Παγκόσμια οικονομία: Τα νέα αστέρια που γεννήθηκαν μέσα από την κρίση 

Με σημάδια επιβράδυνσης να αρχίζουν να εμφανίζονται στις ΗΠΑ, την Ινδία και άλλους πρόσφατους οικονομικούς αστέρες, πολλοί αναζητούν τις επόμενες πολλά υποσχόμενες ιστορίες ανάπτυξης.

Ο «κύκλος της ζωής» είναι ένας οδηγός: είναι ο κύκλος της πολιτικής στον οποίο η κρίση αναγκάζει τη μεταρρύθμιση, η οποία γεννά ανάκαμψη, αλλά στη συνέχεια γεννά εφησυχασμό και φθορά. Ο κύκλος τότε ξαναρχίζει και σε κάθε χρονική στιγμή, οι προοπτικές ενός έθνους μπορούν να εξαρτηθούν από το πού βρίσκεται σε αυτόν τον κύκλο.

Κάθε έθνος έχει το δικό του στυλ αυτοσυγκράτησης

Ως εκ τούτου, όπως  επισημαίνουν σε άρθρο γνώμης του οι Financial Times,  ο στασιμοπληθωρισμός της δεκαετίας του 1970 οδήγησε σε μεταρρύθμιση της ελεύθερης αγοράς στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα. Η παγκόσμια κατάρρευση των αναδυόμενων οικονομιών της δεκαετίας του 1980 και του 1990 ενέπνευσαν το επόμενο μεγάλο κύμα αναγέννησης, από τη Βραζιλία στο Μεξικό, τη Ρωσία στην Τουρκία. Αλλά και σήμερα παρατηρούνται αλλαγές προς το καλύτερο που καθοδηγούνται από την κρίση σε όλο τον κόσμο.

Το case study της Ελλάδας

Η κρίση της ευρωζώνης της δεκαετίας του 2010 προκάλεσε μεταρρυθμίσεις, με τις πιο δραματικές -όπως γράφουν οι FT- να συντελούνται  στην Ισπανία και την Ελλάδα. Οι κραδασμοί της πανδημίας ανάγκασαν τελικά μια οικονομική εκκαθάριση σε πολλές αναδυόμενες χώρες, όπως η Αργεντινή, η Νότια Αφρική, η Νιγηρία και η Σρι Λάνκα. Και στις έξι αυτές χώρες, η ανάκαμψη είναι ορατή με την άνοδο των χρηματιστηρίων και τη βελτίωση των πιστωτικών συνθηκών.

Αυτές οι χώρες αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις επειδή τα οικονομικά τους βρέθηκαν υπό πίεση λόγω της πανδημίας. Και να λάβουν μέτρα αυστηρής  δημοσιονομικής πειθαρχίας, με αποτέλεσμα  να είναι σε καλό δρόμο για να δημιουργήσουν τα επόμενα χρόνια πρωτογενές πλεόνασμα για πρώτη φορά από τα τέλη της δεκαετίας του 2000.

Κάθε έθνος έχει το δικό του στυλ αυτοσυγκράτησης. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τους FT, «η Ελλάδα επέβαλε περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων αρκετά μεγάλες ώστε να αντιστραφεί το ρεκόρ χρόνιας χρεοκοπίας που χρονολογείται από την ίδρυσή της ως ανεξάρτητο έθνος» με αποτέλεσμα αυτή τη δεκαετία, το εθνικό της χρέος μειώνεται απότομα ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Η Ισπανία μείωσε τα επιδόματα για τους συνταξιούχους, αλλά τα αύξησε για έναν από τους μεγαλύτερους φτωχούς πληθυσμούς της Ευρώπης, σε μια προσέγγιση που παράγει σημαντικά χαμηλότερα ελλείμματα και χρέος.

Η Σρι Λάνκα, η οποία χρεοκόπησε το 2022 εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης της στην ιστορία, έχει αναδιαρθρώσει ριζικά το σύστημά της. Κατάργησε όλες τις επιδοτήσεις και εισήγαγε υψηλότερους φόρους στα ακίνητα, τις περιουσίες που κληρονόμησε και τον κλάδο των τυχερών παιχνιδιών.

Η Νιγηρία έχει επίσης περικόψει τις επιδοτήσεις για καύσιμα και αύξησε τα κρατικά έσοδα αυξάνοντας την παραγωγή πετρελαίου. Η χώρα έχει σταθεροποιήσει το ταλαντευόμενο νόμισμά της επιτρέποντας στο νάιρα να διαπραγματεύεται πιο ελεύθερα στις παγκόσμιες αγορές και εξαλείφοντας σε μεγάλο βαθμό την τοπική μαύρη αγορά.

Επιχείρηση «Vulindlela»

Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι η Επιχείρηση Vulindlela της Νότιας Αφρικής, μια λέξη των Ζουλού που σημαίνει «καθαρίστε το μονοπάτι». Σχεδιασμένο για να καθαρίζει τα μπλοκαρίσματα σε σιδηροδρομικά, οδικά, υδάτινα και ηλεκτρικά συστήματα, έχει μειώσει σημαντικά τις χρόνιες διακοπές ρεύματος.

Ο στόχος είναι να τονωθεί η παραγωγικότητα – το κλειδί για τη βιώσιμη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη – αντί να συνεχίσει να την απορρίπτει τεχνητά με τις κρατικές δαπάνες. Το κατά κεφαλήν εισόδημα πρόκειται να αυξηθεί σε όλα αυτά τα έθνη μετά από πτώση ή στασιμότητα για χρόνια. Οι χρηματιστηριακές αγορές σε αυτές τις έξι χώρες έχουν αρχίσει να αντικατοπτρίζουν αυτή τη θετική στροφή, ξεπερνώντας τον παγκόσμιο δείκτη κατά 20% ετησίως τα τελευταία δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Αργεντινή και η Σρι Λάνκα είναι οι δύο αγορές με τις καλύτερες επιδόσεις στον κόσμο σε όρους δολαρίου.

Οι κρατικές αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας σημείωσαν ανοδική τάση για όλες εκτός από δύο από τις έξι χώρες, και η είδηση ​​είναι ότι οι άλλες δύο — η Νότια Αφρική και η Νιγηρία — μπορεί επίσης να είναι στη σειρά για αναβαθμίσεις. Το ασφάλιστρο που απαιτούν οι επενδυτές για να διατηρήσουν το χρέος τους μειώνεται ήδη απότομα.