Τα συλλαλητήρια που γράφουν ιστορία, η μη αντιστρέψιμη κρίση νομιμοποίησης και το «νέο που αργεί να γεννηθεί»

Ζήσαμε στις 28 Φεβρουαρίου 2025, στα συλλαλητήρια για τα Τέμπη τη μεγαλύτερης κλίμακας ημέρα κινητοποίησης εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα.

Εάν συνυπολογίσουμε ότι είχαμε τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις (ιδίως εάν δούμε το πόσοι άνθρωποι κινητοποιήθηκαν πανελλαδικά), ότι ήταν όντως γενική απεργία, ότι έκλεισαν καταστήματα σε πρωτοφανή κλίμακα, μπορούμε να καταλάβουμε το μέγεθος της κινητοποίησης.

Ακόμη πιο συγκλονιστική ήταν αυτή η αίσθηση των ανθρώπων ότι είχαν χρέος να κατέβουν, αυτό το «πρέπει να είμαι και εγώ εκεί». Με αυτόν τον τρόπο όντως γράφτηκε ιστορία.

Και ήταν συλλαλητήρια καταδικαστικά για την κυβέρνηση. Ας μην έχουμε αμφιβολία γι’ αυτό. Ναι, δεν ήταν συλλαλητήρια ούτε οργανωμένα από την αντιπολίτευση, ούτε καν «υπέρ της». Όμως, ήταν συλλαλητήρια για τη δικαιοσύνη, για το δημόσιο αγαθό που είναι οι ασφαλείς συγκοινωνίες, κατά των ιδιωτικοποιήσεων, κατά αυτού που η κοινωνία αντιλαμβάνεται ως προσπάθεια συγκάλυψης από τη μεριά της κυβέρνησης.

Αυτό μπορεί να εξηγήσει και γιατί εν τέλει η κυβέρνηση επέλεξε και τον δρόμο της καταστολής. Όχι μόνο για να δώσει την εικόνα της καταστολής, αλλά και για να φοβίσει.

Όμως, αυτό δεν αναιρεί το τι σημαίνει να κατέβουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι σε όλη την Ελλάδα στον δρόμο. Δεν είναι της μόδας οι διαδηλώσεις και τα συλλαλητήρια, ας μη γελιόμαστε. Η κοινωνία μας είναι πιο κατακερματισμένη και εξατομικευμένη. Το «μην πας, θα γίνουν μπάχαλα» ακούγεται συχνά και πολλοί άνθρωποι το πιστεύουν. Άλλωστε, η κυβέρνηση και τα «φίλια μέσα» της, αυτά που διαβάζονται από πολύ μεγάλο μέρος της κοινωνίας, το έκαναν σαφές: οι διαδηλώσεις είναι «σχέδιο εκτροπής» για να «πέσει η κυβέρνηση».

Παρ’ όλα αυτά, οι άνθρωποι κατέβηκαν στα συλλαλητήρια σε τέτοια πρωτοφανή (και ομολογουμένως συγκινητική) μαζικότητα γνωρίζοντάς τα όλα αυτά. Και ξεπερνώντας όλα τα εμπόδια στη συλλογική δράση που υπάρχουν. Και κατέβηκαν γιατί δεν μπορούν να εμπιστευτούν αυτό που τους προτείνεται ως κυβερνητική διαχείριση.

Και δεν είναι μόνο ότι κατέβηκαν: θα θυμούνται για πολύ καιρό ότι κατέβηκαν. Θα αισθάνονται ότι αυτή η εμπειρία τους σημάδεψε. Θα νιώθουν ότι εκείνη την ημέρα ήταν τμήμα της ιστορίας. Και αυτό θα τους κάνει να σκέφτονται διαφορετικά από εδώ και πέρα.

Ούτως ή άλλως η κυβέρνηση εδώ και καιρό έβλεπε την απήχησή της να περιορίζεται σε μια μειοψηφία – αυτή που στις δημοσκοπήσεις θεωρεί ότι τα πράγματα πάνε στην σωστή κατεύθυνση ή που θεωρεί ότι η δικαιοσύνη θα διερευνήσει όντως την υπόθεση των Τεμπών .

Μόνο που τώρα αυτή η μειοψηφία γίνεται εμφανής γιατί η πλειοψηφία που είναι απέναντί της δεν είναι ένας στατιστικός μέσος όρος σε μια δημοσκόπησε, έναντι του οποίου μπορεί και να λέει «εγώ εκπροσωπώ τη σταθερότητα».

Η πλειοψηφία εκπροσωπήθηκε σήμερα από τα συλλαλητήρια.

Δηλαδή, η κυβέρνηση δεν μπορεί να λέει ότι πλέον εκπροσωπεί τη μόνη εναλλακτική απέναντι στο χάος και μια διαλυμένη αντιπολίτευση.

Όχι γιατί η αντιπολίτευση δεν είναι κατακερματισμένη και ανεπαρκής, αλλά γιατί οι διαδηλώσεις και οι κινητοποιήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία θέλει κάτι άλλο, πια αισθάνεται ότι πρέπει να το διακηρύξει ανοιχτά και σίγουρα δεν θέλει αυτή την κυβέρνηση.

Την δεδηλωμένη της κοινωνίας η κυβέρνηση την έχει χάσει αμετάκλητα.

Προφανώς η κυβέρνηση μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά έχοντας κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Θα επιβιώσει πιθανότατα της πρότασης δυσπιστίας την επόμενη εβδομάδα. Θα εντείνει ίσως την καταστολή εάν υπάρξει συνέχεια των κινητοποιήσεων. Θα επενδύσει στην κατάσταση της αντιπολίτευσης. Θα προσπαθήσει να κάνει «παροχές». Θα ελπίσει ότι οι άνθρωποι θα επιστρέψουν στις καθημερινές τους έγνοιες (παρότι βέβαια αυτές είναι που εξηγούν γιατί έχει χάσει την εμπιστοσύνη τους)

Όμως, θα είναι η κυβέρνηση με πολύ μικρή πραγματική νομιμοποίηση. Με μια κοινωνία που τμήματά της, ιδίως η νεολαία, ολοένα και περισσότερο θα της λένε «με ποιο δικαίωμα αποφασίζεις για μένα;». Με νομοσχέδια που πλέον θα αντιμετωπίζουν, στον δρόμο, πολύ μεγαλύτερες αντιδράσεις, γιατί στα συλλαλητήρια οι άνθρωποι ένιωσαν ότι έχουν τη δύναμη.

Επί της ουσίας, ο κίνδυνος θα είναι μια επικίνδυνη «φυγή προς τα εμπρός» από τη μεριά της κυβέρνησης. Δηλαδή, μια προσπάθεια όχι να ανταποκριθεί σε ένα βαθύ αίτημα αλλαγών που έρχεται από την κοινωνία, αλλά για «επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου» σε μια κατεύθυνση που δεν θα έχει την ουσιαστική νομιμοποίηση και που στα μάτια της κοινωνίας θα φαντάζει ως ένα ιδιότυπο πραξικόπημα. Και μπορεί η κυβέρνηση να πιστεύει ότι αυτό αποτελεί τρόπο να «κερδίσει χρόνο», όμως στην πράξη απλώς θα παροξύνει την κρίση νομιμοποίησης και την ανυποληψία του πολιτικού συστήματος, αυτή την αίσθηση αδυναμίας (και πολύ συχνά απροθυμίας) να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κοινωνίας

Ενός πολιτικού συστήματος που στη σημερινή του διάταξη και διάρθρωση, αυτή που απέκτησε περίγραμμα στα μνημόνια και ξεδιπλώθηκε ακόμη πιο επιθετικά μετά το 2019, πλέον φτάνει στο όριό του, αποδεικνύεται «δομικά» ανεπαρκές να κάνει κάτι άλλο από το να εξυπηρετεί πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα, χωρίς να μπορεί να εμπνεύσει την κοινωνία ή να κινητοποιήσει τις δημιουργικές της δυνάμεις ή να προτείνει ένα μέλλον διαφορετικό από την καταναγκαστική αναπαραγωγή του παρόντος. Είναι όντως «το παλιό πεθαίνει», για να θυμηθούμε τον Γκράμσι.

Πράγμα που σημαίνει ότι ο εναγκαλισμός της σημερινής κυβέρνησης με την εξουσία, όσο το «νέο αργεί να γεννηθεί», θα οδηγήσει σε πλήθος «νοσηρά φαινόμενα», για να θυμηθούμε και πάλι τον Γκράμσι. Άλλωστε, τι άλλο είναι η εκ των πραγμάτων άρνηση ουσιαστικής διερεύνησης των ευθυνών, ή η επιμονή σε ένα ιδιότυπο μίσος για κάθε τι το δημόσιο;

Όμως, την ίδια στιγμή η παράμετρος που αλλάζει τα δεδομένα, που κάνει νέο συσχετισμό δυνάμεων, είναι ακριβώς αυτή πλειοψηφική επιστροφή στον δρόμο, είναι το αίτημα της δικαιοσύνης και της αλήθειας, είναι η δημοκρατία ως οξυγόνο, είναι η απαίτηση μιας ζωής χωρίς φόβο.

Όμως, και αυτή θα πρέπει να βρει τη «μετάφρασή» της σε ένα πραγματικό ηγεμονικό σχέδιο που να απαντά σε αυτές τις αγωνίες, το όραμα εάν θέλετε μιας κοινωνίας όπου η δικαιοσύνη και η αλήθεια θα είναι οι καθοριστικές παράμετροι.

Και εκεί αρχίζουν τα δύσκολα. Αλλά πότε η αλλαγή ήταν εύκολη;

Πηγή: in.gr