Τουρκία: Η «τορπίλη» Ερντογάν στην οικονομία – Πώς θα ανοίξουν τη Δευτέρα οι αγορές

Περισσότερα από 300 άτομα συνέλαβε η τουρκική αστυνομία κατά τη διάρκεια των μεγαλύτερων διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης εδώ και πάνω από μια δεκαετία, που πυροδοτήθηκαν από τη σύλληψη του δημοφιλούς δημάρχου της Κωνσταντινούπολης.

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο κύριος αντίπαλος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, του μακροχρόνιου ηγέτη της χώρας, τέθηκε υπό κράτηση την Τετάρτη με κατηγορίες για διαφθορά και τρομοκρατία. Ο Ιμαμόγλου αρνείται τις κατηγορίες και οι υποστηρικτές του κατηγορούν τον Ερντογάν ότι χρησιμοποιεί την αστυνομία και το δικαστικό σώμα για να εμποδίσει τις πολιτικές του φιλοδοξίες. Ο υπουργός Δικαιοσύνης αρνήθηκε ότι οι έρευνες έχουν πολιτικά κίνητρα και είπε ότι τα τουρκικά δικαστήρια ενεργούν ανεξάρτητα.

Οικονομικοί κλυδωνισμοί στην Τουρκία

Η κίνηση κατά του Ιμάμογλου έχει φέρει τη χώρα σε πολιτική και οικονομική αναταραχή και ήδη υπάρχει έντονη ανησυχία για το πώς θα ανοίξουν αύριο Δευτέρα οι αγορές.

Πυροδότησε ένα βαθύ ξεπούλημα τουρκικών περιουσιακών στοιχείων που ανάγκασε την κεντρική τράπεζα να πουλήσει δισεκατομμύρια δολάρια από τα αποθέματά της για να υπερασπιστεί τη λίρα, καθώς προσπαθεί να μειώσει τον πληθωρισμό περίπου 40%.

Οι τουρκικές μετοχές έκλεισαν τη χειρότερη εβδομάδα τους από τον απόηχο της κατάρρευσης της Lehman Brothers το 2008 την Παρασκευή και η λίρα έχασε  πάνω 4% παρά τις επιθετικές ενέργειες της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας να τη στηρίξει.

Τα κρατικά ομόλογα σε δολάριο της Τουρκίας υποχώρησαν επίσης, με τις εκδόσεις μεγαλύτερης ημερομηνίας να υποχωρούν 2 σεντς και να βρίσκονται σε τροχιά για εβδομαδιαία απώλεια άνω των 3 λεπτών, τη μεγαλύτερη από τον Ιανουάριο του 2024.

Το κόστος ασφάλισης του χρέους της Τουρκίας έναντι χρεοκοπίας διευρύνθηκε επίσης κατά 18 μονάδες βάσης στις 322 μονάδες βάσης, σύμφωνα με στοιχεία της S&P Global Market Intelligence, στα υψηλότερα επίπεδα από τον Μάρτιο του 2024.

Οι κινήσεις της κεντρικής τράπεζας

Η κεντρική τράπεζα πούλησε περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια σε συνάλλαγμα μετά το ιστορικό χαμηλό της Τετάρτης, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των οικονομολόγων, και έλαβε μέτρα τόνωσης της ρευστότητας για να περιορίσει τη μεταβλητότητα και να μειώσει τη ζήτηση συναλλάγματος.

Η κεντρική τράπεζα ανέστειλε επίσης τη δημοπρασία επαναγοράς μίας εβδομάδας και αύξησε το επιτόκιο δανεισμού μίας ημέρας στο 46%, το οποίο σύμφωνα με τους οικονομολόγους ισοδυναμούσε με αυστηροποίηση της πολιτικής κατά 350-400 μονάδες βάσης.

Οι κινήσεις αναμένεται να αυξήσουν το κόστος χρηματοδότησης, το οποίο θα μπορούσε να επιβαρύνει τους ισολογισμούς των τραπεζών, ωθώντας τα επιτόκια των δανείων υψηλότερα και μειώνοντας τον όγκο των πιστώσεων.

Ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας Μεχμέτ Σιμσέκ χαρακτήρισε «προσωρινές» τις διακυμάνσεις της αγοράς την Παρασκευή και είπε ότι λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα.

Ο Σίμσεκ, ο οποίος συνάντησε τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Τραπεζών της Τουρκίας (TBB) σε ένα γρήγορο δείπνο, είπε ότι το οικονομικό πρόγραμμα της Τουρκίας συνεχίζει να εφαρμόζεται με αποφασιστικότητα και ότι η κυβέρνηση διέθετε τα απαραίτητα μέσα, σύμφωνα με δημοσίευμα της TBB.

Η κεντρική τράπεζα υποσχέθηκε να αυστηροποιήσει την πολιτική «σε περίπτωση που προβλέπεται σημαντική και επίμονη επιδείνωση του πληθωρισμού». Τα επιτόκια μίας ημέρας την Πέμπτη αυξήθηκαν κατά 134 μονάδες βάσης στο 43,64%, σύμφωνα με στοιχεία.

Οι ελπίδες για μείωση των επιτοκίων

Οι εξελίξεις διέλυσαν τις ελπίδες για μείωση των επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας στην επόμενη συνεδρίαση, που είναι προγραμματισμένη για τις 17 Απριλίου.

Με τον πληθωρισμό να πέφτει, η κεντρική τράπεζα είχε μειώσει το επιτόκιο πολιτικής της κατά 750 μονάδες βάσης από τον Δεκέμβριο, στο 42,5%, μετά από έναν 18μηνο κύκλο σύσφιξης που ανέστρεψε χρόνια ανορθόδοξης πολιτικής. Πριν από την Τετάρτη, οι επενδυτές ανέμεναν ότι ο κύκλος χαλάρωσης θα συνεχιζόταν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

«Αυτό έβαλε τέλος στις προσδοκίες για μείωση των επιτοκίων τον Απρίλιο και πυροδότησε ξεπούλημα των τραπεζικών μετοχών», δήλωσε ο Serhat Baskurt, Επικεφαλής Algorithmic Trading στην ALB Yatırım, προσθέτοντας ότι οι κινήσεις της κεντρικής τράπεζας αυτή την εβδομάδα έδειξαν υψηλότερη από την αναμενόμενη ζήτηση συναλλάγματος.

Στο κενό οι προσπάθειες

Η οικονομία είχε αρχίσει να σταθεροποιείται μετά την αποχώρηση του Ερντογάν από τις ανορθόδοξες νομισματικές του πολιτικές, συμπεριλαμβανομένης της άρνησής του να αυξήσει τα επιτόκια, ακόμη και όταν η χώρα οδεύει προς τον υπερπληθωρισμό. Διόρισε τον Σίμσεκ και μια νέα ομάδα στην κεντρική τράπεζα για την αναμόρφωση της οικονομίας μετά τις εκλογές του 2023, αλλά τα κέρδη που σημείωσαν πλέον κινδυνεύουν…

Μετά τη σύλληψη του Ιμαμόγλου, η κυβέρνηση απαγόρευσε τις διαδηλώσεις στην Κωνσταντινούπολη για τέσσερις ημέρες, οι οποίες την Παρασκευή επεκτάθηκαν στην Άγκυρα και τη Σμύρνη. Έχει επίσης περιορίσει την πρόσβαση σε πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένων των X, Instagram και YouTube, ανέφερε η παγκόσμια παρακολούθηση διαδικτύου NetBlocks.

Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι οι φερόμενες κατηγορίες για τρομοκρατία εναντίον του Ιμαμόγλου συνδέονται με πιθανή υποστήριξη από μια φιλοκουρδική πολιτική ομάδα στην εκστρατεία του για την επανεκλογή του δημάρχου το 2024.

Σύμφωνα με τον αντιτρομοκρατικό νόμο της Τουρκίας, ο İmamoğlu μπορεί να κρατηθεί έως και τέσσερις ημέρες χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες, πράγμα που σημαίνει ότι την Κυριακή πρέπει είτε να του απαγγελθούν κατηγορίες είτε να αφεθεί ελεύθερος.

Φεύγουν (;) οι ξένοι επενδυτές

Η συγκυρία του sell-off της Τετάρτης είναι ιδιαίτερα επώδυνη για τους διεθνείς επενδυτές, οι οποίοι το τελευταίο διάστημα αύξαναν σταδιακά την έκθεσή τους στα τουρκικά περιουσιακά στοιχεία. Σύμφωνα με στοιχεία της τουρκικής κεντρικής τράπεζας και του Bloomberg, οι ξένες κατοχές τουρκικών ομολόγων και μετοχών αυξήθηκαν κατά 50% τους 12 μήνες έως τις 7 Μαρτίου, σε περίπου 54 δισ. δολάρια, Αυτό είναι υπερτριπλάσιο από το χαμηλό σημείο που σημειώθηκε το 2022.

Από θεμελιώδη σκοπιά, οι κινήσεις της αγοράς θα δυσκολέψουν τη διατήρηση της οικονομικής δυναμικής

Οι διεθνείς εισροές ήταν το αποτέλεσμα μιας συρροής παραγόντων. Η βραχυπρόθεσμη οικονομική εικόνα βελτιώνεται μετά την επιστροφή σε πιο κυρίαρχες πολιτικές μετά τις εκλογές του 2023. Το ΑΕΠ επεκτείνεται και ο επίσημος ρυθμός πληθωρισμού έχει επιβραδυνθεί από το ανώτατο όριο άνω του 85%. Η σχετική σταθερότητα έχει καταστήσει επίσης ευκολότερο να σκεφτούμε τις μακροπρόθεσμες δυνατότητες της Τουρκίας.

Οι πρόσφατες εξελίξεις στη διεθνή σκηνή – συμπεριλαμβανομένης της δοκιμαστικής προόδου της ειρήνης με τους Κούρδους αντάρτες και του σημαντικού ρόλου της Τουρκίας στην προσπάθεια επίλυσης των συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Συρία – συνέβαλαν επίσης στην αύξηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών, υπερκαλύπτοντας τυχόν ανησυχίες σχετικά με την αυξανόμενη καταστολή των εγχώριων αντιπάλων. 

Αλλαγή σκηνικού

Ωστόσο, οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών θα μπορούσαν να ακυρώσουν όλη αυτήν την πρόοδο. Από θεμελιώδη σκοπιά, οι κινήσεις της αγοράς θα δυσκολέψουν τη διατήρηση της οικονομικής δυναμικής – μια ασθενέστερη λίρα, για παράδειγμα, εμποδίζει τις προσπάθειες να τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός.

Και όταν πρόκειται ειδικότερα για τις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς, η πολιτική είναι θεμελιώδης. Ο Μεχμέτ Σιμσέκ, ο αγαπητός στις αγορές υπουργός Οικονομικών της χώρας, προσπάθησε να καθησυχάσει τους επενδυτές ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να αλλάξει κατεύθυνση στην οικονομική και νομισματική πολιτική.