ΗΠΑ: «America First» και στις επενδύσεις

Σε συνέχεια διαδοχικών αποφάσεων περί επιβολής εισαγωγικών δασμών από τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο Λευκός Οίκος προχώρησε σε μία νέα πρωτοβουλία, που αφορά στην πολιτική προσέλκυσης επενδύσεων, υπό τον διακριτικό τίτλο «America First Investment Policy» και η οποία  εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο ενίσχυσης της εγχώριας βιομηχανίας των ΗΠΑ, καθώς και της προστασίας της από «μη-φιλικές» επενδύσεις, ιδίως προερχόμενες από την Κίνα (συμπεριλαμβανομένων Χονγκ Κονγκ και Μακάο).

Η εν λόγω πολιτική αποσκοπεί στην αναδιαμόρφωση των εισερχόμενων και εξερχόμενων επενδυτικών ροών, κατά τρόπο που θα ενισχύσει την εγχώρια ανάπτυξη και θα περιορίσει τις ροές που βλάπτουν τα αμερικανικά συμφέροντα. Η εντολή του Α/Προέδρου απευθύνεται σε ευρύ κλιμάκιο της Κυβέρνησης, ωστόσο κύρια αρμοδιότητα για τον έλεγχο των εισερχόμενων Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στις ΗΠΑ θα εξακολουθεί να διαθέτει η Επιτροπή CFIUS (Committee on Foreign Investment in the United States), της οποίας οι αρμοδιότητες ενισχύονται. Δεν προβλέπεται συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή της πολιτικής, ούτε είναι σαφές αν θα χρειαστεί η έγκριση του Κογκρέσου για κάποια από τις επιμέρους ενέργειες που θα λάβουν χώρα.

Η  εν λόγω πολιτική θεωρείται  κρίσιμης σημασίας για την εθνική και οικονομική ασφάλεια των ΗΠΑ, οι οποίες άλλωστε «αποτελούν τον πιο ελκυστικό επενδυτικό προορισμό παγκοσμίως», ενώ, μέσω της προσέλκυσης νέων ΑΞΕ θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας για Α/πολίτες, θα ενισχυθεί η α/οικονομία και η καινοτομία.

Ωστόσο, όπως αναφέρεται ρητώς, οι ξένες επενδύσεις δεν είναι ευπρόσδεκτες από οποιονδήποτε εταίρο, ιδίως από τα «εχθρικά» προς τις ΗΠΑ κράτη (Κίνα, Ιράν, Ρωσία, Βενεζουέλα, Β. Κορέα και Κούβα), με κυριότερο εξ’ αυτών την Κίνα, η οποία «επιδιώκει μεταφορά τεχνογνωσίας με αθέμιτο τρόπο, παραβιάζει τα α/δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και επιδιώκει να εμπλακεί σε κρίσιμες βιομηχανίες», ενώ «στοχοποιεί κρίσιμους τομείς των ΗΠΑ, όπως οι υποδομές, η τεχνολογία, οι αλυσίδες τροφίμων, ο αγροτικός τομέας, οι φυσικοί πόροι και οι υποδομές εμπορικών μεταφορών». Αντιθέτως, θα διαφυλαχθεί η ασφάλεια των ΗΠΑ από υφιστάμενες και νέες απειλές που προέρχονται από τις κ/ΑΞΕ και από άλλες κ/αθέμιτες πρακτικές που αποσκοπούν στην επαύξηση της κ/στρατιωτικής ισχύος, όπως εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα και πώληση χρεογράφων σε Α/επενδυτές.

Τα βασικά σημεία της νέας πολιτικής

Ειδικότερα σύμφωνα με σημείωμα της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον  τα βασικά σημεία της νέας πολιτικής συνοψίζονται ως ακολούθως:

– Οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν και θα αναπτύξουν περαιτέρω ένα ελκυστικό επενδυτικό περιβάλλον, ώστε η χώρα να συνεχίσει να πρωτοπορεί σε καινοτομίες τεχνητής νοημοσύνης και αναδυόμενων τεχνολογιών.

– Θα προβλεφθούν όλοι οι απαραίτητοι περιορισμοί προκειμένου να προστατευθούν οι κρίσιμες υποδομές, οι κρίσιμες τεχνολογίες και τα προσωπικά δεδομένα από παραβιάσεις, ιδίως προερχόμενες από την Κίνα, αλλά και από άλλους παράγοντες που αποτελούν απειλή για τις ΗΠΑ.

– Θα δημιουργηθεί μια συντομότερη διαδικασία “fast-track”, προκειμένου να διευκολύνονται οι προερχόμενες από συγκεκριμένους, φίλια κείμενους, εταίρους επενδύσεις.

– Θα επιταχυνθεί η διαδικασία αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων για κάθε εισερχόμενη επένδυση αξίας άνω του $ 1 δισ.

– Θα προβλεφθούν μέτρα περιορισμού της χρήσης α/κεφαλαίων, τεχνολογίας και τεχνογνωσίας για επαύξηση του στρατιωτικού δυναμικού της Κίνας, όπως και της απόκτησης κρίσιμης σημασίας α/κεφαλαίων και υποδομών από κ/εταιρείες.

– Κεντρικό ρόλο στον έλεγχο των εισερχόμενων ΑΞΕ θα διατηρήσει η Επιτροπή CFIUS, με ενίσχυση του ελέγχου που ασκεί σε νεοφυείς επενδύσεις για την προστασία των ευαίσθητων αναδυόμενων τεχνολογιών, καθώς και τον περιορισμό διάθεσης αγροτικών εκτάσεων και ακινήτων που είναι πλησίον κρίσιμων α/υποδομών.

– Θα ληφθούν μέτρα για την αποτροπή των α/επενδύσεων από τον στρατιωτικό τομέα της Κίνας, καθώς και κάθε επένδυσης που οδηγεί στην εκμετάλλευση του κεφαλαίου, της τεχνολογίας και της τεχνογνωσίας ΗΠΑ, ενώ θα εξαιρούνται μόνο επενδύσεις που εξυπηρετούν τα εθνικά συμφέροντα. Οι περιορισμοί θα αφορούν ιδίως επιστημονικούς και ερευνητικούς τομείς που θα εξετάζονται περιοδικά από το αρμόδιο Γραφείο Επιστήμης και Τεχνολογίας (Office of Science and Technology Policy).

– Θα εξεταστεί το ενδεχόμενο αναστολής ισχύος ή κατάργησης της Συμφωνίας “United States-The People’s Republic of China Income Tax Convention (1984)”, και θα επιδιωχθεί η επανεξέταση του καθεστώτος του “πλέον ευνοούμενου κράτους” που απολαμβάνει η Κίνα στο πλαίσιο ΠΟΕ.

– Θα προστατευτούν τα α/κεφάλαια, θα ενισχυθεί ο έλεγχος των ξένων εταιρειών που έχουν εισαχθεί στα α/Χρηματιστήρια (ιδίως η δομή τους) και θα διασφαλιστεί ότι ξένες εταιρείες “μη-φίλιων” κρατών δεν θα μπορούν να προσφέρουν εταιρικά συνταξιοδοτικά προγράμματα.

Ως βασικοί στόχοι της νέας πολιτικής είναι η ανάδειξη των ΗΠΑ ως δημοφιλέστερο επενδυτικό προορισμό παγκοσμίως, η διαφύλαξη της ευημερίας και ασφάλειας της χώρας και η προστασία της καινοτομίας. Επιπλέον, αναφέρεται ότι αλλοδαπές οντότητες και ιδιώτες κατέχουν εκτάσεις σε 27 διαφορετικές Πολιτείες που συνολικά ανέρχονται σε περίπου 2% της α/επικράτειας.

Η νέα πρωτοβουλία του Προέδρου Trump ενισχύει τις ανησυχίες των Κ/επενδυτών, καθώς προβλέπονται σημαντικοί περιορισμοί της δραστηριότητάς τους στις ΗΠΑ, ιδίως στους τομείς τεχνολογίας, κρίσιμων υποδομών, υγείας, γεωργίας, ενέργειας, πρώτων υλών κλπ. Επιπλέον, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο αντίκτυπος των περιορισμών στις εξερχόμενες α/ επενδύσεις σε τομείς της κ/ οικονομίας (τεχνητή νοημοσύνη, κβαντική μηχανική, βιοτεχνολογία, υπερηχητικών τεχνολογιών, αεροδιαστημική, προηγμένη μεταποίηση, κατευθυνόμενη ενέργεια κλπ), αν και αναλυτές εκτιμούν ότι, ιστορικά και σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, οι επενδύσεις τείνουν να επιβιώνουν των αντίξοων πολιτικών.

Άλλωστε, η επιτροπή CFIUS έχει αποφασίσει στο παρελθόν ότι κινεζικές εταιρείες οφείλουν να μεταβιβάσουν την κυριότητα ιδιοκτησίας επενδύσεων τους που βρίσκονται κοντά σε α/στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Αρκετοί έσπευσαν να χαιρετίσουν την απόφαση του Α/Προέδρου θεωρώντας ότι θα δοθεί τέλος στην εργαλειοποίηση των α/χρηματαγορών και επενδυτικών κεφαλαίων από την Κίνα, ενώ, παράλληλα, μέσω μιας ενδεχόμενης χαλάρωσης των περιορισμών προς φίλια κράτη, οι εισερχόμενες ΑΞΕ θα παραμείνουν ισχυρές. Παρ’ όλα αυτά, εκφράζονται ανησυχίες σχετικά με τις νέες, πλέον περιοριστικές, συνθήκες που θα διαμορφωθούν από τον αυστηρότερο έλεγχο των επενδύσεων, αν και οι ενστάσεις είναι σαφώς λιγότερες  σε σχέση με αυτές που εκφράστηκαν εναντίον της δασμολογικής πολιτικής της νέας Administration.