Η καταστολή του Ερντογάν φρενάρει την ανάκαμψη της Τουρκίας

Οι αντιδημοκρατικές τάσεις του Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι μυστικό. Επομένως, μπορεί να φαίνεται περίεργο το γεγονός ότι η κράτηση ενός βασικού πολιτικού του αντιπάλου προκάλεσε την Τετάρτη την απότομη πτώση της τουρκικής λίρας. Ο λόγος αυτής της μεγάλης υποχώρησης είναι ότι οι επενδυτές είχαν στραφεί μαζικά προς την τουρκική οικονομία, ποντάροντας σε μια διαδικασία «κανονικοποίησης» μέσω πιο ορθόδοξης νομισματικής πολιτικής των τελευταίων χρόνων. Οι κινήσεις του Ερντογάν αναμφισβήτητα διακόπτουν αυτή τη διαδικασία.

Την Τετάρτη, οι τουρκικές αρχές συνέλαβαν τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, βασικό στέλεχος του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), το οποίο έκανε λόγο για «απόπειρα πραξικοπήματος κατά του επόμενου προέδρου». Είναι μέρος μιας ευρύτερης καταστολής των πιθανών πολιτικών αντιπάλων του Ερντογάν. Η Human Rights Watch χαρακτήρισε τις κατηγορίες κατά του Ιμάμογλου ως «πολιτικά υποκινούμενες και ψευδείς», σύμφωνα με το Reuters.

Η τουρκική λίρα υποχώρησε (την Τετάρτη) στις 39 λίρες ανά δολάριο στις 10:00 GMT, από περίπου 37 λίρες που διαπραγματευόταν την Τρίτη, ενώ ο δείκτης μετοχών BIST 100 υποχώρησε κατά σχεδόν 7%. Τις μεγαλύτερες απώλειες κατέγραψαν οι τράπεζες, με την Yapi Kredi, την Isbank και την Akbank να σημειώνουν πτώση σχεδόν 10%. Η απόδοση των δεκαετών κρατικών ομολόγων της Τουρκίας αυξήθηκε κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας το 28,4%.

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τον πανικό των επενδυτών, πέρα από την γενικότερη αύξηση του πολιτικού ρίσκου στην Τουρκία. Ένας φόβος, για παράδειγμα, μπορεί να είναι ότι οι κινήσεις αυτές αυξάνουν τις πιθανότητες ο Ερντογάν, όντας πλέον πιο εδραιωμένος στην εξουσία, να επιστρέψει στις λαϊκίστικες οικονομικές πολιτικές του παρελθόντος, όπως η προτίμηση σε μη βιώσιμα, χαμηλά επιτόκια. Αυτό θα αποτελούσε μια επιβλαβή στροφή από την πλευρά των επενδυτών, καθώς η σχετικά ορθόδοξη νομισματική πολιτική των τελευταίων ετών είχε βοηθήσει την οικονομία.

Ο ετήσιος πληθωρισμός στην Τουρκία έχει μειωθεί – φτάνοντας περίπου στο 40% τους τελευταίους μήνες, από περίπου 60%-70% το πρώτο εξάμηνο του 2023, επιτρέποντας στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας να αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια από το περσινό επίπεδο του 50%. Ωστόσο, η κατάρρευση της λίρας την Τετάρτη απειλεί να αντιστρέψει αυτή τη διαδικασία, καθώς θα αυξήσει εκ νέου τις τιμές, αναγκάζοντας ενδεχομένως τις αρχές να προχωρήσουν σε νέες αυξήσεις επιτοκίων. Η βουτιά της λίρας την Τετάρτη απειλεί να αντιστρέψει αυτή τη διαδικασία, υποδαυλίζοντας περαιτέρω αυξήσεις των τιμών και αναγκάζοντας τους επιτηρητές να αυξήσουν ενδεχομένως και πάλι τα επιτόκια.

Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος να ανακοπεί η εισροή ξένων κεφαλαίων. Οι αναλυτές της Capital Economics εκτιμούν ότι το 2024 σημειώθηκε μια απότομη αύξηση των καθαρών αγορών τουρκικών ομολόγων από μη κατοίκους, ύψους αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων ανά μήνα κατά καιρούς,  η οποία τώρα φαίνεται απίθανο να συνεχιστεί μετά την βουτιά της λίρας την Τετάρτη. Με άλλα λόγια, τα κύρια θύματα της καταστολής του Ερντογάν είναι σαφώς οι πολιτικοί του αντίπαλοι – αλλά υπάρχουν και οικονομικά ζητήματα που διακυβεύονται.