Φυσικό αέριο: Μείωση των αποθεμάτων και αύξηση των τιμών – Η Ευρώπη σε άμυνα

Με τα αποθέματα του φυσικού αερίου πολύ κάτω από τα συνηθισμένα και τις τιμές να κινούνται ανοδικά και να παραμένουν «κλειδωμένες» σε υψηλότερα επίπεδα για τους καλοκαιρινούς μήνες, η Ευρώπη καλείται να λύσει μία εξίσωση μια αρκετές μεταβλητές, σε ό,τι αφορά την προετοιμασία της για τον χειμώνα.

Σήμερα Παρασκευή, οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου εκτινάχθηκαν μετά από επίθεση σε αντλιοστάσιο στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας, το οποίο αποτελούσε μέρος ενός ανενεργού συνδέσμου που μέχρι πρόσφατα έστελνε καύσιμα στην Ευρώπη.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αναφοράς αυξήθηκαν έως και 6,2% στις αρχές της διαπραγμάτευσης της Παρασκευής. Το Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας επιβεβαίωσε ότι βομβαρδίστηκε ο σταθμός μέτρησης αερίου Sudzha, αλλά είπε ότι ήταν Ρώσοι που έπληξαν την εγκατάσταση, δείχνοντας προηγούμενες περιπτώσεις στις οποίες η Ρωσία φαινόταν να στέλνει στρατιώτες μέσω ενός αγωγού φυσικού αερίου που δεν χρησιμοποιείται.

Σοβαρές ζημιές θα μπορούσαν να καταστήσουν πιο απίθανη την επανέναρξη των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου, μια προοπτική που είχε αρχίσει ήδη να χάνει έδαφος… Οι ηγέτες της Ρωσίας και της Ουκρανίας δήλωσαν ότι θα συμφωνούσαν σε κατάπαυση του πυρός για επίθεση σε ενεργειακές υποδομές, αλλά μέχρι στιγμής αυτό δεν έχει οδηγήσει σε διακοπή των επιθέσεων.

Οι δορυφορικές εικόνες

Το σημείο διέλευσης είναι μέρος μιας σύνδεσης αγωγού που —μέχρι τις αρχές του τρέχοντος έτους— έφερνε ρωσικό αέριο στην Ευρώπη. Ορισμένες χώρες που προηγουμένως εξαρτιόνταν από αυτές τις ροές ήλπιζαν ότι τελικά θα ξαναρχίσουν. Οι δορυφορικές εικόνες της NASA έδειξαν πυρκαγιές ευρείας κλίμακας που κάλυπταν την περιοχή.

«Εκείνοι στην αγορά φυσικού αερίου που ελπίζουν ότι οι ρωσικές εξαγωγές μπορεί να ξαναρχίσουν κατά μήκος αυτής της γραμμής διαμετακόμισης όταν τελειώσει ο πόλεμος, τώρα θα προσπαθούν να μετρήσουν την έκταση της ζημιάς στην υποδομή και το πόσο γρήγορα θα μπορούσε να επισκευαστεί από την Gazprom», εξηγεί στο Bloomberg, ο Tom Marzec-Manser, ανεξάρτητος αναλυτής φυσικού αερίου.

Η Gazprom PJSC, η οποία έλεγχε προηγουμένως το σημείο διέλευσης, δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό. Ενώ τα ουκρανικά στρατεύματα πραγματοποίησαν μια απροσδόκητη εισβολή στην περιοχή του Κουρσκ τον Αύγουστο, οι ρωσικές δυνάμεις κινήθηκαν γρήγορα νωρίτερα αυτόν τον μήνα για να ανακτήσουν μεγάλο μέρος της γης.

Κλείνοντας τις στρόφιγγες

Οι ροές ρωσικών καυσίμων μέσω της Ουκρανίας σταμάτησαν στις αρχές του τρέχοντος έτους, όταν έληξε μια συμφωνία διαμετακόμισης και τα ακριβά φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου αφήνουν την Ευρώπη εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό με άλλους αγοραστές.

Η Ευρώπη μπήκε στο 2025 με ιδιαίτερα χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), τα αποθέματα φυσικού αερίου καλύπτουν πλέον μόνο το 30% της χειμερινής κατανάλωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Την Παρασκευή τα αποθεματικά ήταν μόλις 34%, έναντι 60% την ίδια περίοδο το προηγούμενο έτος. Στη Γαλλία, το ποσοστό έχει πέσει στο 21%.

Διάφοροι παράγοντες εξηγούν αυτήν την κατάσταση: ένας ψυχρότερος από το αναμενόμενο χειμώνας, μειωμένη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές τον Νοέμβριο του 2024 και η διακοπή της ρωσικής διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας στα τέλη του 2024, αν και αυτή η πηγή αντιπροσώπευε μόνο το 5% της προμήθειας φυσικού αερίου της Ευρώπης.

Ως αποτέλεσμα, οι φορείς εκμετάλλευσης προτίμησαν να αντλούν από τα αποθέματα αντί να βασίζονται στις εισαγωγές, οι οποίες μειώθηκαν κατά 6% το 2024.

Ένταση στις τιμές της ενέργειας

Αυτή η κατάσταση έλλειψης αερίου ασκεί πρόσθετη πίεση στις τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη. Το 2025, οι τιμές του φυσικού αερίου αναμένεται να φτάσουν τα 45 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh), σχεδόν διπλάσια από ό,τι πριν από την ενεργειακή κρίση του 2022. Αυτή η αύξηση της τιμής θα μπορούσε να βλάψει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, η οποία αντιμετωπίζει ήδη υψηλό ενεργειακό κόστος σε σύγκριση με άλλες περιοχές. Σύμφωνα με τον ΔΟΕ, οι τιμές για τους βιομηχανικούς καταναλωτές στην Ευρώπη είναι κατά μέσο όρο 30% υψηλότερες από ό,τι στην Κίνα και πέντε φορές υψηλότερες από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), που χρησιμοποιείται για την αντιστάθμιση της απώλειας ρωσικού φυσικού αερίου, γίνεται όλο και πιο περιζήτητο, επιδεινώνοντας την κατάσταση στην παγκόσμια αγορά, όπου η Ασία και η Ευρώπη ανταγωνίζονται για τους ίδιους όγκους.

Μια όλο και πιο σφιχτή αγορά LNG

Από το 2022, η Ευρώπη στράφηκε στο LNG για να αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο, η παροχή του οποίου έχει μειωθεί σημαντικά. Το 2024, το LNG παρείχε το 34% της ζήτησης φυσικού αερίου της Ευρώπης, από 40% το 2023. Ο ΔΟΕ υπογραμμίζει ότι οι εισαγωγές LNG θα πρέπει να αυξηθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια για να αποφευχθεί μια κρίση εφοδιασμού, ειδικά πριν από τον επόμενο χειμώνα. Ωστόσο, το LNG έχει επίσης υψηλή ζήτηση στην Ασία, περιπλέκοντας την κατάσταση για την Ευρώπη, η οποία θα πρέπει να ανταγωνιστεί άλλες μεγάλες οικονομίες για να εξασφαλίσει τα αποθέματά της. Αυτός ο παγκόσμιος ανταγωνισμός είναι πιθανό να διατηρήσει ανοδική πίεση στις τιμές του φυσικού αερίου τους επόμενους μήνες.

Μια τεταμένη κατάσταση μέχρι το 2026

Αν και η παγκόσμια παραγωγή LNG αναμένεται να αυξηθεί κατά 5% το 2025, σύμφωνα με τον IEA, αυτή η ανάπτυξη δεν θα είναι αρκετή για να αντισταθμίσει την απώλεια ρωσικού εφοδιασμού. Ως εκ τούτου, η αγορά φυσικού αερίου θα παραμείνει σφιχτή το 2025, με υψηλές τιμές. Ωστόσο, αναμένεται βελτίωση μετά το 2026, με την έναρξη λειτουργίας νέων χωρητικοτήτων LNG, ιδιαίτερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Κατάρ. Η Angelina Valavina, Διευθύντρια Φυσικών Πόρων και Εμπορευμάτων της Fitch Ratings, αναμένει ότι αυτοί οι πρόσθετοι όγκοι θα ασκήσουν πτωτική πίεση στις τιμές, οδηγώντας σε μια σταδιακή χαλάρωση της αγοράς.