Αξιολόγηση: Οι τάσεις που παρατηρούνται στο Δημόσιο

Ανησυχητικά μοτίβα για την αξιολόγηση στον δημόσιο τομέα προκύπτουν με βάση τα δεδομένα της αξιολογικής περιόδου 2024, η οποία ολοκληρώνεται σύντομα.

Αυτό διότι διαπιστώνεται ότι πολλοί αξιολογητές τείνουν να εμφανίζουν τους υφισταμένους τους με δεξιότητες και αποδοτικότητα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, αναπαράγοντας πρακτικές του παρελθόντος, ανεξαρτήτως του συστήματος αξιολόγησης που εφαρμόζεται.

Οι αρμόδιοι του υπουργείου Εσωτερικών αναλύουν τα διαθέσιμα δεδομένα, εξάγοντας συμπεράσματα τόσο για τη λειτουργία των προϊσταμένων όσο και για τον ευρύτερο διοικητικό έλεγχο, όπως σημειώνει το ΑΠΕ.

Σημειώνεται ότι από το σύνολο των 595.676 μόνιμων υπαλλήλων του Δημοσίου, το νέο πλαίσιο του Ν. 4940/22 καλύπτει περίπου 189.000 εξ αυτών (164.000 υπαλλήλους και 25.000 προϊσταμένους). Εξαιρούνται συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων, όπως οι ένστολοι, οι κληρικοί, οι εκπαιδευτικοί και τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Τα στοιχεία του 2023 για την αξιολόγηση

Για το αξιολογικό έτος 2023, για το οποίο υπάρχουν πλήρη στοιχεία, υποβλήθηκαν 166.350 αξιολογήσεις. Από αυτές οι 39.394 κρίθηκαν ότι οι αξιολογούμενοι είναι υπάλληλοι «υψηλής απόδοσης», αλλά χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη που αξιοποιεί το υπουργείο Εσωτερικών διαπιστώθηκε ότι δεν πληρούν τα θεσπισμένα κριτήρια και ως εκ τούτου οι αξιολογήσεις απορρίφθηκαν. Για άλλες 11.000 περιπτώσεις εξετάζεται εάν πληρούν τα κριτήρια υψηλής απόδοσης, τα οποία διαπιστωμένα ικανοποιούν μόλις 4.259 υπάλληλοι. Στον αντίποδα 1.390 υπάλληλοι κρίθηκαν ότι είχαν χαμηλή απόδοση, καθώς δεν πέρασαν τον «πήχη» σε τουλάχιστον τρεις από τις εννέα δεξιότητες που έχουν τεθεί ως κριτήρια.

Για το προσωπικό που υστερεί προβλέπεται η αξιοποίηση «εργαλειοθήκης» άμεσης βελτίωσης της επίδοσης με εκπαίδευση και σεμινάρια που βασίζονται στις ατομικές εκπαιδευτικές ανάγκες του κάθε υπαλλήλου. Μέχρι σήμερα, έχουν εκπονηθεί 3.941 εκπαιδευτικά προγράμματα προκειμένου να ικανοποιηθούν τα 101.404 αιτήματα εκπαιδεύσεων. Περισσότεροι από 68.000 υπάλληλοι έχουν ήδη εκπαιδευτεί, ενώ για τις υπόλοιπες περιπτώσεις η εκπαιδευτική διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η εκπαίδευση υλοποιείται μέσα από πέντε μεθόδους και συγκεκριμένα με μάθηση στον χώρο εργασίας, με παρακολούθηση εκπαιδευτικού προγράμματος από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ), μέσω του θεσμού του mentoring (έμπειρα στελέχη καθοδηγούν νεοεισερχόμενους), με τη μέθοδο του coaching για Γενικούς Διευθυντές (για ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων και ενίσχυση αποδοτικότητας) και με επιμόρφωση από άλλους φορείς.

Σημαντικό κίνητρο για την αύξηση της απόδοσης εκτιμάται ότι θα αποτελέσει το λεγόμενο μπόνους παραγωγικότητας που από φέτος διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής του.

Η ανταμοιβή θα είναι αποτέλεσμα της επίτευξης συγκεκριμένων και μετρήσιμων στόχων που καθορίζονται από την Επιτροπή Κινήτρων και Ανταμοιβής (αποτελείται από υπηρεσιακά στελέχη και τους αρμόδιους γενικούς γραμματείς), με βάση τις προτεραιότητες ανά υπουργείο. Θα καταβάλλεται εφάπαξ και το ύψος του θα φτάνει κάθε έτος έως το 15% του ετήσιου βασικού μισθού.

Στοχοθεσία

Η τελική βαθμολογία στην αξιολόγηση των προϊσταμένων βασίζεται κατά μεγάλο μέρος στον βαθμό επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί στην οργανική μονάδα που προΐσταται ο καθένας.

Οι περίπου 25.000 προϊστάμενοι 1.400 οργανικών μονάδων του δημοσίου τομέα έθεσαν για την περσινή χρονιά 180.000 στόχους, μέσω του νέου συστήματος στοχοθεσίας στη δημόσια διοίκηση. Οι στόχοι αφορούσαν στην εκπλήρωση του σχεδιασμού που είχε τεθεί σε επίπεδο κάθε οργανικής μονάδας για το 2024 και συμβαδίζουν με τις προτεραιότητες που έχει θέσει το Μέγαρο Μαξίμου ανά Υπουργείο.

Από την μέχρι τώρα επεξεργασία των στόχων αναδεικνύεται ότι έχουν καταχωρηθεί μετρήσεις σε ποσοστό 90% του συνολικού αριθμού των στόχων για την περσινή χρονιά. Παράλληλα, μόνο στο 11% των στόχων σημειώνεται υπέρβαση. Την ίδια στιγμή, επίτευξη των στόχων σε ποσοστό χαμηλότερο του 50% εμφανίζεται στο 4% αυτών.

Το 2023 αποτελεί την πρώτη χρονιά εφαρμογής του νέου συστήματος, με βάση το οποίο καθορίζεται υποχρεωτική στοχοθεσία σε κάθε οργανική μονάδα και σε όλα τα επίπεδα διοίκησης με περιεχόμενο την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων και ενεργειών σε προκαθορισμένο χρονικό διάστημα, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των οργανικών μονάδων.

Η υφυπουργός Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη ανέφερε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι «η καινοτομία του νέου συστήματος έγκειται στο ότι το 2024 για πρώτη φορά οι στόχοι που τέθηκαν είναι με βάση τις αρχές S.M.A.R.T., που εφαρμόζονται διεθνώς για τη στοχοθεσία, προκειμένου να ορίζεται με ακρίβεια και με βάση συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα η εκπλήρωση των υποχρεώσεων των εργαζομένων στη δημόσια διοίκηση».

Είναι δηλαδή συγκεκριμένοι (Specific), μετρήσιμοι (Measurable), εφικτοί (Achievable), σχετικοί (Relevant) και χρονικά προσδιορισμένοι (Time-bound), με αποτέλεσμα οι στόχοι που τίθενται να είναι καλά σχεδιασμένοι και να έχουν υψηλές πιθανότητες να επιτευχθούν.

Η τεχνητή νοημοσύνη επιστρατεύεται και στην περίπτωση της στοχοθεσίας ως ψηφιακός βοηθός για την ορθή διατύπωση δεικτών μέτρησης αλλά και συγκεκριμένων και μετρήσιμων στόχων.

Οι «πρωταθλητές»

Ως προς τις οργανικές μονάδες ή διευθύνσεις που φέρονται να έχουν υπερβεί έναν σημαντικό αριθμό στόχων, ταυτίζονται με αυτές που εμφάνισαν τον μεγαλύτερο αριθμό στόχων.

Τις υψηλότερες επιδόσεις στον… στίβο της στοχοθεσίας πέτυχε το προσωπικό του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) και ακολουθούν κατά σειρά το προσωπικό του Υπουργείου Πολιτισμού, του Υπουργείου Παιδείας Θρησκευμάτων & Αθλητισμού, του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, της Επιθεώρησης Εργασίας, της Περιφέρειας Κρήτης, του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, της Περιφέρειας Αττικής και του Υπουργείου Εθνικής ‘Αμυνας.

Στα επόμενα βήματα του Υπουργείου Εσωτερικών εντάσσονται, σύμφωνα με πληροφορίες, δειγματοληπτικοί έλεγχοι στις τεκμηριώσεις που έχουν συνάψει οι εκάστοτε προϊστάμενοι, προκειμένου να διαπιστωθούν οι ενέργειες στις οποίες προέβησαν οι υπάλληλοι, ώστε να καταφέρουν τελικά να υπερβούν τους στόχους που είχαν τεθεί εξαρχής.

Κι’ όλα αυτά ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία επιλογής των πρώτων 40 Συμβούλων Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, που θα τοποθετηθούν κυρίως σε υπουργεία και μεγάλους ΟΤΑ. Πρόκειται για έναν νέο θεσμό στην ελληνική δημόσια διοίκηση με βασική αρμοδιότητα την παροχή συμβουλευτικής συνδρομής των υπαλλήλων και υποστήριξης των προϊσταμένων σε θέματα εφαρμογής του συστήματος αξιολόγησης και των σχεδίων ανάπτυξης.