Επενδυτικό κενό: Γιατί απέχει ακόμη η Ελλάδα από το «κλείσιμο» της ψαλίδας με την ευρωζώνη

Μεγάλο «αγκάθι» για την ελληνική οικονομία παραμένει το επενδυτικό κενό κάτι το οποίο επισημαίνει πλήθος οικονομικών αναλυτών. Αν και εμφανίζεται μια τάση μείωσης της απόστασης με την Ευρώπη, το ζήτημα παραμένει υπαρκτό και δείχνει ότι η χώρα μας θα πρέπει να κάνει πολλά βήματα ακόμη.

Παρά τα δισεκατομμύρια ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η Ελλάδα δεν «έπιασε» ακόμη τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, κάτι που θα πρέπει να αποτελεί βασικό στόχο. Όπως προκύπτει, η κρίση των μνημονίων «κατέβασε» πολλά σκαλοπάτια τις επενδύσεις στην Ελλάδα.

«Η Ελλάδα καλείται να καλύψει το επενδυτικό κενό που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους σε μια περίοδο υψηλής αβεβαιότητας. Ειδικότερα, ο λόγος επενδύσεων προς ΑΕΠ, ο οποίος κυμαινόταν γύρω στο 24% πριν το 2008, κοντά στον μέσο όρο της ευρωζώνης, κατέρρευσε κατά τη διάρκεια της κρίσης και διαμορφώθηκε περίπου στο 12% κατά μέσο όρο τη δεκαετία που ακολούθησε, ενώ παραμένει χαμηλότερος σε σύγκριση με την ευρωζώνη (15,3% το 2024 έναντι 21,1%)» τόνισε χθες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο 2ο Συνέδριο “Invest in Greece” με θέμα «Επενδύσεις και ελληνική οικονομία»

Παρ’ όλα αυτά, από το 2019 και μετά, όπως σημείωσε ο ίδιος «οι συνολικές επενδύσεις έχουν σημειώσει σημαντική άνοδο. Ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου σε πραγματικούς όρους αυξήθηκε στην Ελλάδα κατά περίπου 60% το 2024 έναντι του 2019, σε σύγκριση με μείωση κατά 0,4% στη ζώνη του ευρώ», ενώ πρόσθεσε: «Ως εκ τούτου, η συμβολή των επενδύσεων στον ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ φθάνει μεταπανδημικά κατά μέσο όρο τις 1,6 ποσοστιαίες μονάδες, έναντι μόλις 0,3 της ποσοστιαίας μονάδας στην ευρωζώνη».

Το πρόβλημα με το επενδυτικό κενό

Πάντως, το πρόβλημα παραμένει. Σύμφωνα με σχετική ανάλυση της Eurobank, τα 5 τελευταία χρόνια οι επενδύσεις παγίων στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί κατά 4,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (το 35,6% αυτής της αύξησης προέρχεται από τις κατοικίες,), ωστόσο το «επενδυτικό κενό» σε σύγκριση με την Ευρωζώνη εξακολουθεί να είναι υψηλό (-5,8 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, από -11,0 το 2019).

Επιπρόσθετα, τη διετία 2023-2024 ο ρυθμός ανόδου του μεριδίου των επενδύσεων παγίων στο ΑΕΠ παρουσιάζει επιβράδυνση. Η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα δύναται να έχει σημαντικά οφέλη για την οικονομία στο μέλλον, σύμφωνα με την ανάλυση της τράπεζας, στην οποία προστίθεται πως Τα οφέλη δεν εστιάζονται μόνο στην αύξηση του δυνητικού ρυθμού μεγέθυνσης και των εισοδημάτων άλλα και στη θωράκιση της ελληνικής οικονομίας έναντι πιθανών μελλοντικών διεθνών κρίσεων.

Από το 2026 και…βλέπουμε

Αξίζει δε να επισημανθεί ότι ο επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Ελληνικής Βουλής, Γιάννης Τσουκαλάς είχε υποστηρίξει πρόσφατα πως η χώρα μειώνει το επενδυτικό κενό που έχει με τους εταίρους της στην ΕΕ, αλλά δεν πρόκειται να το κλείσει, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2026, που ολοκληρώνεται το Ταμείο Ανάκαμψης, κάτι που προκαλεί ανησυχία για το μέλλον, εφόσον αυτή η πρόβλεψη γίνει πραγματικότητα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, θα υφίσταται το 2026 κατά περίπου 2% έως 3%. Αυτό μεταφράζεται σε λιγότερες επενδύσεις 4 έως 5 δισ. ευρώ ετησίως στη χώρα μας. Το επενδυτικό κενό, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, ορίζεται ως η απόκλιση στις συνολικές επενδύσεις, εκφρασμένες σε ποσοστό του ΑΕΠ, μεταξύ Ελλάδας και του μέσου όρου στις 20 χώρες της Ευρωζώνης.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΓΠτΒ, «η κρίση έφερε αντιμέτωπη τη χώρα μ’ ένα υψηλό επενδυτικό κενό, το οποίο έφτασε τις 10,7 ποσοστιαίες μονάδες το 2019». Τη χρονιά εκείνη σημειώνεται το ιστορικό υψηλό του επενδυτικού κενού μεταξύ Ελλάδας και (μέσου όρου) Ευρωζώνης. Από το 2019 και μετά το επενδυτικό κενό αυτό μειώθηκε σημαντικά και το 2023 ανήλθε σε 5,4%. «Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», συνεχίζει η μελέτη του ΓΠτΒ, «για την εξέλιξη των συνολικών επενδύσεων τα έτη 2024 – 2026 αναμένεται περαιτέρω άμβλυνση του επενδυτικού κενού της χώρας σε 4,0 π.μ. το 2024, σε 3,0 π.μ. το 2025 και σε 2,3 π.μ. το 2026».