Ευρώπη: Βλέπει ευκαιρίες στο οικονομικό χάος που φέρνει ο Τραμπ

Η Ευρώπη βλέπει την ευκαιρία να προωθήσει τα δικά της οικονομικά συμφέροντα, την ώρα που ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, κάνει ό,τι μπορεί για να ανατρέψει την παγκόσμια οικονομική τάξη – η οποία, όπως υποστηρίζει, είναι στημένη εις βάρος των συμφερόντων της Αμερικής.

Μιλώντας στους ηγέτες της ΕΕ κατά τη διάρκεια μιας συνόδου κορυφής την Πέμπτη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε ότι μια ενοποιημένη χρηματοπιστωτική αγορά της ΕΕ θα μπορούσε να προσελκύσει επενδυτές που αναζητούν εναλλακτικές λύσεις έναντι του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Politico.

Το μήνυμα της Λαγκάρντ προς τους αρχηγούς κυβερνήσεων ήταν απλό: «Σταματήστε να χάνετε χρόνο, τώρα είναι η στιγμή να δράσετε».

Μπορεί η Ευρώπη να ξεπεράσει το δολάριο;

Από την αρχή της κυκλοφορίας του ευρώ, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ονειρεύονται να υπονομεύσουν την κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ στην παγκόσμια χρηματοδότηση και το εμπόριο, η οποία παρέχει στην κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης, ένα ζωτικό πλεονέκτημα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό για κεφάλαια. Αλλά μέχρι στιγμής, το ενιαίο νόμισμα δεν έχει ανταποκριθεί στις προσδοκίες, αναφέρει το Politico.

Το δολάριο αντιπροσωπεύει περίπου το 90% των παγκόσμιων συναλλαγών και παραμένει το σημείο αναφοράς με βάση το οποίο μετρούνται τα άλλα νομίσματα, δήλωσε η Joan Feldbaum-Vidra, ανώτερη διευθύνουσα σύμβουλος για τα κράτη στον οργανισμό αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας KBRA.

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΚΤ για το 2024 σχετικά με το ρόλο του ευρώ, περίπου το 60% των ξένων ομολόγων εκδίδεται σε δολάρια. Το ευρώ, εν τω μεταξύ, βρίσκεται στο 20%, ένα ποσοστό που παραμένει περίπου σταθερό εδώ και 10 χρόνια. Στο βαθμό που το δολάριο έχει χάσει έδαφος, για παράδειγμα στα συναλλαγματικά αποθέματα των χωρών, αυτό οφείλεται στην άνοδο τρίτων νομισμάτων, ενώ το μερίδιο του ευρώ έχει παραμείνει σταθερό.

Θεωρητικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ, με τη μεγάλη οικονομία της, τον ώριμο τραπεζικό τομέα και το λειτουργικό κράτος δικαίου. Στην πράξη, παρά τις συζητήσεις για μια εσωτερική αγορά, το χρηματοπιστωτικό σύστημα παραμένει κατακερματισμένο σε 27 διαφορετικούς εθνικούς τομείς.

Η Λαγκάρντ παρότρυνε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να προχωρήσουν με τη διασυνοριακή ολοκλήρωση. Οι επενδυτές που τρομάζουν από την πολιτική αστάθεια στις ΗΠΑ θα μπορούσαν στη συνέχεια να στραφούν στα ευρωπαϊκά περιουσιακά στοιχεία ως ασφαλές καταφύγιο.

Ο δασμολογικός αιφνιδιασμός του Αμερικανού προέδρου και τα σημάδια της προθυμίας του να διευρύνει τα όρια της εκτελεστικής εξουσίας αρχίζουν να επηρεάζουν την αμερικανική οικονομία. Ο S&P 500, ένας από τους δείκτες αναφοράς της αμερικανικής χρηματιστηριακής αγοράς, βρίσκεται κοντά σε διόρθωση, με πτώση άνω του 10% από την ορκωμοσία του Τραμπ. Το κλίμα μεταξύ των ιδιοκτητών μικρών επιχειρήσεων είναι πτωτικό και πέφτει. Η αντίληψη της διάβρωσης του κράτους δικαίου, για παράδειγμα μέσω απειλών για την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, έχει δημιουργήσει περαιτέρω ανησυχία. Όμως όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι οποιαδήποτε συζήτηση για την αντικατάσταση του συστήματος του δολαρίου είναι πρόωρη.

Αμερικανικό χρέος

Ένα εμπόδιο που οι περισσότεροι αναλυτές επεσήμαναν ήταν το μέγεθος και το βάθος της αγοράς κρατικού χρέους των ΗΠΑ. Το ανεξόφλητο απόθεμα των Treasuries, όπως ονομάζονται τα αμερικανικά ομόλογα, ανέρχεται σε 28,6 τρισ. δολάρια. Στις χρηματοπιστωτικές αγορές, το αμερικανικό χρέος λειτουργεί όπως λειτουργούν τα μετρητά για τους απλούς ανθρώπους. Οι τράπεζες και οι επενδυτές χρησιμοποιούν τα κρατικά ομόλογα για να συναλλάσσονται μεταξύ τους και να τα κατέχουν ως εγγύηση. Το χρέος είναι ο άξονας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η Ευρώπη, αντιθέτως, δεν έχει κάτι ανάλογο. Η κοινή έκδοση χρέους της ΕΕ παραμένει παράτυπη. Και ενώ το συνολικό απόθεμα του ανεξόφλητου χρέους αυξάνεται – στο τέλος του 2024 θα ανέρχεται σε 578 δισ. ευρώ σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο της Επιτροπής – παραμένει μικρό ακόμη και σε σύγκριση με το εθνικό χρέος των επιμέρους χωρών της ΕΕ.

Παράλληλα, υπήρξαν αναφορές στα μέσα ενημέρωσης ότι η ομάδα του Τραμπ θα ήθελε να αναδιατάξει το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε αυτό που είναι γνωστό ως «συμφωνία του Mar-a-Lago». Η ιδέα, η οποία δεν έχει εγκριθεί επισήμως από τον Λευκό Οίκο, θα ήταν μια εθελοντική υποτίμηση του δολαρίου που θα πραγματοποιούνταν σε συνεννόηση με τους Αμερικανούς συμμάχους, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της αμερικανικής μεταποίησης.

Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Πέμπτη, η Λαγκάρντ απέρριψε την ιδέα μιας συμφωνίας ως μια «κερδοσκοπική άγνωστη ρύθμιση» που «στερείται ουσίας». Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η Ευρώπη πρέπει «να είναι έτοιμη για όλα».