Ταμείο Απανθρακοποίησης: Στις Βρυξέλλες το «πακέτο» δράσεων έως και 3 δισ. ευρώ για τα νησιά

«Ξεκλειδώνει» το Ταμείο Απανθρακοποίησης των νησιών στο οποίο αναμένεται ότι θα συγκεντρωθούν πόροι 1,5 με 3 δισ. ευρώ από τους πλειστηριασμούς των 25 εκατ. δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) της χώρας. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στέλεχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) οι προτάσεις για τις δράσεις που θα χρηματοδοτηθούν απεστάλησαν άτυπα στην Κομισιόν (DG Clima- Γενική Διεύθυνση Δράσης για το Κλίμα) και ήδη η ανταπόκριση, σε τεχνικό επίπεδο, είναι θετική.

Εντός του μήνα προγραμματίζεται να σταλεί στις Βρυξέλλες προς έγκριση και ο τελικός πίνακας με την εξειδίκευσή τους, οπότε θα ξεκινήσει, σταδιακά, η ωρίμανση των έργων, παράλληλα με την οριστικοποίηση της τελικής μορφής των επιμέρους δράσεων και τις συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα  Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία  συμμετείχε στη δημιουργία του «Ταμείου Απανθρακοποίησης».

Δημοπράτηση έως τα μέσα φθινοπώρου

Τα πρώτα έργα  που θα ωριμάσει η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του Υπερταμείου εκτιμάται ότι μπορούν να δημοπρατηθούν έως τα μέσα φθινοπώρου -οπότε αναμένεται ότι θα έχει δοθεί και το «πράσινο» φώς της τελικής έγκρισης από την ΕΤΕπ – με απώτερο στόχο όλες οι δράσεις να έχουν δημοπρατηθεί έως τα τέλη του 2032.

Τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν μέσω του Ταμείου, όπως έχει γίνει γνωστό,  θα ενταχθούν σε τρεις πυλώνες που αφορούν, σε γενικές γραμμές,  την εγκατάσταση νέων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), την κατασκευή ηλεκτρικών διασυνδέσεων στα νησιά και τις υποδομές για περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ.   Οι διαθέσιμοι πόροι του Ταμείου στο βασικό σενάριο υπολογίστηκαν με 65 ευρώ ανά τόνο εκπομπών και διαμορφώνονται σε 1,6 δισ. ευρώ ποσό και αναμένεται ότι θα κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 3,8 δισ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2025 – 2032.

Ωστόσο,  οι τιμές των δικαιωμάτων εκπομπών εδώ και μια τετραετία κινούνται κυρίως πάνω από τα 65 ευρώ, με μεγάλες περιόδους να κυμαίνονται μεταξύ 75 και 100 ευρώ. Έτσι, εάν  ληφθούν υπόψη οι προβλέψεις για αυξήσεις της τιμής τους για τα επόμενα δύο έτη όταν και θα δημοπρατηθούν τα 25 εκατ. δικαιώματα εκπομπών της χώρας μας, στο αρχικό ποσό εκτιμάται ότι θα προστεθεί άλλο 1,5 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων φτάνοντας ακόμη τα 3  δισ. ευρώ.

Τα έργα και οι επιδοτήσεις

Στα πρώτα επιλέξιμα έργα για επιδότηση θα είναι φωτοβολταϊκά συστήματα με μπαταρίες, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 135 εκατ. ευρώ (επιδότηση έως και 50%), μεγάλες αιολικές, φωτοβολταϊκές και γεωθερμικές μονάδες που θα εγκατασταθούν σε διασυνδεδεμένα νησιά οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν με 106 εκατ. ευρώ (επιδότηση 40%), επίσης υβριδικοί σταθμοί  που συνδυάζουν σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και αποθήκευσης  θα περιληφθούν σε δράση ύψους 210 εκατ. ευρώ (επιδότηση 42%), υπεράκτια αιολικά πάρκα θα στηριχθούν με 260 εκατ. ευρώ (επιδότηση 40%) και μπαταρίες για αποθήκευση θα χρηματοδοτηθούν  με 36 εκατ. ευρώ (επιδότηση 40%).

Επιπλέον, με 100 εκατ. ευρώ θα επιδοτηθεί (έως 60%) η  κατασκευή φραγμάτων και ταμιευτήρων πολλαπλών χρήσεων (ύδρευση, άρδευση, παραγωγή ενέργειας), με 15 εκατ. ευρώ η ανάπτυξη σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων  ενώ με περισσότερα από 600 εκατ. θα επιδοτηθούν έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων κυρίως των Δωδεκανήσων, αλλά και των Κυκλάδων και του Βόρειου Αιγαίου.

Συρρίκνωση στον προϋπολογισμό του cold ironing

Σχετικά με τον  εξηλεκτρισμό των λιμανιών (το λεγόμενο cold ironing), δηλαδή την αναβάθμισή τους ώστε να μπορούν να εξυπηρετήσουν ελλιμενισμό πλοίων τα οποία θα  ηλεκτροδοτούνται από τη στεριά για όσο παραμένουν αραγμένα, αρχικά είχαν προβλεφθεί 100 εκατ. ευρώ (με την επιδότηση των έργων στο 50%). Ωστόσο, καθώς δεν υπάρχουν κατάλληλα λιμάνια στο Αιγαίο που να προσφέρονται για την παραμονή των πλοίων, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων (π.χ. του Ηρακλείου, της Ρόδου)  ο προϋπολογισμός πιθανότατα θα περιοριστεί. Όσα κονδύλια δεν αξιοποιηθούν στο cold ironing   πιθανώς θα κατευθυνθούν σε επιδοτήσεις αυτοπαραγωγής ενέργειας για επιχειρήσεις.

Για το επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ που μπορεί να συγκεντρωθεί με την αναμενόμενη αύξηση  του κόστους των δικαιωμάτων εκπομπών θα δρομολογηθεί η περαιτέρω επιδότηση έργων για ηλεκτρικές διασυνδέσεις νησιών, έργων αποθήκευσης ενέργειας, υβριδικών κ.ά.  για την ενεργειακή μετάβαση των νησιών και  επενδύσεις σε έργα υποδομών που θα διευκολύνουν την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα.