Μισθοί: Η ελληνική κυβέρνηση και οι μισθολογικοί στόχοι για το 2027

Σε πρόσφατη ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης , ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε ότι η κυβέρνησή του θα πετύχει τον στόχο να αυξήσει τον μέσο μισθό στα 1.500 ευρώ και τον κατώτατο μισθό στα 950 ευρώ μέχρι το έτος 2027. Για να πείσει το κοινό του για τη δέσμευση και τη σκοπιμότητα επίτευξης αυτών των μισθολογικών στόχων, επικαλέστηκε δύο επιχειρήματα.

Αυτοί που συμβουλεύουν τον Πρωθυπουργό να δεσμευτεί σε αυτές τις δηλώσεις προσφέρουν ένα ευχολόγιο στην κυβέρνησή του και στη χώρα

Αναφερόμενος πρώτα στο σκεπτικό των στόχων που επιλέχθηκαν, δήλωσε ότι «Η οριστική απάντηση στο υψηλό κόστος ζωής είναι η μόνιμη αύξηση των μισθών. Είναι προτεραιότητά μας και εθνικός στόχος». Δεύτερον, σχετικά με τη σκοπιμότητα των μισθολογικών στόχων, υπενθύμισε στο κοινό του ότι ο μέσος μισθός στην Ελλάδα αυξήθηκε το 2024 στα 1.342 € ή 28,3% από το 2019, όταν ήταν 1.046 €, ενώ ο κατώτατος μισθός την ίδια περίοδο αυξήθηκε 27.7 %, από 650 € σε 830 €, με τον  πρωθυπουργό να προαναγγέλει αύξηση τον Απρίλιο του 2025, που αναμένεται να είναι στο επίπεδο € 870 ή 4,8% υψηλότερη.

Αυτοί που συμβουλεύουν τον Πρωθυπουργό να δεσμευτεί σε αυτές τις δηλώσεις προσφέρουν ένα ευχολόγιο στην κυβέρνησή του και στη χώρα. Διότι το βασικό πρόβλημα με αυτές τις δηλώσεις είναι ότι παραβιάζουν τόσο θεσμικές όσο και κοινές βασικές οικονομικές αρχές. Ας εξηγήσουμε όμως γιατί είναι έτσι! Ο κατώτατος μισθός ως ποσοστό του μέσου μισθού ήταν 61,8 % το 2024 (830/1342) και θα είναι υψηλότερος στο 63 % το 2027 (950/1500) με βάση τις πρωθυπουργικες δηλώσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ για τους επαρκείς κατώτατους μισθούς , το σημείο αναφοράς για τους κατώτατους μισθούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζεται στο 50% του ακαθάριστου μέσου μισθού. Αυτό σημαίνει ότι οι ελάχιστοι μισθοί στις χώρες της ΕΕ αναμένεται γενικά να είναι περίπου το ήμισυ του μέσου μισθού στις αντίστοιχες χώρες τους.

Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο του 2025 ο κατώτατος μισθός στη Γερμανία ήταν περίπου 48%  του μέσου μισθού, όπως και σε άλλες χώρες της ΕΕ, με τον τρέχοντα κατώτατο μισθό να ανέρχεται στα 12,82 ευρώ την ώρα, που αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ του μέσου μισθού στη χώρα. Αυτό ισχύει σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως και η Αυστραλία, όπου από την 1η Ιουλίου 2024, ο κατώτατος μισθός της Αυστραλίας ήταν 24,10 $AUD ανά ώρα, που αντιπροσώπευε περίπου το 51% του μέσου μισθού. Η πολιτικά ανεξάρτητη Επιτροπή Δίκαιης Εργασίας) είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού στην Αυστραλία. Επιπλέον, από τον Ιανουάριο του 2025, οι ακόλουθες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) δεν είχαν εθνικό κατώτατο μισθό: Αυστρία, Δανία, Φινλανδία, Ιταλία και Σουηδία. Αντί για έναν υποχρεωτικό κατώτατο μισθό, αυτές οι χώρες χρησιμοποιούν συλλογικές συμβάσεις εργασίας για να διαπραγματευτούν τα επίπεδα μισθών.

Ο Frederic Bastiat, στο έργο του ”Αυτό το οποίο βλέπουμε, και αυτό το οποίο δεν βλέπουμε”, επισημαίνει ότι υπάρχουν πάντα ορατές και αόρατες συνέπειες όταν η κυβερνητική δύναμη επηρεάζει τις οικονομικές αποφάσεις. «Σχεδόν πάντα», έγραψε, «η άμεση συνέπεια είναι ευνοϊκή, οι τελικές συνέπειες όμως είναι μοιραίες». Η παρέμβαση στις τιμές της αγοράς δημιουργεί πάντα δυσάρεστες ανεπιθύμητες συνέπειες. Σε αυτήν την περίπτωση, τα στοιχεία φαίνεται να υποστηρίζουν ότι οι αόρατες συνέπειες της αύξησης των κατώτατων μισθών ως ποσοστό του μέσου μισθού πάνω από το 50 % φαίνεται να προκαλούν θανατηφόρες οικονομικές συνέπειες και βλάπτουν τους νέους και τους φτωχούς, δηλαδή τους ανθρώπους που αυτοί οι νόμοι υποτίθεται ότι βοηθούν.

Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να επισπεύσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε υψηλότερους μέσους μισθούς για τους περισσότερους Έλληνες πολίτες, επειδή η υψηλή αναλογία κατώτατων προς μέσες αμοιβές αντικατοπτρίζει μια εξαιρετικά ελεγχόμενη αγορά εργατικού δυναμικού, και τα μειονεκτήματα του κατώτατου μισθού στο πέρασμα του χρόνου αρχίζουν να κυριαρχούν των πλεονεκτημάτων οδηγώντας σε στασιμότητα, σε σύγκριση με τα έθνη που συμμορφώνονται με την οδηγία 50% της ΕΕ.

* Ο Γεώργιος Κ. Μπήτρος είναι Ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

*Ο Στέργιος Μπακάλης είναι τέως καθηγητής του Πανεπιστημίου Victoria στην Μελβούρνη της Αυστραλίας