Μισθοί, απασχόληση και ανταγωνιστικότητα στην Ελλάδα

Είναι γεγονός πως η ελληνική οικονομία προσπαθεί να ανακάμψει και να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της τα τελευταία χρόνια, με βασικό εργαλείο τις επενδύσεις, τις μεταρρυθμίσεις και τη βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, η πραγματικότητα δείχνει ότι η εξέλιξη των μισθών και των θέσεων εργασίας δεν ανταποκρίνεται πάντα στις απαιτήσεις της αγοράς και στις ανάγκες τόσο της προσφοράς, όσο και της ζήτησης εργασίας.

Πιο συγκεκριμένα, παρά την αύξηση του κατώτατου μισθού την τελευταία πενταετία, το βασικό πρόβλημα που παραμένει είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό εργαζομένων εξακολουθεί να αμείβεται χαμηλά σε διάφορους κλάδους της οικονομίας. Αυτό δημιουργεί ένα δομικό πρόβλημα, καθώς πολλοί εργαζόμενοι δεν έχουν τη δυνατότητα να αποταμιεύσουν και περιορίζονται σε ένα επίπεδο κατανάλωσης που δεν ενισχύει σημαντικά την εσωτερική ενεργό ζήτηση.

Από την άλλη πλευρά, πρέπει να τονιστεί πως ενώ ο κατώτατος μισθός αυξάνεται, ο μέσος μισθός παραμένει σχετικά στάσιμος, καθώς οι επιχειρήσεις με βάση τον κύκλο εργασιών και την ρευστότητά τους, δεν προχωρούν πάντα σε αυξήσεις του μέσου μισθού πέραν των αναπροσαρμογών του κατώτατου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η μισθολογική εξέλιξη δεν επηρεάζει σημαντικά τη συνολική αγοραστική δύναμη των εργαζομένων, κάτι που έχει τελικά συνέπειες στις παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας και στην ανάπτυξη της χώρας.

Παράλληλα, ένας βασικός παράγοντας που πρέπει επίσης να εξεταστεί είναι η παραγωγικότητα, που ορίζεται ως το ΑΕΠ ανά εργατοώρα, η οποία επηρεάζεται από την ποιότητα των θέσεων εργασίας, την τεχνολογική καινοτομία, καθώς και την εκπαίδευση των εργαζομένων. Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις η χαμηλή παραγωγικότητα σχετίζεται με τους χαμηλότερους μισθούς, καθώς οι εργαζόμενοι το θεωρούν ως αντικίνητρο αποδοτικότητας.

Επίσης ο πληθωρισμός παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των πραγματικών εισοδημάτων. Παρόλο που έχουν μειωθεί αρκετοί φόροι όπως και εργοδοτικές εισφορές, η συνολική φορολογική επιβάρυνση παραμένει υψηλή στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα οι πραγματικοί μισθοί να είναι χαμηλότεροι σε σχέση με τις αυξήσεις των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών.

Όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ένα σημαντικό ζήτημα που πρέπει να αναδειχθεί είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων έχει εγκλωβιστεί σε μια παρωχημένη εκπαίδευση, με αποτέλεσμα να μην διαθέτουν τις κατάλληλες δεξιότητες για να διεκδικήσουν καλύτερες θέσεις εργασίας. Η ανάγκη για αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και της δια βίου μάθησης είναι επιτακτική, προκειμένου να βελτιωθεί η παραγωγικότητα και να δημιουργηθούν περισσότερες και υψηλόμισθες θέσεις εργασίας μεγάλης προστιθέμενης αξίας.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε πως η ελληνική οικονομία ευρισκόμενη σε μία κρίσιμη οικονομική και γεωπολιτική συγκυρία, πρέπει να βρει την κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στο ύψος των ονομαστικών μισθών, του πληθωρισμού και της παραγωγικότητας, ώστε με την κατάλληλη εκπαίδευση και τις απαιτούμενες δεξιότητες, να αυξήσει συνολικά την ανταγωνιστικότητά της, μέσα από μία διατηρήσιμη και εξωστρεφή ανάπτυξη για το σύνολο της κοινωνίας.

Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός