Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: Η επιστροφή του Σταύρου Παπασταύρου με χαρτοφυλάκιο «υψηλής τάσης»

Την ηχηρή επιστροφή του Σταύρου Παπασταύρου στην κυβέρνηση και μάλιστα στο καυτό υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σηματοδότησε ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης από τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Ο Σταύρος Παπασταύρου σχεδόν ένα χρόνο μετά την παραίτηση του από το υπουργείο Επικρατείας, πιάνει ξανά δουλειά στην κυβέρνηση αλλά σε μία διαφορετική θέση από αυτές που γνωρίζαμε στην περίοδο της διακυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ 2012 – 2015 αλλά και από τον Ιούνιο του 2023 μέχρι και τις 28 Μαρτίου 2024.

Ο Σταύρος Παπασταύρου, ένας εκ των στενών συνεργατών του Κυριάκου Μητσοτάκη αλλά και του Αντώνη Σαμαρά, καλείται να φέρει εις πέρας νέες επικίνδυνες αποστολές: Το υψηλό κόστος ενέργειας, την πολεοδομική αυθαιρεσία αλλά και τα μεγάλα διεθνή έργα υποδομών στα δίκτυα ηλεκτρισμού. Πρόκειται για έμπειρο δικηγόρο με ισχυρό δίκτυο επαφών στην Αμερική και την Ευρώπη. Η ενέργεια, άλλωστε, είναι πλέον το βασικό ζήτημα γεωπολιτικής.

Αντικαθιστά τον Θόδωρο Σκυλακάκη, ενώ στις αλλαγές στην πολιτική ηγεσία περιλαμβάνονται και η τοποθέτηση του Νίκου Τσάφου – σύμβουλος στα ενεργειακά θέματα του Κυριάκου Μητσοτάκη – ο οποίος διαδέχεται την Αλεξάνδρα Σδούκου. Ουσιαστικά, ο πρωθυπουργός επέλεξε ένα εξωκοινοβουλευτικό και τεχνοκρατικό δίδυμα για δύο θέσεις νευραλγικές στην ενέργεια. Διατηρεί όμως τον έμπειρο Νίκο Ταγαρά στη θέση του υφυπουργού με αρμοδιότητες στα πολεοδομικά και τα χωροταξικά.

Τα κρίσιμα μέτωπα στην ενέργεια

Ο Σταύρος Παπασταύρου,  έμπειρο πολιτικό στέλεχος και με τεχνοκρατικά χαρακτηριστικά αναλαμβάνει την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε μία περίοδο κατά την οποία στην Ευρώπη και την Ελλάδα αμφισβητούνται οι υψηλές ταχύτητες στην πράσινη μετάβαση, δυναμώνουν οι φωνές της βιομηχανίας που ζητούν ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας αλλά και οι οικιακοί καταναλωτές έρχονται αντιμέτωπα σε τακτικά πλέον χρονικά διαστήματα με αναταράξεις στους λογαριασμούς ρεύματος.

Ταυτόχρονα για τον Σταύρο Παπασταύρου μεγάλη πρόκληση αποτελεί και η υπερανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με την πράσινη ηλεκτρική ενέργεια να μην απορροφάται  εξαιτίας της χαμηλής ζήτησης με αποτέλεσμα την περικοπή ποσοτήτων ηλεκτρικού ρεύματος από φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα.

Ο Σταύρος Παπασταύρου έχοντας δοκιμαστεί την περίοδο 2012 – 2015 στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα ως επικεφαλής της ελληνικής κυβερνητικής ομάδας, θα βρει μπροστά του τα μεγάλα γεωστρατηγικά έργα της ενέργειας όπως την «παγωμένη» ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ αλλά και τη νέα απόπειρα αξιοποίησης των πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων με τις αμερικανικές πετρελαϊκές ExxonMobil και Chevron να αναζητούν πεδίο δράσης στο Ιόνιο Πέλαγος.

Επίσης σε επίπεδο Ε.Ε. θα κληθεί να αναζητήσει συμμαχίες για την αναβάθμιση των δικτύων αλλά και για την προβληματική λειτουργία της ενιαίας αγοράς ενέργειας.

Τα αγκάθια σε πολεοδομία, χωροταξία και περιβάλλον

Στις μεγάλες εκκρεμότητες του υπουργείο είναι και ο πολεοδομικός, χωροταξικός και περιβαλλοντικός σχεδιασμός.

Πιο συγκεκριμένα, εκκρεμεί νομοθετική πρωτοβουλία για την τύχη των οικοδομικών αδειών που ακυρώθηκαν έπειτα από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκκρινε αντισυνταγματικά τα «μπόνους» δόμησης του  Νέου Οικοδομικού Κανονισμού. Η απερχόμενη πολιτική ηγεσία είχε αποφασίσει την προώθηση μιας εξουσιοδοτικής διάτασης που θα δίνει την εντολή ώστε οι σχετικές ρυθμίσεις να προχωρήσουν με Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) προκειμένου να   έχουν αξιοπιστία καθώς θα περάσουν από  τον έλεγχο του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου.

Αποτελεί ακόμη ζητούμενο το τί θα γίνει με την εκτός σχεδίου δόμηση στα οικόπεδα άνω των 4 στρεμμάτων που στερούνται πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο. Η πρόθεση είναι το ζήτημα να λυθεί μέσω του πολεοδομικού σχεδιασμού που «τρέχει» για το 80% της ελληνικής επικράτειας.

Απαιτείται επιτάχυνση των  Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) που θα θέτουν χρήσεις γης στις περιοχές Natura – ένα από τα σημαντικότερα αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά «εργαλεία». Εδώ και μια εξαετία έχουν εγκριθεί μόνο πέντε από τις 23 μελέτες ενώ δεν έχει εκδοθεί κανένα από τα  ΠΔ που απαιτούνται για τη θεσμοθέτησή τους.

Εκκρεμούν επίσης:

• Οι αναθεωρήσεις όλων των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), τον Τουρισμό, τις Υδατοκαλλιέργειες, τους Ορυκτούς Πόρους, τη βιομηχανία.
• Η λειτουργία του νέου συστήματος εντοπισμού αυθαιρέτων από αέρος. Οι διαγωνισμοί για τα drones και την προμήθεια των απαραίτητων αεροφωτογραφιών τώρα ολοκληρώνονται.
• Η θεσμοθέτηση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού. Η Ελλάδα  οδηγήθηκε από την Κομισιόν στο «σκαμνί» του ευρωδικαστηρίου, το οποίο με μια απόφαση «καταπέλτη» τις 27 Φεβρουαρίου 2025 κατέρριψε όλα τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς για τους λόγους που, εδώ και 11 χρόνια, δεν έχει ακόμη βρει τον τρόπο να ρυθμίσει τις θαλάσσιες δραστηριότητες  σε Αιγαίο, Ιόνιο και στα πελάγη της νότιας Κρήτης.

Ποιος είναι ο Σταύρος Παπασταύρου

Ο Σταύρος Ν. Παπασταύρου, δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών με την κορυφαία επίδοση της τάξης του. Είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με την υψηλότερη βαθμολογία του έτους του (1990, Valedictorian), και με μεταπτυχιακές σπουδές σε Θέματα Διεθνούς, Ευρωπαϊκού Δικαίου και Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard (LLM 1992, SJD candidate 1994-1996), από όπου αποφοίτησε με άριστα, ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών.

Επαγγελματική δραστηριότητα

Το 1996 εργάστηκε στη Ουάσινγκτον στη δικηγορική εταιρεία Steptoe & Johnson LLP, όπου ειδικεύτηκε σε θέματα διεθνούς οικονομικού δικαίου και εμπορικού δικαίου. Το 1997 επέστρεψε στην Ελλάδα και εργάστηκε, συμμετέχοντας και ως εταίρος, στη δικηγορική εταιρεία Ζέπος & Γιαννόπουλος, αναλαμβάνοντας στη συνέχεια επικεφαλής του τμήματος κεφαλαιαγοράς, τραπεζικού δικαίου και χρηματοδοτήσεων. Συμμετείχε ως νομικός σύμβουλος σε σειρά ιδιωτικοποιήσεων, συγχωνεύσεων και εξαγορών, όπως η είσοδος της Cosmote στο ελληνικό χρηματιστήριο, η εξαγορά μειοψηφικού πακέτου μετοχών της Εμπορικής Τράπεζας από την Credit Agricole κ.α. Έχει διατελέσει νομικός σύμβουλος σε πολυεθνικές εταιρείες, και τα τελευταία χρόνια ασκεί τη δικηγορία και είναι επικεφαλής της δικηγορικής εταιρείας Σταύρος Ν. Παπασταύρου & Συνεργάτες στην οποία θα αναστείλει τη δικηγορική του ιδιότητα.

Πολιτική δραστηριότητα

Ήταν ο κύριος διαπραγματευτής με τους δανειστές του ελληνικού κράτους (2012-2015), επικεφαλής του Γραφείου Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Διεθνών Σχέσεων της Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού, καθώς και συντονιστής της Ελληνο-γερμανικής Εταιρικής Σχέσης.

Διετέλεσε Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης της Νέας Δημοκρατίας (2004-2012), Μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), ενώ επελέγη από τον Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας Κώστα Καραμανλή ως υποψήφιος Ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία στις Ευρωεκλογές το 1999 και το 2009.

Τη δεκαετία του 1990 διετέλεσε Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης της ΟΝΝΕΔ, της ΔΑΠ-NΔΦΚ, καθώς και εκλεγμένο μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της ΟΝΝΕΔ. Την ίδια δεκαετία διετέλεσε επίσης εκλεγμένος πρόεδρος της DEMYC (Ευρωπαϊκή Οργάνωση Νέων της EDU, 1997-2001), Πρόεδρος του EDS (Φοιτητική Οργάνωση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, 1989-1991), ιδρυτικό μέλος της νεολαίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (YEPP), και Αναπληρωτής πρόεδρος της IYDU (Παγκόσμια Οργάνωση Κεντροδεξιών Νεολαιών, 1997-2000).

Ο Νίκος Τσάφος και τα γραφήματα του…

Στη θέση του υφυπουργού Ενέργειας τοποθετείται ο Νίκος Τσάφος. Σύμβουλος του πρωθυπουργού σε θέματα ενέργειας, ο οποίος χαρακτηρίζεται από τις τεχνοκρατικές γνώσεις του αλλά και τα γραφήματα που αναρτά στο LinkedIn με τα οποία τοποθετείται και σχολιάζει τα θέματα της ενέργειας. Επιλέχθηκε από τον Μητσοτάκη στη θέση του συμβούλου ενέργειας στην περίοδο της κρίσης μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ο νέος υφυπουργός Ενέργειας Νίκος Τσάφος

Είναι κάτοχος της έδρας James Schlesinger για την Ενέργεια και τη Γεωπολιτική στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών της Ουάσινγκτον (CSIS).

Στο πλαίσιο της εμπειρίας του, έχει συνεργαστεί με εταιρείες, οικονομικούς οργανισμούς και κυβερνήσεις σε πάνω από 30 χώρες, με εξειδίκευση σε θέματα στρατηγικής, εισόδου σε αγορές χωρών, ανάπτυξης πρότζεκτ και εμπορίας αερίου και LNG και σε μερικά από τα πιο περίπλοκα ενεργειακά έργα στον κόσμο.

Η καριέρα στην Ουάσιγκτον

Ο Τσάφος είναι πρόεδρος και επικεφαλής αναλυτής της Enalytica, της εταιρείας την οποία ίδρυσε (μαζί με τον Janak Mayer) το 2014, με έδρα την Ουάσινγκτον και η οποία, όπως τονίζει, φιλοδοξεί να μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο η ενεργειακή βιομηχανία εντοπίζει και χρησιμοποιεί τις πληροφορίες.

Πριν την ίδρυση της Enalytica, ο κ. Τσάφος εργάστηκε επί επτάμιση χρόνια στην PFC Energy, με αρμοδιότητα την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα της παγκόσμιας αγορά

φυσικού αερίου, ενώ ήταν επικεφαλής και του τμήματος ερευνών για θέματα παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου της ίδιας εταιρείας. Έχει υπηρετήσει στην Ελληνική Αεροπορία και πριν την στρατιωτική του θητεία είχε ασχοληθεί με τον κλάδο των επενδύσεων ελληνικών εφοπλιστικών εταιρειών σε κινεζικά ναυπηγεία.

Επίσης, είναι τακτικός σχολιαστής επικαιρότητας: έχει αναφερθεί στους New York Times, The Financial Times, The Economist, The Wall Street Journal, The Washington Post και στο Bloomberg και έχει εμφανιστεί στα CNN, NBC, BBC. , NPR, Al Jazeera κ.α. Έχει, επίσης, συγγράψει πολλά άρθρα σχετικά με την ελληνική κρίση: το blog που διατηρούσε από το 2010 ως το 2013 είχε καταχωρηθεί ως ένα από τα Κορυφαία Ευρωπαϊκά Οικονομικά Blog (“ Europe’ s Top Economic Blogs”) από το έγκριτο περιοδικό Social Europe Journal, ενώ το 2013 εκδόθηκε το βιβλίο του“ Beyond Debt: The Greek Crisis in Context”.

Από το 2016 έως το 2019, δίδαξε επίσης σε μεταπτυχιακό μάθημα για το φυσικό αέριο στο Johns Hopkins School of Advanced International Studies (SAIS).

Ο Νίκος Τσάφος είναι κάτοχος BA στις Διεθνείς Σχέσεις και στα Οικονομικά από το Boston University και MA στις Διεθνείς Σχέσεις από το Johns Hopkins School of Advanced International Studies ( SAIS), ενώ είναι Professorial Lecturer στο Πρόγραμμα του SAIS για την Ενέργεια, το Περιβάλλον και τους Φυσικούς Πόρους.