Politico: Εφιαλτική σύνοδος κορυφής στο παρά πέντε

Από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η κυριαρχία και η άμυνα έχουν γίνει κεντρικές συζητήσεις μεταξύ των ευρωπαίων αξιωματούχων.

Ενόψει της συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες την Πέμπη, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι ολόκληρη η αρχιτεκτονική ασφάλειας μετά το 1945, που εξαρτάται από την υποστήριξη των ΗΠΑ, θα μπορούσε να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή.

Αξιωματούχοι από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που μίλησαν στο Politico, είπαν ότι αναγνωρίζουν ότι έχει έρθει η στιγμή να μεταφραστούν τα λόγια σε πράξη, ωστόσο κάποιοι ήδη εκφράζουν φόβους ότι αυτό δεν θα πάει καθόλου καλά.

Ενώ ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έκανε λόγο για ανάγκη για «ένα απίστευτο ξύπνημα» και ο διάδοχος του γερμανού καγκελάριου Ολαφ Σολτς, ο  Φρίντριχ Μερτς, προειδοποίησε ότι η Ευρώπη βρίσκεται «στο παρά πέντε», η ανησυχία από όσους βρίσκονται κοντά στις συζητήσεις είναι ότι τα γεγονότα τρέχουν πιο γρήγορα από όσο μπορούν να τα αντιμετωπίσουν, γράφει το Politico.

«Το εφιαλτικό σενάριο είναι ότι οι ΗΠΑ ανακοινώνουν σύντομα μια συμφωνία που αποδέχεται τα περισσότερα από τα αιτήματα της Ρωσίας και στη συνέχεια λέει στην Ουκρανία και στην Ευρώπη ότι είναι αδιαπραγμάτευτη», δήλωσε ο Μάλκολμ Τσάλμερς, αναπληρωτής γενικός διευθυντής στο Royal United Services Institute στο Λονδίνο.

Και δεν φοβούνται μόνο τις ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, ορισμένοι διπλωμάτες ανησυχούν ότι οι φιλορωσικές κυβερνήσεις της ΕΕ με επικεφαλής τον ούγγρο Βίκτορ Ορμπαν θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την προσπάθεια να πάρει η Ευρώπη την πρωτοβουλία από τον Τραμπ για διάσωση της Ουκρανίας.

Ο αριθμός των υπό συζήτηση θεμάτων και η δυσοίωνη έλλειψη ενότητας σημαίνουν ότι πρόκειται για μια σύνοδο κορυφής που έχει τη δυνατότητα να ξεφύγει προς πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις.

Οι ηγέτες καλούνται να βρουν τρόπους να ανακατευθύνουν γρήγορα τους πόρους προκειμένου να ενισχύσουν τους εθνικούς στρατούς και ταυτόχρονα θα προσπαθήσουν να επιδείξουν υποστήριξη στην Ουκρανία, επιβεβαιώνοντας για παράδειγμα την πορεία της προς την ένταξη στην ΕΕ.

Θα προσπαθήσουν επίσης να υπογραμμίσουν την αποστροφή τους για το καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν, συμπεριλαμβανομένης ίσως μιας δέσμευσης για ένα ακόμη πακέτο κυρώσεων. Εν ολίγοις, πρόκειται για μια δύσκολη σύνοδο κορυφής.

Μέχρι να… πεθάνει ο Τραμπ

Το διακύβευμα το περιέγραψε η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία απευθυνόμενη στους ηγέτες της ΕΕ επεσήμανε την Τρίτη: «Το μέλλον μιας ελεύθερης και κυρίαρχης Ουκρανίας –μιας ασφαλούς και ευημερούσας Ευρώπης– είναι στο προσκήνιο», επισημαίνοντας ταυτόχρονα: «Η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν σαφή και υπαρκτό κίνδυνο σε μια κλίμακα που κανείς μας δεν έχει δει μέχρι τώρα».

Περισσότερα από τρία χρόνια από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και μόλις έξι εβδομάδες από τότε που έγινε πρόεδρος ο Τραμπ, η σύνοδος κορυφής της Πέμπτης θα κλείσει μια εβδομάδα ιστορικών στιγμών στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Από την περασμένη εβδομάδα, όταν ο Μακρόν και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ προσπάθησαν να κερδίσουν την εύνοια του Τραμπ, η κατάσταση έχει «ξεφύγει» μετά από την καταστροφική συνάντηση μεταξύ του Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο την Παρασκευή, την οποία ακολούθησε η ανακοίνωση του αμερικανού προέδρου να παύσει την παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς την ισοπεδωμένη από τον πόλεμο Ουκρανία.

Η στρατιωτική χρηματοδότηση δεν ήταν παραδοσιακά κεντρικό θέμα της ΕΕ, αλλά οι ηγέτες θα αναζητήσουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να ληφθούν και να υλοποιηθούν αποφάσεις

«Οι αμυντικές δαπάνες γίνονται σταθερό κόστος», δήλωσε ευρωπαίος διπλωμάτης, υπονοώντας ότι η ΕΕ υστέρησε στην αμυν τική βιομηχανία και τώρα πρέπει να την ξαναχτίσει. «Κάθε μέρα πρέπει να πληρώνουμε για πυρομαχικά, τουλάχιστον για αρκετά χρόνια, μέχρι να πεθάνει ο Τραμπ», είπε χαρακτηριστικά.

Χρηματοδότηση αμυντικών δαπανών

Ένα από τα πρώτα θέματα που θα εξετάσουν οι ηγέτες είναι ένα σχέδιο που ανακοινώθηκε την Τρίτη από τη φον ντερ Λάιεν για να ξεκλειδώσει έως και 800 δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον αμυντικών δαπανών τα επόμενα χρόνια.

Η Κομισιόν προτείνει τη χαλάρωση των κανόνων της ΕΕ για τις δαπάνες για να επιτραπεί στις κυβερνήσεις να ενισχύσουν τον στρατό τους. Σύμφωνα με τη φον ντερ Λάιεν, το να επιτραπεί στις χώρες να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες που ισοδυναμούν με 1,5% του ΑΕΠ σε διάστημα τεσσάρων ετών θα μεταφραστεί σε περίπου 650 δισεκατομμύρια ευρώ σε ολόκληρο το μπλοκ.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ανακοίνωσε επίσης ότι προτείνει την αλλαγή των κανόνων της για να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση αμυντικών έργων.

Διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ εξακολουθούν, σύμφωνα με το Politico, να εξετάζουν τις λεπτομέρειες των προτάσεων, αλλά συνολικά έχουν περιγραφεί ως ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

«Ο Φον ντερ Λάιεν προσπαθεί να πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα», είπε ένας γάλλος υπουργός, διατηρώντας την ανωνυμία του. «Αλλά θα ακολουθήσει η τεχνοκρατική δομή της ΕΕ;»

Οι ηγέτες αναμένεται επίσης να συζητήσουν πώς μπορούν να αξιοποιήσουν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Ενώ οι τόκοι που προκύπτουν από τα περιουσιακά στοιχεία αξίας 200 δισεκατομμυρίων ευρώ χρησιμοποιούνται ήδη για τη χρηματοδότηση της βοήθειας, χώρες όπως η Γαλλία ενστερνίζονται την πιο αμφιλεγόμενη ιδέα της κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων, παρόλο που οι διαφωνούντες λένε ότι θα συναντήσει νομικά εμπόδια και μπορεί να προκαλέσει οικονομική αστάθεια.

Η άρνηση της Ουγγαρίας

Υπάρχει ήδη μια μάχη για την αποστολή περισσότερης στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία. Οι αξιωματούχοι περιμένουν να ενσωματωθεί στη δήλωση μετά το τέλος της συνόδου ένα σχέδιο που ανακοινώθηκε τον περασμένο μήνα από την επικεφαλής Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ Κάγια Κάλας για αποστολή εξοπλισμού στην Ουκρανία.

Το τελευταίο προσχέδιο που κυκλοφόρησε το βράδυ της Τρίτης, το οποίο επικαλείται το Politico, καλεί τους υπουργούς να βρουν έναν τρόπο να διασφαλίσουν ότι οι αποστολές οπλισμού θα προχωρήσουν, ωστόσο, ορισμένοι αξιωματούχοι, όμως, αναφέρουν ότι η Ουγγαρία αρνείται να δώσει τη συγκατάθεσή της.

Το σχέδιο κειμένου τονίζει ότι η ΕΕ «θα συνεχίσει να παρέχει στην Ουκρανία τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη».

Το 2025, θα παράσχει στην Ουκρανία 30,6 δισ. ευρώ, με εκταμιεύσεις από έναν μηχανισμό της ΕΕ για τη στήριξη του Κιέβου, τη Διευκόλυνση της Ουκρανίας, που αναμένεται να φθάσει τα 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ και εκταμιεύσεις περίπου 18 δισεκατομμυρίων ευρώ από δάνεια της G7 στο πλαίσιο της λεγόμενης «Πρωτοβουλίας Εποχής». Και τα μελλοντικά χρήματα πιθανότατα θα προέλθουν από το σχέδιο Rearm Europe – η πρωτοβουλία της φον ντερ λάιεν που ανακοινώθηκε την Τρίτη.

Καθώς συναντώνται οι ευρωπαίοι ηγέτες, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι παρουσιάζουν ένα γενναίο πρόσωπο αντιδρώντας στην ανακοίνωση των ΗΠΑ να αποσύρουν την παροχή βοήθειας.

Είναι «πολύ οδυνηρό, αλλά όχι μοιραίο. Θα κοστίσει στην Ουκρανία περιττούς θανάτους και χαμένα εδάφη, αλλά δεν θα οδηγήσει σε ήττα», είπε στο Politico ανώτερος ουκρανός αξιωματούχος.