NATO: Τι κινδύνους βλέπει στην ενεργειακή εξάρτηση από Κίνα

Βαθία ανησυχία βλέπει το ΝΑΤΟ στην πιθανότητα άμεσης εξάρτησης καθαρής ενέργειας μιας σειράς χωρών από την Κίνα. Σε έκθεση του το  Κέντρο Αριστείας του ΝΑΤΟ για την Ενεργειακή Ασφάλεια καταγράφει μια σειρά από κινδύνους που θα σημάνει σε όλα τα επίπεδα η εξάρτηση για καθαρή ενέργεια από μια μη-νατοϊκή χώρα και πολύ περισσότερο όσο ο εμπορικός πόλεμος ανάμεσα στους δύο βασικούς πρωταγωνιστές δηλαδή ΗΠΑ και Κίνα θεριεύει.

Οι προκλήσεις από τις κινέζικες ΑΠΕ – Τι βλέπει το ΝΑΤΟ

Παρότι οι κινεζικές τεχνολογίες καθαρής ενέργειας έχουν συμβάλει σημαντικά στην παγκόσμια μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,  όπως επισημαίνει η έκθεση, η υπερβολική εξάρτηση από αυτές χωρίς να αντιμετωπιστούν οι συνακόλουθοι κίνδυνοι μπορεί να προκαλέσει σοβαρές προκλήσεις στην ενεργειακή ασφάλεια και την τεχνολογική αυτονομία.

Οι κυβερνοεπιθέσεις στο επίκεντρο

Ανησυχία για την ασφάλεια των δεδομένων εκφράζει η έκθεση, καθώς τα συστήματα καθαρής ενέργειας, όπως η ηλιακή και αιολική ενέργεια, γίνονται πιο ενσωματωμένα με έξυπνες τεχνολογίες για την παρακολούθηση και διαχείριση της κατανάλωσης ενέργειας, γίνονται επίσης πιθανοί στόχοι κυβερνοεπιθέσεων. Δεδομένου ότι οι κινεζικές εταιρείες παίζουν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην παροχή αυτών των τεχνολογιών, υπάρχουν ανησυχίες για τη βιωσιμότητα των ενεργειακών υποδομών σε περίπτωση επιθέσεων ή κατασκοπίας.

Παράλληλα όπως επισημαίνει η μελέτη, μία ακόμα πρόκληση αφορά στις ευπάθειες στην εφοδιαστική αλυσίδα.  Πολλά εξαρτήματα των τεχνολογιών καθαρής ενέργειας, ιδιαίτερα στα ηλιακά πάνελ και τους ανεμογεννήτριες, προέρχονται από κινεζικές εταιρείες και αυτό δημιουργεί πιθανά αδύναμα σημεία στην εφοδιαστική αλυσίδα που μπορεί να γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης, ειδικά σε περίπτωση γεωπολιτικών εντάσεων ή διαταραχών στο εμπόριο.

Οι Γεωπολιτικοί Κίνδυνοι

Η έκθεση επισημαίνει πιθανές διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα καθώς η υπερβολική εξάρτηση από τις κινέζικες ΑΠΕ εξαρτήματα καθαρής ενέργειας, όπως ηλιακά πάνελ, μπαταρίες και ανεμογεννήτριες, αφήνει τις χώρες εκτεθειμένες σε περιορισμούς του εμπορίου ή σε απαγορεύσεις εξαγωγών. Για παράδειγμα, αναφέρεται χαρακτηριστικά,  εάν οι διπλωματικές σχέσεις επιδεινωθούν ή οι εμπορικοί πόλεμοι κλιμακωθούν, η διαθεσιμότητα των κρίσιμων εξαρτημάτων μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά.

Η εξάρτηση από τις κινεζικές τεχνολογίες μπορεί να δώσει στην Κίνα σημαντική επιρροή στην ενεργειακή ασφάλεια και την τεχνολογική ανεξαρτησία μιας σειράς χωρών. Αυτό μπορεί να καταστήσει τα έθνη πιο ευάλωτα σε εξωτερικές πιέσεις σε πολιτικές ή οικονομικές διαπραγματεύσεις.

 Τεχνολογικοί και Στρατηγικοί Κίνδυνοι

Τόσο τα ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων όσο και η λιγότερη δυνατή εξάρτηση από τις κινέζικες τεχνολογίες, αναλύονται στην έκθεση του Κέντρου Αριστείας του ΝΑΤΟ για την Ενεργειακή Ασφάλεια.

Όπως αναφέρεται, ναι μεν οι κινεζικές εταιρείες είναι σημαντικοί παράγοντες στην τεχνολογία καθαρής ενέργειας, αλλά υπάρχουν ανησυχίες για την κλοπή ή κακή χρήση της πνευματικής ιδιοκτησίας (IP). Οι χώρες ή οι εταιρείες ενδέχεται να εκθέσουν τον εαυτό τους σε κινδύνους πνευματικής ιδιοκτησίας χρησιμοποιώντας κινεζικές τεχνολογίες χωρίς επαρκείς ασφαλιστικές δικλείδες ή συμφωνίες.

Δεύτερο ζήτημα που τίθεται είναι οι επιπτώσεις της υπερβολικής εξάρτησης από εξωτερικές τεχνολογίες.  Αν και οι κινεζικές τεχνολογίες καθαρής ενέργειας είναι συχνά οικονομικές, η υπερβολική εξάρτηση από αυτές μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη εγχώριων εναλλακτικών λύσεων. Αυτή η έλλειψη διαφοροποίησης στην τεχνολογία θα μπορούσε να κάνει τις χώρες πιο ευάλωτες σε εξωτερικά σοκ.

Ενεργειακή Κυριαρχία και στρατηγική υπεροχή

Τι θα μπορούσε όμως εκτός των άλλων να σημαίνει μια τέτοια υπεροχή της Κίνας σε ενέργεια και τεχνολογίες; Αφενός, όπως επισημαίνεται στο κείμενο  θα σηματοδοτούσε απώλεια ελέγχου καθώς η εξάρτηση από ξένες τεχνολογίες για κρίσιμες ενεργειακές υποδομές μπορεί να υπονομεύσει την ενεργειακή κυριαρχία μιας χώρας.

Αυτό μπορεί να γίνει ιδιαίτερα προβληματικό σε περιόδους κρίσης, όταν ο εθνικός έλεγχος στην παραγωγή, διανομή και ασφάλεια ενέργειας είναι κρίσιμος. Αφετέρου  το ΝΑΤΟ κρούει τον κώδωνα σχετικά με την στρατηγική ευπάθεια των χωρών καθώς όσο περισσότερο μεγαλώνει η εξάρτηση από την Κίνα, τόσο μικραίνει η ανθεκτικότητα μιας χώρας κυρίως σε ότι θα μπορούσε να διαταράξει τη ροή των κρίσιμων εξαρτημάτων και υπηρεσιών που απαιτούνται για την παραγωγή καθαρής ενέργειας.

Τι λύσεις βλέπει το ΝΑΤΟ

Για να μετριαστούν αυτοί οι κίνδυνοι καταλήγει η έκθεση, απαιτείται  καταρχάς  διαφοροποίηση  στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Με την προμήθεια τεχνολογιών καθαρής ενέργειας από διάφορους προμηθευτές, οι χώρες μπορούν να μειώσουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την υπερβολική εξάρτηση από μια μόνο χώρα.

Ως δεύτερο ζήτημα διαπιστώνεται η ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας, δηλαδή επενδύσεις σε ισχυρά μέτρα και διεθνή συνεργασία για την άμυνα στον κυβερνοχώρο των ενεργειακών συστημάτων είναι απαραίτητες για την προστασία των υποδομών.

Παράλληλα πρέπει να προωθηθεί η  εγχώριας καινοτομία διότι αυτή ώθηση της  ανάπτυξης εγχώριων τεχνολογιών καθαρής ενέργειας μπορεί να μειώσει την εξάρτηση από ξένες εισαγωγές και να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια.

Τέλος επισημαίνεται ως βασική η Διεθνής Συνεργασία με το  ΝΑΤΟ και άλλους διεθνείς οργανισμοί  να πρέπει να μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία προτύπων και πλαισίων για την ασφάλεια των ενεργειακών υποδομών και τη μείωση των ευπαθειών που σχετίζονται με τις εφοδιαστικές αλυσίδες