Σούπερ μάρκετ: Από Δευτέρα οι έλεγχοι για τον Κώδικα Δεοντολογίας

Μετά την παρέλευση του δεκαημέρου για την «εξοικείωση της αγοράς με τα νέα μέτρα», οι ελεγκτικοί μηχανισμοί ξεκινούν από αύριο Δευτέρα 17 Μαρτίου, ελέγχους για την εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας σχετικά με τις προσφορές, τις εκπτώσεις, και τις προωθητικές ενέργειες.

Ήδη στα καταστήματα μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ έχουν τοποθετηθεί νέα ταμπελάκια στα προϊόντα που πωλούνται σε προσφορά, τα οποία αναγράφουν την προηγούμενη και την τρέχουσα τιμή κατ’ εφαρμογή του «Κώδικας Δεοντολογίας για ανακοινώσεις μείωσης τιμής», ενώ προϊόντα με εκπτωτικά stickers τυπωμένα πάνω στη συσκευασία, δηλαδή τα αυτοκόλλητα με έκπτωση π.χ. «-2€», «-10%» κ.λπ. εξαφανίζονται.

Και όπως έχει ήδη δηλώσει ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος «οι έλεγχοι δεν θα είναι απλά για ενημέρωση και συστάσεις, αλλά θα είναι έλεγχοι που οδηγούν σε αυστηρά πρόστιμα».

Από τα stickers στις tailor-made προσφορές

Όπως αναφέρουν στον ΟΤ εκπρόσωποι των αλυσίδων δεν δέχονται πλέον προϊόντα από τους προμηθευτές που έχουν πάνω στη συσκευασία εκπτωτικά stickers, καθώς πρέπει να εξαντληθούν σε 30 μέρες και κανείς δε μπορεί να γνωρίζει εάν αυτό θα γίνει.

Δηλαδή η αλυσίδα θα γνωστοποιεί ότι το συγκεκριμένο προϊόν διατίθεται σε έκπτωση π.χ. μείον 50 λεπτά ή μείον 10% για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Πρόκειται για μια πρακτική γνωστή ως tailor made, που υπήρχε πάντα, όμως τώρα θα γίνεται μόνο αυτή.

Εννέα ερωτήσεις και απαντήσεις

Με τη λίστα των προϊόντων που «ακουμπούν» οι αλλαγές να είναι ιδιαίτερα διευρυμένη καθώς περιλαμβάνει πολλές ταχυκίνητες κατηγορίες όπως: αναψυκτικά, νερό, μπύρες, σοκολάτες, μπισκότα, κονσέρβες τόνου-τονοσαλάτες, χυμό τομάτας, μακαρόνια, είδη προσωπικής υγιεινής και φροντίδας (σαμπουάν- αφρόλουτρα), είδη οικιακού καθαρισμού, μωρομάντιλα, υγρά μαντήλια ντεμακιγιάζ, σερβιέτες κ.λπ. μια σειρά 9 ερωτήσεων και απαντήσεων ρίχνει φως πως θα κάνουμε τα ψώνια μας από δω και πέρα αποφεύγοντας τις εκπτώσεις και τις προσφορές μαϊμού.

1) Η προωθητική ενέργεια κατά την οποία ένα προϊόν διατίθεται με την ένδειξη «+50% δωρεάν» ή «έξτρα προϊόν» θα θεωρηθεί ανακοίνωση μείωσης τιμής με ό,τι αυτό συνεπάγεται (ένδειξη προγενέστερης τιμής κλπ);

Όταν δεν ανακοινώνεται μείωση τιμής αλλά εφαρμόζονται τεχνικές προώθησης όπως συνοδευόμενες ή αλληλένδετες υπό όρους προσφορές, αυτές δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 9ι του ν.2251/1994, αλλά εξακολουθούν να υπόκεινται στις διατάξεις των άρθρων 9α-9θ του ν. 2251/1994, ώστε να αποτραπούν φαινόμενα τεχνητής διόγκωσης της τιμής ή παραπλάνησης των καταναλωτών σχετικά με το χορηγούμενο όφελος.

Συνεπώς, η προσφορά επιπλέον προϊόντος σε πλεονεκτική τιμή ή δωρεάν, δεν συνιστά ανακοίνωση μείωσης τιμής και συνεπώς δεν υπόκειται στον γενικό κανόνα περί αναγραφής της τιμής αναφοράς.

Ωστόσο, δεν επιτρέπεται να δίνονται παραπλανητικές πληροφορίες στον καταναλωτή ως προς το πλεονέκτημα που του προσφέρεται, μέσω για παράδειγμα αύξησης της τιμής αμέσως πριν την εφαρμογή της προσφοράς.

2) Πολλά προϊόντα κυκλοφορούν από την παραγωγή τους με stickers «-2 €», «-50%» κ.ο.κ. χωρίς αυτά τα stickers να αποτυπώνουν απαραίτητα μείωση τιμής σε σχέση με την προσφερόμενη τιμή στον καταναλωτή, αλλά σχετίζονται με την τιμολόγηση του παραγωγού προς το κατάστημα. Συνιστούν αυτά τα sticekrs ανακοινώσεις μείωσης τιμής κατά την έννοια του άρθρου 9ι του ν.2251/1994;

Ναι. Η νομοθεσία περί ανακοινώσεων μείωσης τιμής «εφαρμόζεται στον έμπορο που είναι ο πραγματικός συμβαλλόμενος στη σύμβαση με τον καταναλωτή, δηλαδή στον πωλητή των αγαθών. Συνεπώς, κατά τη διάθεση των προϊόντων που φέρουν από την παραγωγή μια ένδειξη για μείωση τιμής και εφόσον δεν πρόκειται για ευαλλοίωτα προϊόντα τα οποία εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 9ι, ο πωλητής θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι ενδείξεις αυτές είναι σύμφωνες με το άρθρο 9ι καθώς και τα άρθρα 9α – 9θ του ν.2251/1994.

3) Μπορεί το προϊόν να βρίσκεται στο ράφι με μόνιμη έκπτωση (π.χ. sticker -1€);

Όχι. O λιανέμπορος θα πρέπει να φροντίσει ώστε να επικοινωνείται ως τιμή αναφοράς η χαμηλότερη τιμή των τελευταίων 30 ημερών (ή η αρχική τιμή σε περίπτωση διαδοχικών μειώσεων σε διάστημα μέχρι 60 ημέρες) που ίσχυε για το προϊόν στο συγκεκριμένο κατάστημα και η τελική τιμή να διαμορφώνεται σύμφωνα με τη δηλούμενη μείωση επί της εν λόγω τιμής. Μία μόνιμη έκπτωση συνιστά επιπρόσθετα και αθέμιτη εμπορική πρακτική, καθώς η τιμή από την οποία γίνεται επίκληση μείωσης της τιμής δεν συνιστά στην πραγματικότητατη συνήθη τιμή πώλησης του προϊόντος.

4) Τι ισχύει για τις πολυσυσκευασίες προσφορών (π.χ. 2+1 δώρο, 5+1 δώρο, συσκευασία με 30% δωρεάν ποσότητα προϊόντος, με αγορά 3 τεμαχίων έκπτωση 30% ή με αγορά 5 τεμαχίων έκπτωση 1 €, κλπ.); Επιτρέπονται χωρίς χρονικό περιορισμό;

Ναι, εφόσον υπάρχει στο ράφι του συγκεκριμένου καταστήματος ο κωδικός αναφοράς (mother code), δηλαδή το μεμονωμένο τεμάχιο του εκάστοτε προϊόντος, που πωλείται από το super market χωρίς προώθηση, σε επαρκή αποθέματα, ώστε να είναι δυνατόν να αγοράσει το μεμονωμένο προϊόν ο καταναλωτής. Με την ταυτόχρονη παρουσία των δύο προϊόντων στο ράφι εξασφαλίζεται ότι δεν παραπλανάται ο καταναλωτής ως προς την τιμή πώλησης του προϊόντος.

5) Ας υποθέσουμε ότι μια εταιρεία διαθέτει πολυσυσκευασία τύπου 3+1 δώρο ή πολυσυσκευασία 3 τεμαχίων με έκπτωση και παράλληλα τον κωδικό αναφοράς (mother code) του προϊόντος με μείωση τιμής on pack 0,60€. Πώς γίνεται η επικοινωνία της τιμής στο ράφι;

Αν υπάρχει μείωση της τιμής του ενός τεμαχίου και παράλληλα υπάρχει συνδυασμένη προσφορά, τότε η τιμή της συνδυασμένης προσφοράς θα πρέπει να υπολογίζεται σύμφωνα με την τελική τιμή του ενός τεμαχίου.

6) Τι ισχύει για τις πολυσυσκευασίες προσφορών (π.χ. 2+1, 5+1, συσκευασία με 30% δωρεάν ποσότητα προϊόντος, με αγορά 3 τεμαχίων έκπτωση 30% ή με αγορά 5 τεμαχίων έκπτωση 1 € κλπ.) όταν η προσφορά είναι για μικρό χρονικό διάστημα (έως 60 ημέρες);

Για πολυσυσκευασίες με προσφορές που ισχύουν για συγκεκριμένο μικρό χρονικό διάστημα, δηλαδή έως 60 ημέρες, δεν χρειάζεται να υπάρχει ο κωδικός αναφοράς (mother code) του προϊόντος στο ράφι, αρκεί η συνηθισμένη τιμή πώλησης του προϊόντος, εκτός της περιόδου προσφοράς, να είναι αυτή την οποία επικαλείται ο έμπορος στην προσφορά. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτό, καθώς, αν η συνήθης τιμή ενός προϊόντος (για τουλάχιστον 50% του έτους) δεν είναι αυτή από την οποία επικαλείται προσφορά, ενδέχεται να υφίσταται παραπλανητική εμπορική πρακτική.

7) Επιτρέπεται η χρήση του όρου «οικονομική» πολυσυσκευασία;

Επιτρέπεται, όπως και άλλου παραπλήσιου («ειδική τιμή τριών τεμαχίων» ή «ειδική προσφορά τριών τεμαχίων»), εφόσον προκύπτει πράγματι οικονομικό όφελος για τον καταναλωτή και υπάρχει στο ράφι του καταστήματος προς πώληση ο κωδικός αναφοράς (mother code) του προϊόντος.

8) Ποια προϊόντα εξαιρούνται από τις διατάξεις για την ανακοίνωση μείωσης της τιμής;

Ο κανόνας των 30 ημερών δεν εφαρμόζεται για νωπά και ευαλλοίωτα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα τα οποία, από τη φύση τους ή στο στάδιο της μεταποίησης, ενδέχεται να καταστούν ακατάλληλα προς πώληση εντός 30 ημερών από τη συγκομιδή, την παραγωγή ή τη μεταποίηση.

Στα ανωτέρω περιλαμβάνονται φρούτα, λαχανικά, καρποί με κέλυφος, κρέατα, γάλα νωπό ή παστεριωμένο, βασιλικός πολτός, αλιεύματα, αυγά, σαλιγκάρια, τυριά, γιαούρτι και αλλαντικά. Σε προϊόντα που μπορούν να καταναλωθούν και μετά τις 30 ημέρες από την παραγωγή τους, π.χ. συσκευασμένοι χυμοί ή γάλατα μακράς διαρκείας, εφαρμόζονται κανονικά οι διατάξεις για την ανακοίνωση μείωσης της τιμής.

9) Τα προγράμματα επιβράβευσης πελατών εμπίπτουν στις διατάξεις για την ανακοίνωση μείωσης της τιμής;

Οι διατάξεις για την ανακοίνωση μείωσης της τιμής δεν εφαρμόζονται στα προγράμματα επιβράβευσης πελατών του πωλητή, όπως οι εκπτωτικές κάρτες ή τα κουπόνια, τα οποία παρέχουν στον καταναλωτή το δικαίωμα έκπτωσης τιμής για όλα τα προϊόντα του πωλητή ή για συγκεκριμένες σειρές προϊόντων κατά τη διάρκεια παρατεταμένων συνεχών περιόδων (π.χ. 6 μήνες, 1 έτος) ή που επιτρέπουν τη συσσώρευση πιστώσεων (πόντων) για μελλοντικές αγορές.

Ομοίως, δεν εφαρμόζονται ούτε σε πραγματικές εξατομικευμένες μειώσεις τιμών που δεν έχουν τον χαρακτήρα «ανακοίνωσης» μείωσης των τιμών, π.χ. όταν ο καταναλωτής λαμβάνει κουπόνι «20% έκπτωση» με την αγορά που πραγματοποίησε, το οποίο θα ισχύσει για την επόμενη αγορά μέχρι το τέλος του μήνα. Σε κάθε περίπτωση, τέτοια προγράμματα επιβράβευσης ή οι εξατομικευμένες μειώσεις εξακολουθούν να ελέγχονται για τη συμμόρφωσή τους με τα άρθρα 9α-9θ του ν.2251/1994 για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.