Διαδικτυακό bullying: Άσχημη συμπεριφορά παιδιών στο διαδίκτυο – Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

Πάντα υπήρχε ένα πολιτισμικό χάσμα μεταξύ γονιών και παιδιών. Ωστόσο, αυτό το χάσμα έχει μεγαλώσει τα τελευταία δέκα και παραπάνω χρόνια, καθώς η νέα γενιά μεγαλώνει σε έναν ψηφιακό κόσμο όπου είμαστε διαρκώς συνδεδεμένοι.

«Για τους γονείς, που έχουν αναγκαστεί να προσαρμοστούν σ’ αυτή τη νέα ψηφιακή εποχή, μπορεί να είναι δύσκολο να δουν τον κόσμο από την οπτική γωνία των παιδιών τους» εξηγεί ο Φιλ Μανκάστερ από τη διεθνή εταιρία λογισμικού ασφαλείας ESET. «Ακόμη πιο δύσκολο, όμως, είναι να καταλάβουν γιατί τα παιδιά εκμεταλλεύονται την ελευθερία που τους προσφέρει το ψηφιακό περιβάλλον και συμπεριφέρονται άσχημα».

«Όπως και να έχει, το σημαντικό είναι ότι αν και το χάσμα είναι υπαρκτό, δεν είναι αγεφύρωτο. Για να γεφυρωθεί χρειάζεται να επικοινωνήσετε στα παιδιά σας τις επιπτώσεις της διαδικτυακής συμπεριφοράς. Έτσι, θα τους δώσετε πολύτιμα μαθήματα ζωής για την ψηφιακή εποχή» εξηγεί.

Τι σημαίνει κακή συμπεριφορά στο διαδίκτυο;

Είναι δεδομένο: τα παιδιά μπορεί να είναι παρορμητικά. Ωστόσο, αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά σε έλλειψη ωριμότητας. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο μετωπιαίος και ο προμετωπιαίος φλοιός του εγκεφάλου – που παίζουν καθοριστικό ρόλο στον έλεγχο της συμπεριφοράς – δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως στους εφήβους. Το αποτέλεσμα; Μεγαλύτερη παρορμητικότητα και αυξημένη διάθεση για ανάληψη κινδύνων.

Βέβαια, η ανάληψη κινδύνων δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. Αν και μπορεί να τρομάζει τους γονείς, αποτελεί βασικό κομμάτι της ενηλικίωσης, καθώς βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, ανθεκτικότητα και καλύτερη κρίση. Το πρόβλημα προκύπτει όταν η παρορμητικότητα οδηγεί σε απερίσκεπτες αποφάσεις, οι οποίες μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη σωματική και ψυχική τους υγεία, τα οικονομικά τους και, ενδεχομένως, τη ζωή των άλλων.

Για παράδειγμα, αν τα παιδιά μοιράζονται ευαίσθητες πληροφορίες ή συνδέσμους στο διαδίκτυο, κακόβουλοι χρήστες μπορεί να εκμεταλλευτούν τα στοιχεία αυτά για να αποκτήσουν πρόσβαση σε προσωπικούς ή εταιρικούς λογαριασμούς. Αν, μάλιστα, τα ίδια διαπιστευτήρια χρησιμοποιούνται σε πολλαπλές πλατφόρμες, υπάρχει κίνδυνος εκτεταμένης παραβίασης δεδομένων, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε εκβιασμό.

Η ενημέρωση, η εκπαίδευση και η ανοιχτή επικοινωνία είναι τα πιο ισχυρά εργαλεία που έχουν οι γονείς στη διάθεσή τους για να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους στον ψηφιακό κόσμο με ασφάλεια και υπευθυνότητα.

Για τι είδους καταστάσεις μιλάμε;

Υπερβολική Κοινοποίηση Προσωπικών Δεδομένων από παιδιά

Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, τα διαδικτυακά παιχνίδια, τα δωμάτια συνομιλίας και άλλες πλατφόρμες είναι γεμάτες με προσωπικές πληροφορίες των παιδιών. Δυστυχώς, αυτό τα καθιστά ευάλωτα σε νταήδες, διαδικτυακούς θηρευτές και κλέφτες ταυτότητας. Η κλοπή ταυτότητας είναι ιδιαίτερα συχνή, με σχεδόν ένα εκατομμύριο παιδιά στις ΗΠΑ να έχουν πέσει θύματα το 2022, κοστίζοντας στις οικογένειές τους πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια.

Τα δεδομένα των παιδιών έχουν μεγάλη αξία, καθώς δεν έχουν πιστωτικό ιστορικό, γεγονός που επιτρέπει στους απατεώνες να τα χρησιμοποιούν για συνθετικές απάτες χωρίς να εντοπίζονται εύκολα. Επιπλέον, τα παιδιά είναι λιγότερο πιθανό να ελέγχουν αν οι πληροφορίες τους χρησιμοποιούνται για την έκδοση τραπεζικών ή πιστωτικών λογαριασμών.

Επαφή με αγνώστους

Η κοινοποίηση προσωπικών πληροφοριών μπορεί να προσελκύσει την προσοχή διαδικτυακών θηρευτών, οι οποίοι συχνά προσποιούνται ότι είναι παιδιά για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των ανηλίκων. Σε σπάνιες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε φυσική κακοποίηση, αν και συχνότερα ο στόχος είναι ο εκβιασμός. Ένας θηρευτής μπορεί να πείσει ένα παιδί να στείλει γυμνές εικόνες ή βίντεο, τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιεί για να απαιτήσει περισσότερα υλικά ή χρήματα, απειλώντας με δημοσιοποίηση.

Το FBI έχει προειδοποιήσει ότι στο διάστημα μεταξύ Οκτωβρίου 2021 και Μαρτίου 2023 καταγράφηκαν πάνω από 13.000 αναφορές οικονομικού εκβιασμού ανηλίκων, με τουλάχιστον 20 αυτοκτονίες.

Ψευδείς δηλώσεις ηλικίας

Έρευνα της βρετανικής ρυθμιστικής αρχής Ofcom αποκάλυψε ότι το ένα τρίτο των παιδιών ηλικίας 8-17 ετών δηλώνουν ψεύτικη ηλικία στους διαδικτυακούς λογαριασμούς τους, συχνά για να ακολουθήσουν τους φίλους τους και να αποφύγουν το αίσθημα του αποκλεισμού (FOMO). Ωστόσο, αυτό μπορεί να εκθέσει τα παιδιά σε περιεχόμενο και διαφημίσεις που δεν είναι κατάλληλες για την ηλικία τους. Για παράδειγμα, αν ένα 8χρονο παιδί δημιουργήσει λογαριασμό δηλώνοντας ότι είναι 13 ετών, τότε όταν φτάσει τα 13, θα έχει πρόσβαση σε περιεχόμενο για ενήλικες.

Sexting

Ο έφηβος παρορμητισμός μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις. Έρευνες δείχνουν ότι σχεδόν 1 στους 10 Αμερικανούς ηλικίας 13-17 ετών έχει μοιραστεί γυμνές φωτογραφίες του. Αυτό μπορεί να έχει νομικές συνέπειες, καθώς η διακίνηση τέτοιων εικόνων μπορεί να είναι παράνομη. Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσει σε εκβιασμό και διαδικτυακό εκφοβισμό, προκαλώντας σοβαρή συναισθηματική επιβάρυνση.

Ηλεκτρονικός εκφοβισμός

Ο εκφοβισμός μεταξύ των παιδιών υπήρχε πάντα, αλλά το διαδίκτυο έχει αυξήσει τις ευκαιρίες και το εύρος του φαινομένου. Έρευνες δείχνουν ότι οι μισοί έφηβοι στις ΗΠΑ έχουν βιώσει διαδικτυακό εκφοβισμό. Αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αυτοεκτίμηση και την ψυχική τους υγεία. Με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και των deepfake τεχνολογιών, οι κίνδυνοι αυτοί γίνονται ακόμη μεγαλύτεροι.

Hacking ή εξαπάτηση άλλων

Μερικά παιδιά χρησιμοποιούν τις τεχνολογικές τους γνώσεις για κακόβουλες ενέργειες, χωρίς να συνειδητοποιούν τις συνέπειες. Έρευνα της Εθνικής Υπηρεσίας Εγκλήματος (NCA) του Ηνωμένου Βασιλείου αποκάλυψε ότι παιδιά από 9 ετών έχουν συλληφθεί για επιθέσεις DDoS. Πολλοί έφηβοι έχουν καταδικαστεί για σοβαρές κυβερνοεπιθέσεις, όπως εκβιασμούς με ransomware. Αν και κάποιες φορές η πρόθεσή τους είναι απλώς να επιδείξουν τις ικανότητές τους, οι αρχές δεν το βλέπουν έτσι. Ένα ποινικό μητρώο μπορεί να καταστρέψει το μέλλον ενός νέου.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

Σύμφωνα με τον Μανκάστερ της ESET, για να προστατεύσετε τα παιδιά σας, μπορείτε να ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές:

•  Θέστε σαφείς βασικούς κανόνες σχετικά με τη διαδικτυακή τους συμπεριφορά.
•  Δώστε το σωστό παράδειγμα με τις δικές σας διαδικτυακές συνήθειες.
•  Χρησιμοποιήστε αξιόπιστο γονικό έλεγχο, όπου χρειάζεται, για να περιορίσετε την πρόσβαση σε ακατάλληλο περιεχόμενο.
•  Μιλήστε ανοιχτά για τους κινδύνους του διαδικτύου, όπως το sexting, ο εκφοβισμός και η κοινοποίηση προσωπικών δεδομένων.

Επιπλέον, μπορείτε να:

•  Ρυθμίστε τους λογαριασμούς των παιδιών σας με κατάλληλες για την ηλικία τους επιλογές.
•  Γράψτε τα παιδιά σας σε υπηρεσία προστασίας ταυτότητας, ώστε να παρακολουθεί αν διαρρέουν τα στοιχεία τους στο σκοτεινό διαδίκτυο.
•  Εξασφαλίσετε αυστηρές ρυθμίσεις απορρήτου στα προφίλ τους.
•  Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να αξιοποιήσουν τις δεξιότητές τους στο hacking με θετικό τρόπο, συμμετέχοντας σε προγράμματα κυβερνοασφάλειας.
•  Εγκαταστήσετε λογισμικό προστασίας από κακόβουλο λογισμικό από αξιόπιστους προμηθευτές.
•  Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά θα κατεβάζουν εφαρμογές μόνο από επίσημα καταστήματα.

Η σημασία της ανοιχτής επικοινωνίας

Πάνω απ’ όλα, διατηρήστε ανοιχτή επικοινωνία με τα παιδιά. Βοηθήστε τα να κατανοήσουν τη διαφορά μεταξύ καλής και κακής διαδικτυακής συμπεριφοράς και διαβεβαιώστε τα ότι μπορούν πάντα να σας μιλήσουν. Δεν πρόκειται μόνο για την ασφάλεια τους, αλλά για την ανατροφή μιας υπεύθυνης και ενημερωμένης νέας γενιάς χρηστών του διαδικτύου.