις εκκρεμότητες που σχεδιάζει να ρυθμίσει το υπουργείο Εργασίας είναι οι διορθώσεις στις συντάξεις περίπου 50.000 συνταξιούχων του ταμείου επιστημόνων (ΕΤΑΑ), κυρίως μηχανικών και συμβολαιογράφων. Οι διορθώσεις θα γίνουν με υπουργική απόφαση ή εγκύκλιο, η οποία θα προβλέπει επανυπολογισμό μετά τις δύο δικαστικές αποφάσεις που ακυρώνουν τους αρχικούς υπολογισμούς των συντάξεων. Ειδικά η απόφαση του ΣτΕ, που βγήκε το 2024 με πιλοτική δίκη, ακύρωσε τον υπολογισμό στις συντάξεις συμβολαιογράφων γιατί έγινε με τεκμαρτό μισθό 1.232,09 ευρώ, ενώ οι αποδοχές των συνταξιούχων συμβολαιογράφων ήταν υψηλότερες.

Ως εκ τούτου, οι συντάξεις τους θα πρέπει να επανυπολογιστούν και να δοθούν οι ανάλογες αυξήσεις. Η δεύτερη απόφαση είναι από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθήνας και αφορά συντάξεις αυτοαπασχολούμενων συνταξιούχων του ΤΣΜΕΣΕ. Στην περίπτωση αυτή, κρίθηκε ότι ελήφθησαν υπόψη μικρότερες συντάξιμες αποδοχές για τον υπολογισμό της σύνταξης από τον κλάδο της Ειδικής Προσαύξησης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι αυτοαπασχολούμενοι και παράλληλα ασφαλισμένοι μηχανικοί να χάσουν από 200-1.200 ευρώ από τη σύνταξή τους έναντι των μισθωτών μηχανικών.

Συντάξεις χηρείας: Το μεγαλύτερο «αγκάθι» του Ασφαλιστικού είναι η περικοπή των συντάξεων χηρείας στον ιδιωτικό τομέα, που εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι χωρίς να έχει ακόμα το «πράσινο φως» από το Μαξίμου να πάρει τον δρόμο της Βουλής, καθώς η όποια περικοπή θίγει περίπου 60.000 χήρες και χήρους, ένα ευαίσθητο κομμάτι της κοινωνίας, και συνεπάγεται πολιτικό κόστος. Υπενθυμίζουμε ότι η περικοπή στις συντάξεις χηρείας εφαρμόζεται ήδη στους συνταξιούχους του Δημοσίου και του ΟΓΑ από το 2020, αλλά δεν έχει επεκταθεί στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα. Σύμφωνα με τον νόμο, μετά την τριετία οι δικαιούχοι χηρείας, σε περίπτωση που αναλάβουν εργασία ή λαμβάνουν δική τους σύνταξη, θα πρέπει να υποστούν μείωση της σύνταξης χηρείας από το 70% στο 35%. Πάντως, νομικοί κύκλοι προειδοποιούν ότι δεν αποκλείεται οι συνταξιούχοι του Δημοσίου και του ΟΓΑ να προσφύγουν στα δικαστήρια ζητώντας αναδρομικές επιστροφές των μειωμένων ποσών.

Για να περιοριστούν οι απώλειες, το υπουργείο Εργασίας εξετάζει τρία σενάρια:

– Να περικοπεί κατά 35% μόνο το τμήμα της εθνικής σύνταξης και όχι το σύνολο της σύνταξης χηρείας.

– Η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών για την περίοδο που δεν εφαρμόστηκε ο νόμος να γίνει σε πολλές δόσεις.

– Στην περίπτωση που, μετά την τριετία, ο συνταξιούχος λόγω θανάτου παίρνει και δική του σύνταξη, να μπορεί να επιλέξει τη μικρότερη από τις δύο συντάξεις, η οποία θα μειωθεί κατά 50%.

Εξαγορά πλασματικών ετών στις επικουρικές συντάξεις: Με πρόσφατη διάταξη ισχύουν ενιαίοι όροι και προϋποθέσεις θεμελίωσης επικουρικής σύνταξης, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, με τη συμπλήρωση 15 ετών επικουρικής ασφάλισης (4.500 ένσημα), είτε σε έναν φορέα είτε και διαδοχικά. Δηλαδή, δεν ελέγχεται πλέον αν ο ασφαλισμένος έχει το σύνολο ή μέρος του χρόνου επικουρικής ασφάλισης στο πρώην ΕΤΕΑΜ ή σε φορείς που είχαν ενταχθεί σε αυτό, αλλά η αίτηση θα προχωρά ανεξαρτήτως σε ποιον φορέα συμπληρώνεται η 15ετία. Σε δεύτερο χρόνο, θα εξετάζεται εάν υπάρχει επιπλέον χρόνος και, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις, θα δίνεται το επιπλέον ποσό.

Μετά την ενεργοποίηση της fast track διαδικασίας για την έκδοση επικουρικών συντάξεων με 15ετία, στο μίνι Ασφαλιστικό προωθείται και η εναρμόνιση των κανόνων αναγνώρισης και εξαγοράς πλασματικών ετών για θεμελίωση δικαιώματος σε επικουρική σύνταξη, καθώς και προσαύξηση αυτής κατά περίπτωση. Ειδικότερα, με το ισχύον καθεστώς δεν έχουν όλοι οι ασφαλισμένοι εντός e-ΕΦΚΑ τη δυνατότητα να εξαγοράζουν τα ίδια πλασματικά έτη. Εφόσον, όμως, με τον Ν. 5078/2023 ενοποιήθηκαν οι κανόνες θεμελίωσης επικουρικής σύνταξης και πλέον συνταξιούχος που έχει λάβει κύρια σύνταξη με 15 έτη ασφάλισης θεμελιώνει δικαίωμα σε επικουρική σύνταξη, χωρίς να αναζητείται διαφορετικό όριο ηλικίας, θα πρέπει να ενοποιηθούν και τα πλασματικά έτη που μπορούν να αναγνωριστούν από όλα τα πρώην Ταμεία.

Συνεπώς, με την προτεινόμενη διάταξη θα εφαρμοστούν ευνοϊκότερες ρυθμίσεις σε όλα τα Ταμεία εντός ΕΦΚΑ για την εξαγορά πλασματικών ετών.

Νέος τρόπος υπολογισμού συντάξεων: Από το 2026 ο υπολογισμός των συντάξιμων αποδοχών θα γίνεται με τον δείκτη μεταβολής μισθών και όχι με τον δείκτη τιμών καταναλωτή, όπως ισχύει μέχρι σήμερα, όπου οι συντάξιμες αποδοχές αναπροσαρμόζονται από το 2002 και μετά προσαυξημένες κατ’ έτος με τη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή. Αυτό σημαίνει ότι την επόμενη χρονιά οι συντάξιμες αποδοχές των ασφαλισμένων, που αποτελούν τη βάση υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης, παύουν να αυξάνονται με τον πληθωρισμό και θα αυξάνονται με το ποσοστό αύξησης του δείκτη μισθών όλων των εργαζομένων. Αν το 2025 ο δείκτης μισθών καταγράψει αύξηση 3,5%-4%, αυτό το ποσοστό θα αυξήσει και τον μισθό που θα ληφθεί υπόψη για την ανταποδοτική σύνταξη όσων αποχωρήσουν το 2026.

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ