Καφές: Γιατί τη νύφη την… πληρώνουν οι καταναλωτές – Στα ύψη οι τιμές

Σε χαμηλότερες τιμές με το πέρασμα του χρόνου αισιοδοξούσαν οι εταιρείες επεξεργασίας καφέ – η πραγματικότητα έδειξε όμως ότι έκαναν λάθος, καθώς απέναντι στην κατάσταση της αγοράς επέλεξαν την αντιστάθμιση κινδύνου, με τους καταναλωτές να πληρώνουν τελικά το τίμημα.

Οι εταιρείες που συνήθως παίρνουν θέσεις στην αγορά προθεσμιακών συμβολαίων για να προστατευτούν από τις διακυμάνσεις των τιμών, άλλαξαν πορεία όταν οι τιμές άρχισαν να αυξάνονται πέρυσι, στοιχηματίζοντας ότι θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν μια καλύτερη συμφωνία αργότερα.

Με τις ελλείψεις όμως στην προσφορά να παραμένουν σε απροσδόκητα επίπεδα, οι τιμές συνέχισαν να βαίνουν την ανιούσα, με αποτέλεσμα κολοσσοί όπως η JDE Peet’s NV και η Starbucks Corp. να αναγκάζονται να μετακυλήσουν τις αυξήσεις στους καταναλωτές, συμπαρασύροντας και όλους τους υπόλοιπους παίκτες της αγοράς.

Πού οδηγείται η αγορά καφέ

Τώρα, ένας δείκτης για την αντιστάθμιση κινδύνου των αγοραστών βρίσκεται κοντά στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 11 και πλέον ετών και οι εταιρείες επεξεργασίας καφέ αναμένεται να μετακυλήσουν και το πολύ υψηλότερο κόστος τους στους καταναλωτές, οι οποίοι ήδη πληρώνουν τα περισσότερα χρήματα που έχουν πληρώσει ποτέ για το αγαπημένο τους φλιτζάνι.

Οι μέσες τιμές για μια λίβρα αλεσμένου καβουρδισμένου καφέ έφθασαν στο επίπεδο ρεκόρ των 7,25 δολαρίων ανά λίβρα τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικής Εργασίας των ΗΠΑ.

«Η πραγματικότητα είναι ότι αυτές οι αυξήσεις των τιμών είναι αναπόφευκτες», εξήγησε στο Bloomberg ο Rafael Oliveira, διευθύνων σύμβουλος της JDE Peet’s NV, κατά την ενημέρωση των επενδυτών τον Φεβρουάριο. Ομοίως και η CFO της Starbucks, Rachel Rouggeri είχε προετοιμάσει το έδαφος από τον Ιανουάριο για το ότι τα προϊόντα της εταιρείας που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ θα επηρεαστούν «με πιο ουσιαστικό τρόπο» από ό,τι άλλοι τομείς της επιχείρησής της. Και τα δύο στελέχη, δήλωσαν ότι αναμένουν οι υψηλότερες τιμές να πιέσουν τον όγκο των πωλήσεων λιανικής, όπως είναι αναμενόμενο.

Δεν διαφαίνεται αποκλιμάκωση στις τιμές του καφέ μέσα στο 2025

Από το φλιτζάνι στο… χωράφι

Οι τιμές του καφέ άγγιξαν επίπεδα ρεκόρ νωρίτερα φέτος, καθώς η ξηρασία και η αποψίλωση των δασών σε μεγάλες χώρες παραγωγής καφέ, όπως η Βραζιλία και το Βιετνάμ, έχουν προκαλέσει μείωση των παγκόσμιων εξαγωγών κόκκων καφέ κατά 20,9% από τον Δεκέμβριο του 2023 έως τον Δεκέμβριο του 2024.

Ενδεικτικό της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο κλάδος με το ράλι ανατιμήσεων είναι ότι στο ετήσιο συνέδριο της Εθνικής Ένωσης Καφέ των ΗΠΑ στο Χιούστον το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου, οι παρευρισκόμενοι δήλωσαν σοκαρισμένοι από την αύξηση κατά 70% κατά τους τελευταίους 4 μήνες στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ποικιλίας Arabica (αποτελεί περισσότερο από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής) στο χρηματιστήριο ICE, το σημείο αναφοράς για τις προσφορές καφέ σε όλο τον κόσμο.

Οι ελλείψεις σήμαιναν ότι η αγορά ακολούθησε αντίστροφους ρυθμούς, με τα συμβόλαια με παλαιότερη ημερομηνία να είναι ακριβότερα από τα μελλοντικά. Με αυτή τη λογική, κανείς δεν θέλει να εκτεθεί, κανείς δεν αγοράζει για μελλοντική παράδοση, όλες οι παραδόσεις αφορούν την κάλυψη άμεσων αναγκών, ενώ οι πελάτες αποφεύγουν τη συσσώρευση αποθεμάτων και πολλές πρόσφατες συμφωνίες στη Βραζιλία ήταν ιδιαιτέρως συντηρητικές.

Η διατήρηση αποθεμάτων για όσους δεν μπορούν να την αποφύγουν, έχει γίνει πολύ δαπανηρή και οι εταιρείες λειτουργούν με παράδοξο -ξανά- τρόπο: αγοράζοντας ακατέργαστους κόκκους σε πολύ μικρές παρτίδες και εισερχόμενοι στην αγορά την τελευταία στιγμή. Οι έμποροι με περιορισμένα μετρητά αγωνίζονται επίσης να χρηματοδοτήσουν τη μεταφορά των κόκκων από τον τόπο παραγωγής τους στον τόπο κατανάλωσής τους.

Η ανομβρία στις χώρες παραγωγής, το αυξημένο κόστος μεταφοράς της πρώτης ύλης και η υψηλή ζήτηση του καφέ θεωρούνται οι αιτίες της ραγδαίας αύξησης της τιμής του

Οι δασμοί Τραμπ

Μέσα σε αυτό το ζοφερό κλίμα, η Εθνική Ένωση Καφέ των ΗΠΑ (NCA) ζήτησε από την κυβέρνηση Τραμπ να εξαιρέσει το προϊόν από τυχόν δασμούς, υποστηρίζοντας ότι οι ήδη εγκριθέντες πρόσθετοι δασμοί στον Καναδά και το Μεξικό θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές στις ΗΠΑ έως και 50%.

Σύμφωνα με το Reuters, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της NCA Μπίλ Μάρεϊ  είπε στον Εμπορικό Αντιπρόσωπο των ΗΠΑ, Τζέμισον Γκρίιρ, ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στον εισαγόμενο καφέ, «σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις όπου οι δασμοί μπορεί να αντιμετωπίζουν αθέμιτες πρακτικές ή να δίνουν κίνητρα στους εγχώριους παραγωγούς».

Η NCA έχει πάνω από 200 μέλη, συμπεριλαμβανομένων εισαγωγέων καφέ, εξαγωγέων, εμπόρων, μεσίτες, ψήστες και λιανοπωλητές. Ο βιομηχανικός όμιλος είπε ότι ο κλάδος συνεισφέρει 343 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στην οικονομία των ΗΠΑ, με τρεις στους τέσσερις Αμερικανούς να είναι τακτικοί καταναλωτές καφέ.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας και καταναλωτής καφέ στον κόσμο

Και η κατανάλωση στην Ελλάδα;

Η ακρίβεια έχει χτυπήσει για τα καλά και την εστίαση με τις αυξήσεις στον καφέ να έχουν μετατρέψει μία από τις πιο φθηνές διασκεδάσεις στη χώρα μας σε πολυτέλεια για λίγους.

Οι επιχειρηματίες της εστίασης εμφανίζονται ανήσυχοι από τις αυξήσεις των τιμών στις πρώτες ύλες, που εκτός από τον καφέ αγγίζει και το κακάο, την στιγμή που οι ίδιοι προσπαθούν να κρατήσουν σταθερές τις τιμές των προϊόντων και να απορροφήσουν όποιο μέρος της αύξησης δύνανται.

Οι ανατιμήσεις οφείλονται στην αύξηση της τιμής της πρώτης ύλης σε παγκόσμιο επίπεδο, όμως η Ελλάδα είναι πιο ακριβή από άλλες, δημοφιλείς τουριστικά χώρες.

Ο κίνδυνος της αύξησης της τιμής των προϊόντων που προσφέρουν οι επιχειρήσεις εστίασης είναι ορατός, ωστόσο κάτι τέτοιο θα μπορούσε να απομακρύνει τον κόσμο από τα καταστήματα και να τον στρέψει στην κατ’ οίκον παρασκευή και κατανάλωση καφέ.

Ωστόσο, ακόμα και στα ράφια των σούπερ μάρκετ η λιανική τιμή του καφέ έχει αγγίξει εξωπραγματικές διαστάσεις. Για παράδειγμα, ο στιγμιαίος κυμαίνεται στα 73 – 82 ευρώ το κιλό, ο ελληνικός στα 22,95 – 24 ευρώ το κιλό και του φίλτρου στα 14 – 22,35 ευρώ το κιλό.