Τουρκία: Πώς το «φλερτ» της Wall Street εξανεμίστηκε σε μισή ώρα – Το χρονικό της βουτιάς της λίρας

Πλήγμα για τους αξιωματούχους της Τουρκίας αποτέλεσε η περασμένη εβδομάδα, οι οποίοι πέρασαν τα τελευταία δύο χρόνια προσπαθώντας να ενισχύσουν την οικονομική ηρεμία, πείθοντας τους επενδυτές της Wall Street να ξεπεράσουν προηγούμενες εποχές αστάθειας και να ποντάρουν στο νόμισμα και το δημόσιο χρέος της χώρας.

Η βουτιά της λίρας βρήκε τράπεζες και hedge funds της Wall Street  που είχαν συγκεντρωθεί στην Κωνσταντινούπολη με έναν κορυφαίο Τούρκο οικονομολόγο, σύμφωνα με αποκλειστικό δημοσίευμα του Bloomberg. Τα στελέχη ήταν προετοιμασμένοι να ακούσουν για τη βελτίωση της σταθερότητας της χώρας. Στη συνέχεια έριξαν μια ματιά στα τηλέφωνά τους.

 H ομάδα στελεχών της Wall Street δε μπορούσε να σηκώσει τα μάτια από την οθόνη

Η τουρκική λίρα σημείωνε βουτιά έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, τροφοδοτούμενη από την πρωινή σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, του μεγαλύτερου αντιπάλου του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η ομάδα, που συγκεντρώθηκε από την Deutsche Bank AG και στην οποία συμμετείχαν πελάτες όπως η Millennium Partners και η Gramercy Funds Management, σοκαρίστηκε και δεν μπορούσε να πάρει τα μάτια της από τις οθόνες της, περιγράφουν πηγές που επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους.

Ενώ ο οικονομολόγος συνέχιζε την παρουσίαση, οι καλεσμένοι περίμεναν ότι οι κρατικές τράπεζες της χώρας θα άρχιζαν να πωλούν περισσότερα δολάρια, η τυπική μέθοδος της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας για τη στήριξη της λίρας. Αυτό όμως δεν συνέβη.

Το μισάωρο της βουτιάς

Μέσα σε περίπου μισή ώρα, οι επενδυτές σε όλο τον κόσμο είχαν απορρίψει τεράστιες ποσότητες λιρών, μειώνοντας την αξία της κατά 10% σε χαμηλό ρεκόρ. Συμμετέχων στην αγορά σε μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Wall Street εκτίμησε ότι η αξία του νομίσματος που  είχε αλλάξει χέρια μέχρι τις 9 π.μ. στο Λονδίνο ανήλθε σε περίπου 5 δισ. δολαρίων, περίπου δεκαπλάσια του πρωινού μέσου όρου. Ένας άλλος εκτίμησε ότι οι συνολικές εκροές κατά τη διάρκεια της ημέρας πλησίασαν τα 10 δισ. δολάρια.

Η αναταραχή σύντομα μεταδόθηκε στις ευρύτερες αγορές, με τον δείκτη των τουρκικών τραπεζικών μετοχών να σημειώνει τη μεγαλύτερη πτώση από το 2013 και τις αποδόσεις των 10ετών κρατικών ομολόγων να ξεπερνούν το 33%.

Αλλά μετά από αυτό το χαοτικό μισάωρο  μεγάλο μέρος αυτής της παρουσίασης της Τουρκίας ως μια χώρα που έχει βελτιώσει την σταθερότητά της είχε διαγραφεί.

«Μόλις έχεις μια κίνηση αυτού του μεγέθους, χρειάζεται χρόνος για να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη» εξηγεί ο Μπραντ Μπεχτέλ, επικεφαλής συναλλάγματος στην Jefferies Financial Group Inc. στη Νέα Υόρκη. «Θα εξαρτηθεί από το πώς θα αντιδράσει η κεντρική τράπεζα και αν ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να το ελέγξει. Αυτό θα ήταν άσχημα νέα και ελπίζουμε ότι αυτό θα αποφευχθεί».

«Η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι»

Μετά την επίσημη σύλληψη του Ιμάμογλου το Σαββατοκύριακο, οι τουρκικές αγορές ξεκίνησαν αυτή την εβδομάδα και πάλι με νευρικότητα, με τη λίρα να συνεχίζει την πτώση της.

Εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκοι διαμαρτυρήθηκαν για την κράτηση του Ιμάμογλου το Σαββατοκύριακο, αψηφώντας τις απαγορεύσεις που εξέδωσαν οι κυβερνήτες της Κωνσταντινούπολης, της Άγκυρας και της Σμύρνης. Ο Ερντογάν απάντησε προειδοποιώντας την κύρια αντιπολίτευση, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ή CHP, ότι τέτοιες διαδηλώσεις δεν θα γίνουν ανεκτές.

Οι επενδυτές ανέμεναν ότι η λίρα θα έπεφτε αν ο Ιμάμογλου κρατούνταν, αναφέρουν οι πηγές. Λίγοι είναι πιο δημοφιλείς από τον 54χρονο, ο οποίος επρόκειτο να οριστεί υποψήφιος του CHP για τις προεδρικές εκλογές την Κυριακή. Οι επόμενες προεδρικές εκλογές στην Τουρκία είναι προγραμματισμένες για το 2028, αν και σύμφωνα με το σύνταγμα ο Ερντογάν, 71 ετών, δεν μπορεί να είναι ξανά υποψήφιος.

Ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου

Το νόμισμα είχε ήδη διολισθήσει τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς οι τουρκικές αρχές διεύρυναν την καταστολή κατά των στελεχών της αντιπολίτευσης και η ένταση αυξανόταν.

«Είναι τόσο ορατός και τόσο προβεβλημένος στην πολιτική σκηνή και σαφώς ένα από τα φαβορί για να νικήσει τον Ερντογάν» τόνισε ο Μπεχτέλ. «Ήταν κατά κάποιο τρόπο η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι».

Ωστόσο, αυτό που τους αιφνιδίασε ήταν ο ξαφνικός χαρακτήρας της πτώσης, είπαν οι άνθρωποι.

Σοκαριστική ταχύτητα

Για χρόνια, τα hedge funds και άλλοι θεσμικοί επενδυτές είχαν οδηγηθεί να πιστεύουν ότι αν ποτέ ξεσπούσε κρίση στην Τουρκία, υπήρχαν αρκετά αποθέματα δολαρίων στη χώρα, τα οποία οι τοπικές τράπεζες θα μπορούσαν να πουλήσουν για να αποτρέψουν μια βουτιά της λίρας.

Οι κρατικές τράπεζες της Τουρκίας είχαν ήδη εξαντλήσει τα ημερήσια πιστωτικά τους όρια με τις υπεράκτιες τράπεζες

Αυτό  περίμεναν οι traders το πρωί της Τετάρτης.

Αλλά οι κρατικές τράπεζες της Τουρκίας είχαν ήδη εξαντλήσει τα ημερήσια πιστωτικά τους όρια με τις υπεράκτιες τράπεζες, αφήνοντας τη λίρα ευάλωτη για εκείνη τη μοιραία μισή ώρα, είπαν οι άνθρωποι.

Τα hedge funds ώθησαν τις πωλήσεις, ανταλλάσσοντας τις λίρες τους με δολάρια σε αυξανόμενο όγκο από τις 7 π.μ. και μετά στο Λονδίνο, εξηγούν οι πηγές.

Οι τράπεζες της Wall Street, τα hedge funds και άλλοι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων είχαν αρχίσει να αποφεύγουν την Τουρκία μετά από χρόνια αστάθειας που προκλήθηκε από τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές της χώρας και τις περιόδους πολιτικής αναταραχής. Ωστόσο, δελεασμένοι από τον υπουργό Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ και την εστίασή του στην καταπολέμηση του πληθωρισμού και τη διατήρηση της λίρας σταθερής με υψηλά επιτόκια, οι ξένοι επενδυτές είχαν επιστρέψει σταδιακά, αγοράζοντας περίπου 30 δισ. δολάρια σε τουρκικές μετοχές και ομόλογα από το 2023, όπως δείχνουν τα στοιχεία.

Το carry trade

Συγκεκριμένα, οι επενδυτές είχαν συρρεύσει σε μια συναλλαγή γνωστή ως carry trade, η οποία τους κάνει να δανείζονται σε νομίσματα με χαμηλά επιτόκια και στη συνέχεια να επενδύουν σε περιουσιακά στοιχεία με υψηλότερη απόδοση σε άλλο νόμισμα. Η στρατηγική αποδίδει εφόσον το δεύτερο νόμισμα δεν αρχίσει να καταρρέει. Η συναλλαγή αυτή απέδωσε πάνω από 30% για την τουρκική λίρα πέρυσι μία από τις καλύτερες του είδους της στον κόσμο.

Το carry trade είχε εκτιναχθεί σε μέγεθος άνω των 30 δισ. δολαρίων πριν από το selloff της Τετάρτης, σύμφωνα με αναλυτές της JPMorgan Chase. Οι εκροές από τη συναλλαγή ξεπέρασαν τα 10 δισ. δολάρια εκείνη την ημέρα, γεγονός που πιθανότατα ανήλθε σε απώλειες εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων για τους επενδυτές, σημειώνουν οι πηγές.

Παρατηρητήριο Σταθερότητας

Υπάρχουν και οι επενδυτές που  θεωρούν ότι το selloff αυτής της εβδομάδας είναι ένα μικρό φαινόμενο. Όσο ο Ερντογάν συνεχίζει να στηρίζει την ομάδα του Simsek και την πιο ορθόδοξη προσέγγισή τους στην οικονομία της Τουρκίας, η σταθερότητα θα παραμείνει.

«Βλέπουμε την τρέχουσα κατάσταση στην Τουρκία ως μια προσωρινή οπισθοδρόμηση» τονίζει ο Anders Faergemann, συν-επικεφαλής του τμήματος παγκόσμιου σταθερού εισοδήματος αναδυόμενων αγορών της Pinebridge Investments. «Χρειάστηκε χρόνος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη με τους επενδυτές και θα ήταν πολύ δαπανηρό να επιτρέψουμε σε μερικά πολιτικά λάθη να τα διαλύσουν όλα».

Ωστόσο, άλλοι δεν είναι τόσο σίγουροι.