Κίνα: Διαφωνεί με τη συμφωνία για τη Διώρυγα του Παναμά αλλά δεν την εμποδίζει

Η επιβολή των αμερικανικών δασμών αναδιατάσει το παγκόσμιο εμπόριο σε έκταση που ακόμα δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή. Την ίδια στιγμή μια άλλη απόφαση του Αμερικανού προέδρου, αυτή για τον έλεγχο της Διώρυγας του Παναμά, έχει εξίσου σημαντικές συνέπειες και δείχνει ότι ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα έχει «ανάψει για τα καλά».

Οι αρχικές δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, εξαιρετικά επιθετικές εναντίον του Παναμά, αλλά και ενδεικτικές για τις προθέσεις που είχε ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου. Ο Ντόναλντ Τραμπ υποστήριζε πως ο Παναμάς είναι μια ζωτική υποδομή για τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών που ήταν υπο κινεζική επιρροή και έπρεπε να τεθεί και πάλι κάτω απο τον έλεγχο της Ουάσιγκτον.

Στις αρχές Μαρτίου, η ανακοίνωση της απόκτησης δυο σημαντικών λιμανιών στη Διώρυγα του Παναμά απο τη BlackRock, σε μια συμφωνία συνολικού ύψους 23 δισεκατομμυρίων δολαρίων, έκλεισε με θετικό πρόσημο για τις ΗΠΑ μια συμφωνία που ήθελε διακαώς η νέα αμερικανική κυβέρνηση η οποία και υποστήριξε τους επενδυτές. «Δεν το δώσαμε [το κανάλι] στην Κίνα, το δώσαμε στον Παναμά και το παίρνουμε πίσω» είπε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρόεδρος.

Μείωση του παγκόσμιου δικτύου

Παρά τη θύελλα αντιδράσεων που προκάλεσαν οι δηλώσεις Τραμπ για την ιδιοκτησία της διώρυγας αλλά και την έκπληξη που δημιούργησε η κίνηση της BlackRock – της μεγαλύτερης επενδυτικής εταιρείας στον κόσμο- να εμπλακεί στην υπόθεση,  ελάχιστοι θα στοιχημάτιζαν ότι η Κίνα θα παρέμενε «σιωπηλή».

Και όχι μόνον για την απώλεια του ελέγχου στη Διώρυγα του Παναμά αλλά και για την έκταση της συμφωνίας που υπέγραψαν η BlackRock με την εδρεύουσα στο Χόνγκ Κόνγκ «CK Hutchison», που περιλαμβάνει και τον έλεγχο συνολικά σε 43 λιμάνια σε 23 χώρες.

Η Κίνα, φαίνεται ότι χάνει πολλά απο τη συμφωνία της CK Hutchison με τη BlackRock και αυτο που μένει να απαντηθεί είναι πόσο μακριά είναι διατεθειμένο να φτάσει (το Πεκίνο) για να αντισταθεί σε μια συμφωνία 23 δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα μείωνε σχεδόν στο μισό το παγκόσμιο δίκτυο λιμανιών της και ενδεχομένως θα αναμορφώσει το παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο.

Αλλωστε, ηταν χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο υποδέχτηκε την είδηση ενας ιστότοπος και αναδημοσιεύτηκε στην Ta Kung Pao, μια φιλοκινεζική εφημερίδα στο Χονγκ Κονγκ. «Ξεπούλησε όλους τους Κινέζους», ανέφερε το βασικο σχόλιο ενώ πρόσθεσε ότι  οι εμπλεκόμενες εταιρείες θα πρέπει «να εξετάσουν σε ποιανού πλευρά στέκονται»,  προειδοποιώντας ότι η συμφωνία θα μπορούσε να βλάψει το θαλάσσιο εμπόριο της Κίνας και το παγκόσμιο σύστημα υποδομής Belt and Road.

Η Wall Street Journal ανέφερε ότι ο Σι Τζινπίνγκ, ο ηγέτης της Κίνας, εξοργίστηκε από τη συμφωνία και το Bloomberg ανέφερε ότι οι υπηρεσίες της ηπειρωτικής χώρας αναζητούσαν πιθανές παραβιάσεις ασφάλειας ή αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.

Επιλογές

Ωστόσο, κανένα από τα κεντρικά μέσα προπαγάνδας της Κίνας ή τα κυβερνητικά γραφεία δεν έχει καταδικάσει άμεσα τη συμφωνία. Μια κινεζική αντιπροσωπεία που επισκέφθηκε τον Παναμά το Σαββατοκύριακο κράτησε επίσης χαμηλό προφίλ, υποδηλώνοντας ότι ο Σι εξακολουθεί να σταθμίζει τις επιλογές του.

Βέβαια, η  προσπάθεια να τορπιλιστεί η συμφωνία είναι επικίνδυνη και για την Κίνα. Θα αύξανε τις εντάσεις με την Αμερική την ώρα που σχεδιάζουν αμοιβαίες επισκέψεις ηγετών. Θα προσέδιδε επίσης βάρος όχι μόνο στον υπερβολικό ισχυρισμό του  Ντ. Τραμπ ότι η Κίνα «χειρίζεται» τη διώρυγα του Παναμά, αλλά και σε ευρύτερες διεθνείς ανησυχίες για την ασφάλεια σχετικά με τα κινεζικά λιμάνια, συμπεριλαμβανομένων αυτών στην Ευρώπη και την Αυστραλία.

Θα ενίσχυε επίσης τις διαμάχες γύρω από εταιρείες όπως η Huawei και η Bytedance (ιδιοκτήτρια του TikTok).

Τα λιμάνια του Παναμά της CKH αντιπροσωπεύουν μια περιορισμένη δυνητική απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα ασφαλείας και η συμφωνία θα μπορούσε να επιτρέψει στην Αμερική να χρησιμοποιήσει την επιρροή της, όπως και η Κίνα, για να διαμορφώσει το παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο μέσω συμφωνιών που εγγυώνται ροές φορτίων ή προτιμησιακή πρόσβαση σε λιμάνια.

Σε συνδυασμό με άλλα μέτρα, όπως τα προτεινόμενα τέλη για τα κινεζικής κατασκευής πλοία που χρησιμοποιούν αμερικανικά λιμάνια, θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στον περιορισμό των εξαγωγών της Κίνας προς την Αμερική, συμπεριλαμβανομένων εκείνων μέσω Μεξικού, όπου η CKH κατέχει τέσσερις τερματικούς σταθμούς.

Προτεραιότητες

Όμως οι προσπάθειες αυτές, οι οποίες αποσκοπούν στην αναζωογόνηση των αμερικανικών εξαγωγών και της ναυπηγικής βιομηχανίας, μπορεί να μην πετύχουν, εκτιμά ο Jacob Gunter του Mercator Institute for China Studies, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα το Βερολίνο.

Ακόμα και αν η συμφωνία προχωρήσει, η Κίνα θα εξακολουθεί να έχει επιρροή στο θαλάσσιο εμπόριο μέσω της κυριαρχίας της στη ναυπηγική και τη ναυτιλία, καθώς και στα εναπομείναντα λιμάνια της. Άλλωστε, ένα μικρότερο δίκτυο λιμένων μπορεί να μην είναι κακό πράγμα αν τα κέρδη πληγούν από την αναμενόμενη ύφεση του παγκόσμιου εμπορίου.

Παρόλα αυτά, η τρέχουσα προτεραιότητα του Κινέζου ηγέτη είναι να αποτρέψει έναν εμπορικό πόλεμο πλήρους κλίμακας με την Αμερική, καθώς ο αντίκτυπός του στην Κίνα θα μπορούσε να είναι πιο επιζήμιος για τον ίδιο. Μπορεί να ελπίζει ότι θα επιτύχει μια διευθέτηση και για την Ταϊβάν.

Βλέποντας την ενασχόληση του κ. Τραμπ με τον Παναμά, θα μπορούσε επίσης να υπάρξει περιθώριο να ξεκόψει κάποια λιμάνια από τη συμφωνία κατά τη διάρκεια του «παραθύρου» των 145 ημερών για αποκλειστικές διαπραγματεύσεις. Η παραχώρηση θα είναι επώδυνη για τον κ. Σι αλλά η αντίσταση, σε αυτή την περίπτωση, θα μπορούσε να είναι χειρότερη.