Ουκρανία: Η διαπραγμάτευση τώρα ξεκινά

Σε αντίθεση με τις κινηματογραφικές ταινίες όπου η επίτευξη μιας συμφωνίας έρχεται γρήγορα – άλλωστε ο συνολικός διαθέσιμος κινηματογραφικός χρόνος είναι περιορισμένος –, στην πραγματική ζωή μια διαπραγμάτευση δεν είναι απλή υπόθεση, ακόμη και εάν υπάρχει καταρχήν σύγκλιση. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και σε σχέση με την αμερικανορωσική διαπραγμάτευση για την ειρήνη στην Ουκρανία.

Προφανώς και η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ άλλαξε τα δεδομένα, όπως βεβαίως τα είχε ήδη αλλάξει από καιρό το γεγονός ότι η ρωσική ανθεκτικότητα είχε δείξει ότι δεν μπορούσαν να ευδοκιμήσουν τα σχέδια για «ήττα της Ρωσίας». Αυτό σήμαινε ότι το δίλημμα ήταν εάν θα παραταθεί η σύγκρουση ή εάν θα γίνουν αποδεκτά, έστω και εν μέρει, τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί στο πεδίο των μαχών στην Ουκρανία.

Ο Τραμπ εκπροσωπεί εκείνη την κατεύθυνση που επιθυμεί, ως έναν βαθμό, απεμπλοκή των ΗΠΑ από μια τέτοια κατεύθυνση, σε αντίθεση με τον Μπάιντεν που ήταν πιο κοντά στις βρετανικές και ευρωπαϊκές εκτιμήσεις ότι αξίζει η παραπάνω φθορά της Ρωσίας. Βεβαίως, δεν είναι όλη η κυβέρνηση Τραμπ σε αυτή τη γραμμή, ενδεικτικές οι κάπως διαφορετικές αποχρώσεις του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο.

Όλα αυτά συνδυάζονται και με την ιδιαίτερη αντίληψη του Τραμπ για τη «διαπραγμάτευση» που περιλαμβάνει διάφορες πρακτικές όπως η άσκηση δημόσιας πίεσης στον Ζελένσκι,  οι προτάσεις στο τραπέζι με μορφή «απαντήστε τώρα εάν τη δέχεστε ή όχι», η διαρκής επίκληση «μέσων πίεσης» και προς τη Ρωσία κ.λπ.

Όμως, την ίδια στιγμή υπάρχουν και ορισμένα δεδομένα στο πεδίο στην Ουκρανία. Η Ρωσία κατάφερε να αλλάξει το συσχετισμό στην περιοχή του Κουρσκ και να είναι πολύ κοντά στην πλήρη εκδίωξη των ουκρανικών δυνάμεων που είχαν καταφέρει να ελέγχουν έναν ρωσικό θύλακα κυρίως ως διαπραγματευτικό χαρτί και είναι σε μια φάση που εξακολουθεί να έχει εδαφικά κέρδη. Θεωρεί επομένως ότι δεν πρέπει να αποδεχτεί λιγότερα από αυτά που έχει ήδη κατοχυρώσει με τα όπλα.

Πάνω από όλα η Ρωσία έχει κάνει σαφές ότι μια εκεχειρία θα πρέπει να συνδυάζεται με μια συμφωνία ειρήνης που να αναγνωρίζει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί και που ικανοποιεί τις εγγυήσεις ασφάλειας που ζητά το Κρεμλίνο, που κατά βάση συμπυκνώνονται στο ότι η Ουκρανία δεν θα πρέπει να είναι εφαλτήριο απειλών για τη Ρωσία, είτε μέσα από την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, είτε μέσα από την παρουσία δυτικών στρατιωτικών δυνάμεων στο έδαφός της, έστω και για την επιτήρηση της εκεχειρίας.

Από την άλλη, η κυβέρνηση της Ουκρανίας, αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και ένα μέρος του αμερικανικού στρατιωτικού και διπλωματικού κατεστημένου κυρίως επιδιώκουν μια εκεχειρία, που θα περιόριζε το πραγματικό μεγάλο κόστος για την Ουκρανία και που ως ορίζοντα θα είχε μια «παγωμένη σύγκρουση», πιθανώς και με μια πρώτη φάση όπου οι ουκρανικές δυνάμεις θα εκμεταλλεύονταν την εκεχειρία για ανασυγκρότηση, επανεξοπλισμό και προετοιμασία αντεπιθέσεων.

Αυτό εξηγεί και την απόρριψη από τη Ρωσία οποιασδήποτε λογικής εκεχειρίας που δεν θα συνδυάζεται με μια συνολικότερη προοπτική ειρήνευσης στην Ουκρανία όπως την αντιλαμβάνεται το Κρεμλίνο.

Από την άλλη, ο Πούτιν και συνολικά η ρωσική ηγεσία δεν επιθυμούν να αφήσουν ανεκμετάλλευτη την ευκαιρία που δίνει η έστω και μερικά αμερικανική ευρωπαϊκή μεταστροφή, το γεγονός ότι ούτε η Βρετανία ούτε η ΕΕ μπορούν να υποκαταστήσουν το ειδικό βάρος της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας και βεβαίως και το ότι και στην Ουκρανία ο Ζελένσκι δεν μπορεί εσαεί να ηγείται μιας πολεμικής προσπάθειας που απλώς αυξάνει το κόστος σε ζωές και σε υλικές υποδομές. Με αυτή την έννοια δεν θέλουν και να οδηγήσουν τη συζήτηση που ήδη έχει ξεκινήσει σε μια εξαρχής αποτυχία, που πιθανώς θα οδηγούσε και στο να πάρουν την πρωτοβουλία των κινήσεων στις ΗΠΑ όσοι υποστηρίζουν κάποιου είδους παράταση των πολεμικών επιχειρήσεων.

Και αυτό σημαίνει ότι μέσα από τις συζητήσεις του πρόεδρου Πούτιν με τον απεσταλμένου του Αμερικανού προέδρου Στιβ Γουίτκοφ βλέπουμε ουσιαστικά την αρχή των διαπραγματεύσεων και όχι το τέλος τους. Αυτό φάνηκε και από όλες τις δηλώσεις των εκπροσώπων του Κρεμλίνου αλλά και του ίδιου του Πούτιν που χωρίς να δηλώνουν ετοιμότητα για εκεχειρία τώρα, εντούτοις δηλώνουν ότι τη συζητούν, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα όλες τις δυσκολίες που υπάρχουν ώστε αυτή να εντάσσεται σε μια προοπτική ειρήνευσης. Εξ ου και η αναφορά του ίδιου του Πούτιν ότι «η ίδια η ιδέα [ενν. της εκεχειρίας] είναι σωστή», αλλά θα πρέπει να «να οδηγεί σε μια μακροπρόθεσμη ειρήνη και να αντιμετωπίσει τις ρίζες της κρίσης». Πράγμα που σημαίνει ότι η Ρωσία δεν παραιτείται των αιτημάτων για εγγυήσεις ασφάλειας σε βάθος χρόνου και για μη επέκταση του ΝΑΤΟ. Την ίδια στιγμή υπογράμμισε και ο ίδιος ότι υπάρχουν εξελίξεις υπέρ της Ρωσίας στο μέτωπο του πολέμου ιδίως στο Κουρσκ που δεν πρέπει να ανακοπούν από μια εκεχειρία 30 ημερών. Ταυτόχρονα, θύμισε τις δυσκολίες εφαρμογής μια εκεχειρίας σε μια γραμμή 2000 χιλιομέτρων, χωρίς αποσαφήνιση ποιος θα κρίνει εάν παραβιάζεται η κατάπαυση του πυρός.

Άλλωστε, έχουν αυξηθεί οι δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στη Ρωσία και τις ΗΠΑ – ενδεικτική η επικοινωνία των επικεφαλής της SVR (της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών με πεδίο ευθύνης το εξωτερικό) και της CIA, όπου υπογραμμίστηκε η ανάγκη συνεργασίας σε πεδία κοινού ενδιαφέροντος, η διευκόλυνση της διεθνούς σταθερότητας και η μείωση των συγκρούσεων στις σχέσεις ΗΠΑ και Ρωσίας – γεγονός που για Ρωσία είναι σημάδι ότι υπάρχουν δυνατότητες.

Και βέβαια, ο Πούτιν, φροντίζει να συνδέει την ειρηνευτική διαδικασία και με μια επανένταξη της Ρωσίας και στα οικονομικά δίκτυα συναλλαγών και δυτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης και της δυνατότητας επιστροφής δυτικών εταιρειών στη Ρωσία, σπεύδοντας πάντως να διευκρινίσει ότι η χώρα θα συνεχίσει να επενδύει στην ικανότητά της τεχνολογικά να εξαρτάται κυρίως από τις δικές της δυνάμεις και να είναι αυτάρκης, κάτι που άλλωστε τη βοήθησε να αντιμετωπίσει και τις κυρώσεις.

Αρκετά θα εξαρτηθούν και από τη στάση που θα κρατήσει και ο ίδιος ο Ζελένσκι, που φάνηκε σε αυτή τη φάση κυρίως να επιδιώκει να δείξει ότι κινείται συντονισμένα με τις ΗΠΑ και εάν και σε ποιο βαθμό θα διευκολύνει όντως μια τέτοια διαδικασία ή θα θελήσει να ωθήσει σε μια νέα αμερικανορωσική ρήξη.

Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι τουλάχιστον σε αυτή τη φάση η Ρωσία θα προσπαθήσει να κρατήσει τη διαπραγμάτευση ανοιχτή, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα τη διάθεση να συζητήσει αλλά και την επιθυμία να μην απεμπολήσει όσα έχει κερδίσει στο πεδίο των μαχών.

Πηγή: in.gr