Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Επανεξοπλισμός της Ευρώπης με 800 δισ. ευρώ

Την επέκταση δανείων ύψους 150 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών θα προτείνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από δεκαετίες υποεπενδύσεων και ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αποσύρει την αμερικανική ασφάλεια στην ήπειρο.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επισήμανε ότι η ΕΕ θα προτείνει την ενεργοποίηση μιας ρήτρας δημοσιονομικής διαφυγής, η οποία θα μπορούσε να επιτρέψει στις χώρες να χρησιμοποιήσουν τους εθνικούς τους προϋπολογισμούς για να δαπανήσουν επιπλέον 650 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα σε διάστημα τεσσάρων ετών χωρίς να προκαλέσουν δημοσιονομικές κυρώσεις.

Σε συνδυασμό με τα νέα δάνεια για αμυντικές δαπάνες, η φον ντερ Λάιεν εξήγησε ότι η δέσμη μέτρων θα μπορούσε να κινητοποιήσει σχεδόν 800 δισεκατομμύρια ευρώ, εάν οι κυβερνήσεις εκμεταλλευτούν πλήρως τα νέα περιθώρια.

We are living in dangerous times.

Europe‘s security is threatened in a very real way.

Today I present ReArm Europe.

A plan for a safer and more resilient Europe ↓ https://t.co/CYTytB5ZMk

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) March 4, 2025

Γιατί χρειάζεται ο επανεξοπλισμός

«Βρισκόμαστε σε μια εποχή επανεξοπλισμού», δήλωσε στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες την Τρίτη. «Η Ευρώπη είναι έτοιμη να ενισχύσει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες».

Η Ευρώπη επιδιώκει να κινητοποιήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετη χρηματοδότηση, καθώς προσπαθεί να συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία σε μια κρίσιμη στιγμή, ιδίως μετά την εντολή του Τραμπ να σταματήσει κάθε στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο.

Η Φον ντερ Λάιεν έχει χαρακτηρίσει αυτή τη στιγμή ως «μια φορά στη γενιά» και έχει δηλώσει προηγουμένως ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει ανάγκες αμυντικών επενδύσεων ύψους περίπου 500 δισεκατομμυρίων ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία.

Απέστειλε μάλιστα επιστολή στα κράτη-μέλη στην οποία απαριθμεί πιθανές επιλογές για την ενίσχυση της εθνικής άμυνας στο εγγύς μέλλον. Η πρόταση θα συζητηθεί από τους ηγέτες της ΕΕ σε έκτακτη συνεδρίαση την Πέμπτη.

Η ανακοίνωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήρθε λίγες ώρες μετά την απόφαση του Τραμπ να σταματήσει κάθε στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία

Το σχέδιο ReArm Europe

Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, «το πρώτο μέρος αυτού του σχεδίου ReArm Europe είναι να απελευθερώσει τη χρήση δημόσιας χρηματοδότησης για την άμυνα σε εθνικό επίπεδο. Τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να επενδύσουν περισσότερα στη δική τους ασφάλεια εάν έχουν το δημοσιονομικό χώρο. Και πρέπει να τους επιτρέψουμε να το κάνουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα προτείνουμε σύντομα την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης».

Η ρήτρα αυτή θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς να ενεργοποιήσουν τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Για παράδειγμα: Εάν τα κράτη μέλη αύξαναν τις αμυντικές τους δαπάνες κατά 1,5% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο κοντά στα 650 δισεκατομμύρια ευρώ σε μια περίοδο τεσσάρων ετών.

Το δεύτερο σημείο αφορά την παροχή δανείων ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ στα κράτη μέλη για αμυντικές επενδύσεις.

«Αυτό σημαίνει ότι ήρθε η στιγμή να μάθουν όλοι να οργανώνουν καλύτερα τις δαπάνες τους. Για παράδειγμα: αεράμυνα και πυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, μη επανδρωμένα αεροσκάφη πυραύλων και πυρομαχικών και συστήματα αντι-drone. αλλά και για την αντιμετώπιση άλλων αναγκών από τον κυβερνοχώρο έως τη στρατιωτική κινητικότητα για παράδειγμα. Θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να συγκεντρώσουν τη ζήτηση και να αγοράσουν από κοινού», διευκρίνισε η φον ντερ Λάιεν.

Φυσικά, με αυτόν τον εξοπλισμό, τα κράτη μέλη μπορούν να ενισχύσουν μαζικά την υποστήριξή τους στην Ουκρανία. Άρα, άμεσος στρατιωτικός εξοπλισμός για την Ουκρανία. Αυτή η προσέγγιση των κοινών προμηθειών θα μειώσει επίσης το κόστος, θα μειώσει τον κατακερματισμό και θα αυξήσει τη διαλειτουργικότητα και θα ενισχύσει την αμυντική μας βιομηχανική βάση. Και μπορεί να είναι προς όφελος της Ουκρανίας, όπως μόλις περιέγραψα».

Το τρίτο σημείο είναι η χρήση της ισχύος του προϋπολογισμού της ΕΕ. «Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε σε αυτόν τον τομέα βραχυπρόθεσμα για να κατευθύνουμε περισσότερα κεφάλαια σε επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα. Γι’ αυτό μπορώ να ανακοινώσω ότι θα προτείνουμε πρόσθετες δυνατότητες και κίνητρα για τα κράτη μέλη που θα αποφασίσουν, εάν θέλουν να χρησιμοποιήσουν προγράμματα πολιτικής συνοχής, να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες. Οι δύο τελευταίοι τομείς δράσης στοχεύουν στην κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων με την επιτάχυνση της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων και μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων«, κατέληξε η πρόεδρος της Κομισιόν.

Εκτάκτως την Πέμπτη

Αναμένεται να αξιολογήσουν τις ιδέες που προτιμούν και να δώσουν εντολή στην Επιτροπή, η οποία είναι ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ, να τις επεξεργαστεί περαιτέρω προτού υποβληθούν συγκεκριμένες προτάσεις ήδη από την επόμενη σύνοδό τους στις 21-22 Μαρτίου, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν το θέμα, οι οποίοι μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Πολλές χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Ιταλίας, αντιμετωπίζουν ευαίσθητες δημοσιονομικές καταστάσεις και δεν έχουν μεγάλη δημοσιονομική δυνατότητα να αυξήσουν δραματικά τον δανεισμό.

Στην επιστολή απαριθμούνται επίσης ορισμένες άλλες επιλογές, όπως η κινητοποίηση ιδιωτικής χρηματοδότησης μέσω των κεφαλαιαγορών, η ανακατανομή άλλων κονδυλίων της ΕΕ για αμυντικούς σκοπούς, η επέκταση των πρακτικών δανεισμού της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ώστε να συμπεριληφθούν ορισμένα στρατιωτικά έργα που επί του παρόντος εξαιρούνται ή η αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, του ταμείου διάσωσης της ευρωζώνης ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ.