Από την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ πέρυσι, οι αξιωματούχοι της Federal Reserve ακολουθούν την πάγια τακτική τους και περιορίζονται σε θέματα που εντάσσονται στις βασικές λειτουργίες της κεντρικής τράπεζας.

Η Fed έχει αφαιρέσει σελίδες από τον ιστότοπό της σχετικά με τη διαφορετικότητα, την ισότητα και την ένταξη, για τις οποίες ο πρόεδρος Τζέι Πάουελ είπε ότι ήταν «για να ευθυγραμμίσουμε τις πολιτικές μας με τις εκτελεστικές εντολές», αποσύρθηκε από το διεθνές δίκτυο κεντρικών τραπεζών για το Πράσινο του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος και αρνήθηκε επισήμως να σχολιάσει τα πλεονεκτήματα των δασμών.

Ο Μάικλ Μπαρ, ο αντιπρόεδρος της Fed για την εποπτεία, ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί από αυτόν τον ρόλο για να επιτρέψει στον πρόεδρο να κάνει τη δική του επιλογή και την περασμένη εβδομάδα εξήγησε ότι δεν ήθελε να γίνει ο «περισπασμός» που θα «έβαζε τη Fed στο στόχαστρο».

Στα μεγάλα ζητήματα, ο Πάουελ ήταν ανένδοτος ότι ο πρόεδρος δεν μπορούσε να απολύσει νόμιμα ούτε αυτόν ούτε μέλη του Συμβουλίου των Διοικητών και ότι η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας ήταν προς το συμφέρον της οικονομίας των ΗΠΑ.

Μέχρι στιγμής ο Τραμπ έχει ζητήσει από τη Fed να μειώσει τα επιτόκια, αλλά δεν προσπάθησε να παρέμβει άμεσα. Ο κολλητός του, Ίλον Μασκ, είπε την περασμένη εβδομάδα ότι ήθελε να ελέγξει τη Fed χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Επικρατεί μια ανήσυχη ηρεμία.

Τον Νοέμβριο φοβάμαι ότι ήμουν πολύ αισιόδοξος σχετικά με τις απειλές προς τη Fed , οπότε σήμερα, εξετάζω τα σχετικά στοιχεία και ρωτάω, εάν ο Τραμπ ήθελε να πάρει τον έλεγχο, πώς θα μπορούσε να σκοτώσει την ανεξαρτησία της Fed; Τα αποτελέσματα δεν είναι απολύτως καθησυχαστικά.

Το πραξικόπημα του προσωπικού

Η προτιμώμενη μέθοδος των αυταρχικών σε όλο τον κόσμο είναι να γεμίζουν τις κεντρικές τράπεζες με λάτρεις που θα ακολουθούν τις προσταγές τους. Η καθιερωμένη άποψη είναι ότι αυτό θα είναι δύσκολο για τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Οι όροι της θητείας για το Διοικητικό Συμβούλιο της Fed παρατίθενται παρακάτω με μόνο τις έδρες της Αντριάνα Γκρούγκερ και του Τζέι Πάουελ να μείνουν κενές τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Ο νόμος για την Federal Reserve αναφέρει ότι οι κυβερνήτες μπορούν να εκδιωχθούν από τον πρόεδρο μόνο αν υπάρχει λόγος, που σημαίνει ότι θα πρέπει να διαπράξουν σοβαρό παράπτωμα στην εξουσία.

Στις 12 Φεβρουαρίου, η Σάρα Χάρις, η εν ενεργεία γενική δικηγόρος, έγραψε στον γερουσιαστή Richard Durbin , δηλώνοντας ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν πίστευε πλέον ότι αυτές οι διατάξεις «για λόγους» ήταν συνταγματικές και «το υπουργείο δεν θα υπερασπιστεί πλέον τη συνταγματικότητά τους».

Ανέφερε συγκεκριμένα την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου, το Εθνικό Συμβούλιο Εργασιακών Σχέσεων και μέλη της Επιτροπής Ασφάλειας Καταναλωτικών Προϊόντων, αλλά συμπεριέλαβε στο επιχείρημά της «μια ποικιλία ανεξάρτητων φορέων» που είχαν «σημαντική εκτελεστική εξουσία».

Αυτό το ζήτημα είχε τεθεί ήδη στο Ανώτατο Δικαστήριο σχετικά με την απόλυση του Hampton Dellinger, επικεφαλής του Γραφείου Ειδικού Εισαγγελέα των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι δικαστές καθυστέρησαν την απόφαση την περασμένη Παρασκευή. Πιο σχετική με τη θέση της Fed ήταν η απόλυση από τον Τραμπ της Gwynne Wilcox, η οποία συμμετείχε στο Εθνικό Συμβούλιο Εργασιακών Σχέσεων. Και αυτή κατέθεσε μήνυση.

Νομικοί μελετητές υποστηρίζουν ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υπάρχει πλειοψηφία στο δικαστήριο για να ανατραπεί αυτό το μακροχρόνιο προηγούμενο για πολυμελή συμβούλια κυβερνητικών υπηρεσιών, δίνοντας στον Τραμπ την εξουσία να απολύει μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Fed.

Σε μια θαυμάσια εργασία σχετικά με τη νομική θέση της Fed, ο καθηγητής Daniel Tarullo της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ, πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Fed, έγραψε το 2024 ότι εάν το Ανώτατο Δικαστήριο ακυρώσει την προστασία για λόγους απομάκρυνσης, «το Συμβούλιο των Διοικητών [της Fed] θα συμμετάσχει σε πολλές άλλες υπηρεσίες στο στόχαστρο της συνταγματικής αμφισβήτησης».

Δεν γνωρίζουμε αν ο Τραμπ θα πετύχει στο δικαστήριο και, αν ναι, αν θα απολυθούν και μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Fed, αλλά το πραξικόπημα του προσωπικού συμβαίνει ήδη σε άλλες ομοσπονδιακές υπηρεσίες.

Η περιφερειακή αδυναμία της Fed

Μια δεύτερη αδυναμία στη συνταγματική θέση της Fed αφορά τους περιφερειακούς προέδρους της Fed που συμμετέχουν στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς.

Για να είναι συνταγματική η θέση τους, ο Tarullo υποστηρίζει ότι πρέπει τελικά να θεωρούνται «κατώτεροι αξιωματούχοι» των ΗΠΑ, καθώς δεν έχουν διοριστεί από τον πρόεδρο και δεν έχουν επιβεβαιωθεί από τη Γερουσία. Αυτή ήταν η άποψη του Γραφείου Νομικού Συμβούλου το 2019, αν και, όπως είπε ο Tarullo, «χρειάστηκε κάποια προσπάθεια για να φτάσουμε σε αυτό το συμπέρασμα».

Το πρόβλημα είναι ότι ο καθορισμός των επιτοκίων είναι μια πιο ισχυρή θέση από τους περισσότερους και σίγουρα πιο ισχυρή από άλλους κατώτερους αξιωματούχους. Η καταψήφιση της πλειοψηφίας του διοικητικού συμβουλίου της Fedθα επεκτείνει τα όρια της συνταγματικής θέσης των κατώτερων αξιωματικών. Το διοικητικό συμβούλιο θα μπορούσε να απολύσει τους κατώτερους αξιωματούχους και να προωθήσει την άποψή τους σε μια ειδική συνεδρίαση, αλλά, όπως είπε ο Tarullo, σενάρια όπως αυτά «δεν είναι τρόπος να λειτουργήσει μια κεντρική τράπεζα».

Η πιο άμεση αμφισβήτηση της εξουσίας της Fed θα ερχόταν εάν ο Τραμπ αποφάσιζε να αμφισβητήσει την ικανότητά της να λαμβάνει αποφάσεις ανεξάρτητα από την άποψή του υπό την εξουσία που έχει χορηγήσει το Κογκρέσο.

Στον ιστότοπό της η Fed δεν εκφράζει καμία αμφιβολία ότι το διοικητικό της συμβούλιο «καθοδηγεί τη λειτουργία του Federal Reserve System για την προώθηση των στόχων και την εκπλήρωση των ευθυνών που ανατίθενται στην Federal Reserve από τον Federal Reserve Act» και ότι είναι «μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης που αναφέρεται στο Κογκρέσο και είναι άμεσα υπόλογη στο Κογκρέσο».

Αλλά αυτή η θέση απειλείται άμεσα από τον Τραμπ χάρη σε δύο εκτελεστικά διατάγματα που υπέγραψε την περασμένη εβδομάδα, επιδιώκοντας να φέρει τις εξουσίες των υπηρεσιών υπό τον έλεγχό του. Η πρώτη ανέφερε ότι «οι αξιωματούχοι που διαθέτουν τεράστια εκτελεστική εξουσία πρέπει να εποπτεύονται και να ελέγχονται από τον εκλεγμένο από τον λαό πρόεδρο».

Οι ρυθμιστικές εξουσίες της Fed βρέθηκαν στο στόχαστρο της διάταξης, αν και υπήρχε μια εξαίρεση για τη νομισματική πολιτική. Αλλά αν αυτό το εκτελεστικό διάταγμα επιζήσει από αναπόφευκτες δικαστικές προκλήσεις, αυτή η εξαίρεση δεν θα αξίζει πολλά.

Αυτός είναι ένας τομέας με σημαντική νομική αβεβαιότητα. Το Κογκρέσο επιτρέπεται βάσει προηγουμένου 90 ετών να εκχωρεί εξουσία. Ένα δεύτερο εκτελεστικό διάταγμα την περασμένη Τετάρτη προσπάθησε να επιτεθεί άμεσα σε αυτό, επιδιώκοντας την κατάργηση «ρυθμίσεων που βασίζονται σε παράνομες εκχωρήσεις νομοθετικής εξουσίας».

Ο Tarullo πιστεύει ότι η διπλή εντολή της Fed είναι δυνητικά ευάλωτη εδώ, επειδή η διπλή εντολή των σταθερών τιμών και της μέγιστης απασχόλησης μπορεί να είναι σε σύγκρουση και επομένως δεν είναι κατανοητή αρχή. Η εφαρμογή της πρόσφατης σκέψης του Ανώτατου Δικαστηρίου εδώ, έγραψε, «υποδηλώνει σημαντικά, αν όχι μεγάλα, προβλήματα για τον Νόμο για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ».

Από τότε που ο Tarullo έγραψε την άποψή του πέρυσι, τον συνάντησα χθες για να μάθω την άποψή του σχετικά με το πού άφησαν τη Fed οι ελιγμοί των τελευταίων ημερών.

Ο καθηγητής Tarullo είπε ότι δεν υπήρχε αμφιβολία ότι αυτά τα ζητήματα θα μπορούσαν να τεθούν σε δικαστήριο και η υπόθεση που έπρεπε να παρακολουθηθεί ήταν αυτή του Wilcox, ο οποίος απολύθηκε από το NLRB. Εάν για λόγους προστασίας της κρίθηκε αντισυνταγματική, «κάθε ανεξάρτητη υπηρεσία τίθεται υπό αμφισβήτηση».

Τούτου λεχθέντος, ο Tarullo είδε μικρή επιθυμία ακόμη από τη νέα διοίκηση να επιτεθεί στη Fed. «Είναι προς το συμφέρον της ίδιας της κυβέρνησης να μην προτείνει ότι θα εκτοπίσει τον Τζέι Πάουελ ή άλλους κυβερνήτες. Φαίνεται ότι το καταλαβαίνουν αυτό», είπε. Όμως, οι προσπάθειες διαχωρισμού της νομισματικής πολιτικής από τη χρηματοοικονομική ρύθμιση στην εργαλειοθήκη της Fed περιέχουν πολλές γκρίζες ζώνες, όπως οι δανειοδοτικές ρυθμίσεις της Fed προς τις τράπεζες και η μακροπροληπτική πολιτική, που περιπλέκουν τη χάραξη στο πρώτο εκτελεστικό διάταγμα Τραμπ.

Η μοίρα του FAIT

Μιλώντας για τα πράγματα που είναι έτοιμα για «τσεκούρι», η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς σημείωσε ότι οι ημέρες ήταν μετρημένες για την ευέλικτη στόχευση του μέσου πληθωρισμού (FAIT).

Το FAIT εισήχθη στη δήλωση της Fed για τους πιο μακροπρόθεσμους στόχους και τη στρατηγική νομισματικής πολιτικής μετά από ανασκόπηση του 2019-20 και υποδηλώνει ότι η Fed θα επιδίωκε να διατηρήσει τον πληθωρισμό σε μέτρια ένταση για ένα διάστημα «μετά από περιόδους που ο πληθωρισμός ήταν επίμονα κάτω από το 2%».

Στα πρακτικά, οι αξιωματούχοι σημείωσαν ότι η οικονομία είχε αλλάξει πολύ από το 2020 και ήθελε να επανεξετάσει στοιχεία που εισήχθησαν τότε. Η πιο σημαντική αλλαγή που επισημάνθηκε ήταν «η προσέγγιση του στόχου να επιτευχθεί πληθωρισμός μέτρια πάνω από 2% μετά από περιόδους επίμονου πληθωρισμού κάτω του στόχου».

Η μοίρα του FAIT είναι σφραγισμένη…