Άμυνα: Μπορούν οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες να ανταπεξέλθουν αν αποσυρθούν οι ΗΠΑ;

«Φωτιά» έχει πάρει ο αμυντικός τομέας της Ευρώπης, για πρώτη φορά εδώ και πάνω από 30 χρόνια.

Μετά από δεκαετίες κατά τις οποίες οι ευρωπαϊκοί στρατιωτικοί προϋπολογισμοί συμπιέζονταν για τη χρηματοδότηση άλλων προτεραιοτήτων, η σκληροπυρηνική προσέγγιση του Ντόναλντ Τραμπ έναντι της Ουκρανίας προκαλεί τους Ευρωπαίους να αναλάβουν το βάρος της ασφάλειάς τους, αναγκάζοντας τους ηγέτες της γηραιάς ηπείρου να δράσουν.

Οι κυβερνήσεις υπόσχονται να ξεκλειδώσουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ για να κινητοποιήσουν τη βιομηχανική τους βάση και να καλύψουν τα κενά στα οπλοστάσια τους.

Οι αμυντικοί όμιλοι της ΕΕ έχουν επωφεληθεί από τις υψηλότερες δαπάνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από τρία χρόνια, με τις νέες κυβερνητικές παραγγελίες να αυξάνουν τη ζήτηση σε επίπεδα ρεκόρ.

Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ωστόσο, έχει υπερτροφοδοτήσει την προσπάθεια επανεξοπλισμού της Ευρώπης και μαζί με αυτήν, τις προοπτικές της βιομηχανίας. Οι αποτιμήσεις των εταιρειών εκτινάχθηκαν σε υψηλά όλων των εποχών αυτή την εβδομάδα, με τις μετοχές σε ορισμένους ομίλους να αυξάνονται περισσότερο από 40% από την αρχή του έτους.

«Γεωπολιτικές εντάσεις, συμπεριλαμβανομένης της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία… τροφοδοτούν έναν νέο παγκόσμιο αμυντικό υπερκύκλο», δήλωσε στους Financial Times η Λορεντάνα Μουχαρεμί, αναλύτρια της Morningstar.

Το τέλος της αμερικανικής υποστήριξης

Το ενδεχόμενο τέλος της στρατιωτικής υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ευρώπη έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με τα κενά στην αμυντική ικανότητα της ηπείρου, αλλά και σχετικά με το ποιες εταιρείες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την επείγουσα ανάγκη να καλύψουν αυτά τα κενά. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αποκαλύψει τρωτά σημεία σε τομείς όπως η πληροφόρηση και η επιτήρηση, τα συστήματα αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής προστασίας, τα βαρέα μεταφορικά αεροσκάφη και ο εναέριος ανεφοδιασμός. Οι ΗΠΑ κατάφεραν αυτή την εβδομάδα ένα πλήγμα στην ικανότητα της Ουκρανίας να στοχεύει τις ρωσικές δυνάμεις διακόπτοντας την παροχή πληροφοριών προς το Κίεβο.

Οι εκτιμήσεις του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης δείχνουν ότι οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν το 55% των εισαγωγών αμυντικού εξοπλισμού της Ευρώπης μεταξύ 2019 και 2023, έναντι 35% τα προηγούμενα πέντε χρόνια.

Η αλλαγή της πολιτικής της Αμερικής προς την Ευρώπη είναι «αρκετά θεμελιώδης» και «η μεγαλύτερη αλλαγή από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», σύμφωνα με τον Γκούντραμ Βολφ, ανώτερο συνεργάτη στο think-tank Bruegel που εδρεύει στις Βρυξέλλες.

«Είναι συγκρίσιμο με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου», είπε, «αλλά με μια αρνητική χροιά επειδή η Δυτική Ευρώπη βρίσκεται υπό την ομπρέλα προστασίας και υπό τη στρατηγική ηγεσία των ΗΠΑ τα τελευταία 80 χρόνια».

Στελέχη του κλάδου έχουν δηλώσει ότι είναι έτοιμα να ενισχύσουν τις επενδύσεις, αλλά τόνισαν ότι χρειάζεται οι κυβερνήσεις να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για δαπάνες με μακροπρόθεσμα συμβόλαια.

Η Ευρώπη έχει την «απαραίτητη τεχνολογία για να παράγει όλο το φάσμα του αμυντικού εξοπλισμού που χρειάζεται», δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο Πατρίς Κεν, διευθύνων σύμβουλος του γαλλικού ομίλου αμυντικών ηλεκτρονικών Thales. Το κλειδί, ωστόσο, ήταν εάν οι δηλώσεις θα «υποστηριχθούν από επιπλέον συμβόλαια… Αν έρθουν οι παραγγελίες, θα είμαστε έτοιμοι».

Οι αμερικανικές αμυντικές εταιρείες θα μπορούσαν επίσης να επωφεληθούν από τις αυξημένες δαπάνες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, εκτός εάν οι χώρες προχωρήσουν στον σκόπιμα αποκλεισμό του αμερικανικού εξοπλισμού. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν αγοράσει το F-35 της Lockheed Martin, το πιο προηγμένο μαχητικό αεροσκάφος στον κόσμο.

Χερσαία συστήματα και πυρομαχικά

Η παραγωγική ικανότητα της Ευρώπης για πυρομαχικά και τεθωρακισμένα οχήματα είναι πιεσμένη, γεγονός που θα μπορούσε επίσης να δώσει την ευκαιρία σε αμερικανικές βιομηχανίες όπως η General Dynamics να συνεχίσουν να παρέχουν εξοπλισμό.

Ωστόσο, οι άμεσα ωφελούμενοι στην Ευρώπη, από οποιαδήποτε αύξηση των δαπανών, αναμένεται να είναι η μικρή ομάδα μεγάλων αμυντικών βιομηχανιών, όπως η γερμανική Rheinmetall και η βρετανική BAE Systems, που έχουν επωφεληθεί από παραγγελίες για χερσαία οχήματα και πυρομαχικά. Η KNDS, μια σύμπραξη της γαλλικής Nexter και της γερμανικής Krauss-Maffei Wegmann, είναι ένας επίσης πιθανόν να ωφεληθεί.

Η Rheinmetall, η BAE, η Nexter και η φινλανδο-νορβηγική κρατική Nammo θα επωφεληθούν από περισσότερες επενδύσεις σε πυρομαχικά. Οι προμηθευτές εκρηκτικών και προωθητικών υλών όπως η βρετανική Chemring και η γαλλική Eurenco θα συνεχίσουν επίσης να επωφελούνται.

Αντιαεροπορικά και αντιπυραυλικά συστήματα

Περισσότερη χρηματοδότηση αναμένεται επίσης να δοθεί σε συστήματα κατά αεροσκαφών και πυραύλων. Η Ουκρανία μέχρι τώρα επωφελήθηκε από το αμερικανικό σύστημα Patriot, το πιο προηγμένο όπλο αεράμυνας της Ουάσιγκτον, το οποίο χρησιμοποιείται και από την Ελλάδα. Αποτελείται από ένα σύστημα ραντάρ και κινητούς εκτοξευτές που μπορούν να εκτοξεύσουν πυραύλους εναντίον εισερχομένων εναέριων απειλών.

Οι αναλυτές λένε ότι το Κίεβο μπορεί να λάβει επιπλέον πυραύλους SAMP-T από την Ευρώπη. Το σύστημα, που κατασκευάζεται από την Eurosam, μια κοινοπραξία μεταξύ της πανευρωπαϊκής MBDA και της Thales, χρησιμοποιείται επίσης από τις ιταλικές και γαλλικές ένοπλες δυνάμεις.

Η Thales εξασφάλισε την Κυριακή συμφωνία 1,6 δισ. λιρών από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να κατασκευάσει περισσότερους από τους ελαφρούς πυραύλους πολλαπλών ρόλων (LMM) που χρησιμοποιούν οι δυνάμεις της Ουκρανίας. Η Σουηδική Saab, η οποία κατασκευάζει τα αντιαρματικά μιας χρήσης NLAW, θα μπορούσε επίσης να κερδίσει περισσότερες παραγγελίες.

Συστήματα πληροφοριών και επιτήρησης

Ένας άλλος ζωτικός τομέας στον οποίο η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τις επενδύσεις είναι η πληροφόρηση, η επιτήρηση και η αναγνώριση.

Ο Ντάγκλας Μπάρι, ανώτερος συνεργάτης για τη στρατιωτική αεροδιαστημική στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, είπε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία υπογράμμισε τη σημασία του ISR και τον κρίσιμο ρόλο της Αμερικής στην παροχή του. Η Ευρώπη βασίζεται μόνο σε τρία αεροσκάφη πληροφοριών με σήματα «μεγάλων πτερυγίων», συμπεριλαμβανομένου του αεροσκάφους Boeing RC-135 Rivet Joint που χρησιμοποιείται από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ένας πιθανός δικαιούχος είναι η Hensoldt με έδρα το Μόναχο, η οποία εργάζεται σε ένα σύστημα εναέριας επιτήρησης που ονομάζεται Pegasus για τις ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας. Η σουηδική Saab έχει επίσης δυνατότητες σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου.

Διαστημικές και δορυφορικές επικοινωνίες

Η δορυφορική επικοινωνία και η ενοποίηση δεδομένων στο πεδίο της μάχης είναι βασικοί τομείς στους οποίους η Ευρώπη έχει βασιστεί στη βοήθεια των ΗΠΑ. Η «ενσωμάτωση της ψηφιοποίησης, της διαχείρισης δεδομένων, της δορυφορικής επιτήρησης και στη συνέχεια η σύνδεση όλων αυτών με τα στρατεύματα στο έδαφος — αυτό είναι ένα μεγάλο κενό όπου πρέπει να κάνουμε μια μεγάλη επένδυση», είπε ο Βολφ.

Η Eutelsat, η γαλλική εταιρεία εκμετάλλευσης δορυφόρων και ιδιοκτήτης της OneWeb, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για την παροχή πρόσθετης δορυφορικής συνδεσιμότητας στην Ουκρανία. Η εταιρεία βρίσκεται σε καλή θέση εάν το Starlink του Ίλον Μασκ, το οποίο έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στο να βοηθήσει το Κίεβο να βελτιώσει τις επικοινωνίες του στο πεδίο της μάχης, αποσύρει τις υπηρεσίες του. Η τιμή της μετοχής της Eutelsat αυξήθηκε περισσότερο από 500% από το κλείσιμο της Παρασκευής.

AI και αυτόνομα συστήματα

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναμένεται να διαθέσουν σημαντικά ποσά για νέους τομείς ανάπτυξης, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και η αυτονομία, που πρόκειται να διαδραματίσουν τεράστιο ρόλο σε μελλοντικούς πολέμους. Η αλλαγή θα ωφελήσει ορισμένους υπάρχοντες παίκτες, όπως η Thales ηγέτιδα στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, ενώ η ιταλική Leonardo έχει εμπειρία δεκαετιών σε αισθητήρες και ραντάρ. Η Leonardo βρίσκεται επίσης σε συνομιλίες για μια συνεργασία παραγωγής με την τουρκική εταιρεία κατασκευής drone Baykar για την ενίσχυση των παραγωγικών δυνατοτήτων της ηπείρου.

Οι νεότεροι νεοεισερχόμενοι, ωστόσο, αναμένεται επίσης να επωφεληθούν, όπως και η αναπτυσσόμενη βιομηχανία drone της Ουκρανίας.

Ο Ρόμπερτ Στάλαρντ, αναλυτής της Vertical Research Partners, είπε στους FT ότι η Ευρώπη είχε «την ευκαιρία να κάνει τα πράγματα διαφορετικά…να φέρει περισσότερες από τις εμπορικές εταιρείες τεχνολογίας στον τομέα της άμυνας».

«Αν σκοπεύετε να αυξήσετε τις αμυντικές δαπάνες κατά 50% – υπάρχει μια ευκαιρία για νεοφυείς αμυντικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη».

Η γερμανική start-up αμυντικής τεχνητής νοημοσύνης Helsing, που θεωρείται η απάντηση της Ευρώπης στην αμερικανική Palantir Technologies του Πίτερ Τιλ, ανακοίνωσε πέρυσι ότι θα προχωρήσει στην κατασκευή drone για να αξιοποιήσει την αυξανόμενη ζήτηση για αυτόνομα όπλα. Η εταιρεία έχει δεσμευτεί να παραδώσει 6.000 από τα επιθετικά drones HX-2 στην Ουκρανία.

Τα drones κινούνται ηλεκτροκίνητα με αυτονομία έως και 100 χλμ. Η προηγμένη ενσωματωμένη τεχνητή νοημοσύνη τα κάνει απρόσβλητα σε ηλεκτρονικές παρεμβολές.