Ευρώπη: Σε περίπτωση πολέμου και ασθενειών θα χρειαστεί προμήθειες τριών ημερών

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυξημένες απειλές, «συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας ένοπλης επίθεσης εναντίον κρατών μελών», προειδοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Τετάρτη, δημοσιεύοντας ένα σχέδιο 30 σημείων για τα 27 κράτη-μέλη της Ένωσης, με στόχο την αύξηση της ετοιμότητας για κρίσεις και τη λήψη μέτρων μετριασμού των επιπτώσεων.

Η Επιτροπή εκπόνησε σχέδιο 30 βημάτων για την αντιμετώπιση των αυξημένων απειλών, συμπεριλαμβανομένης της ρωσικής επιθετικότητας, αναφέρουν οι Financial TImes.

H νέα αυτή πρωτοβουλία έρχεται καθώς οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών προειδοποιούν ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιτεθεί σε κράτος μέλος της ΕΕ στα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια. Αναφέρουν επίσης τον κίνδυνο των φυσικών απειλών, όπως οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές που επιδεινώνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά και των κοινωνικών κινδύνων, όπως οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις.

Οι Βρυξέλλες καλούν το κοινό να λάβει πρακτικά μέτρα, όπως η διατήρηση βασικών προμηθειών για τουλάχιστον 72 ώρες σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Όπως αναφέρει και το POLITICO, η Ευρώπη προειδοποιεί τους πολίτες για την ποσότητα των προμηθειών ώστε να είναι αυτάρκεις για τουλάχιστον 72 ώρες, σε περίπτωση κρίσης. «Σε περίπτωση ακραίων διαταραχών, η αρχική περίοδος είναι η πιο κρίσιμη», αναφέρει το προσχέδιο του εγγράφου, περιγράφοντας τα πιθανά σενάρια, από πόλεμο, κυβερνοεπιθέσεις και θανατηφόρες ασθένειες έως πλημμύρες που προκαλούνται από το κλίμα.

Ευρώπη: Αντιμέτωπη με διαδοχικές κρίσεις

Η Ευρώπη παραπαίει και χρειάζεται ένα σχέδιο ετοιμότητας. Πέντε χρόνια μετά τον πρώτο αποκλεισμό από την πανδημία Covid-19 και τρία χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, και με τις φυσικές καταστροφές και τους οικονομικούς κλυδωνισμούς να αποτελούν πάντα κίνδυνο, η Ευρώπη παραπαίει και αντιμετωπίζει διαδοχικές κρίσεις.

Καμία από τις μεγάλες κρίσεις των τελευταίων ετών δεν ήταν μεμονωμένη ή βραχυπρόθεσμη, αναφέρει το POLITICO. «Η Ευρώπη δεν έχει την πολυτέλεια του να μην αντιδράσει».

Η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ροξάνα Μινζάτου δήλωσε «φτιάξτε τη στέγη σας όσο ο ήλιος λάμπει», προσθέτοντας ότι στόχος της Επιτροπής είναι «να βοηθήσει τα άτομα … σε επίπεδο νοικοκυριού».

«Φτιάξτε τη στέγη σας όσο ο ήλιος λάμπει», δήλωσε η Μινζάτου

Η στρατηγική της Ευρώπης θα πρέπει να δημιουργήσει μια ασφαλή και ανθεκτική ΕΕ με τις ικανότητες που απαιτούνται για την πρόβλεψη και τη διαχείριση απειλών και κινδύνων, ανεξάρτητα από τη φύση ή την προέλευσή τους.

Αυτό περιλαμβάνει την παροχή καθοδήγησης προς τα κράτη-μέλη για «την κάλυψη της αποθήκευσης βασικών προμηθειών, τον σχεδιασμό κρίσεων, τη διαθεσιμότητα καταφυγίων, τα μέτρα για τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας κρίσιμων εδαφών και χώρων», αναφέρει η πρόταση.

«Οι νέες πραγματικότητες απαιτούν ένα νέο επίπεδο ετοιμότητας στην Ευρώπη», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Οι πολίτες μας, τα κράτη μέλη και οι επιχειρήσεις μας χρειάζονται τα κατάλληλα εργαλεία για να ενεργούν τόσο για την πρόληψη κρίσεων όσο και για την ταχεία αντίδραση όταν πλήττεται από μια καταστροφή».

Η πρωτοβουλία των Βρυξελλών, η οποία περιλαμβάνει τόσο συγκεκριμένα μέτρα από την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ όσο και μη νομοθετικές προτάσεις προς τις εθνικές κυβερνήσεις, αντλεί έμπνευση από μακροχρόνιες πολιτικές αντιμετώπισης κρίσεων σε χώρες όπως η Φινλανδία, η Σουηδία και το Βέλγιο.

Εν μέρει, αποσκοπεί στο να αφυπνίσει ορισμένες πρωτεύουσες που στερούνται ικανοτήτων αντίδρασης σε κρίσεις.

Εχθροί της Ευρώπης

Η προετοιμασία σε περίπτωση πολέμου είναι βασικό μέρος του σχεδίου. Ενώ η στρατηγική δεν φέρνει νέες αμυντικές πρωτοβουλίες, προτείνει ωστόσο ένα μοντέλο διαχείρισης κρίσεων που αντλεί από τις βορειοευρωπαϊκές χώρες, όπου εμπλέκεται το σύνολο της κοινωνίας – από τους πολίτες μέχρι τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις.

Το σχέδιο της Επιτροπής βασίζεται στα συμπεράσματα της έκθεσης Niinistö, η οποία κατέθεσε προτάσεις για τη βελτίωση της ετοιμότητας της ΕΕ για πόλεμο και πολιτική άμυνα.

Η απειλή γεωπολιτικών συγκρούσεων μπορεί να έρθει τόσο εικονικά όσο και με τη μορφή στρατιωτικών επιθέσεων.

Η Ευρώπη θα πρέπει να είναι περισσότερο προετοιμασμένη για επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, αναφέρει το σχέδιο. Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει αυξήσει τη δραστηριότητά της στον κυβερνοχώρο, στοχεύοντας μεταξύ άλλων σε κρίσιμες υποδομές όπως τα ενεργειακά δίκτυα. Η ανατολική πτέρυγα της Ευρώπης ειδικότερα, έχει βιώσει ένα κύμα επιθέσεων στον κυβερνοχώρο.

Η Κίνα, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα στοχεύουν επίσης συστηματικά δυτικές κυβερνήσεις, εταιρείες και άλλους βασικούς θεσμούς. Οι υβριδικές και κυβερνοεπιθέσεις που χρηματοδοτούνται από το κράτος έχουν γίνει «μόνιμο χαρακτηριστικό της σημερινής πραγματικότητας», υποστηρίζει το έγγραφο.

Μια βασική πρόταση είναι η δημιουργία ενός «ευρωπαϊκού συστήματος συναγερμού για την κυβερνοασφάλεια», το οποίο, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα βελτιώσει την ανίχνευση απειλών και την επίγνωση της κατάστασης στην Ευρώπη. Προτείνει επίσης ψηφιακή κατάρτιση και βοήθεια για τις χώρες που ελπίζουν να ενταχθούν στην ΕΕ, και ζητεί μεγαλύτερη χρήση της διπλωματίας στον κυβερνοχώρο και καλύτερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ.

Οι εταιρείες πρέπει επίσης να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην ετοιμότητα, καθώς υπάρχει ανάγκη ανταλλαγής πληροφοριών, αλλά και συμμετοχής σε «στρατηγικές πρωτοβουλίες πρόβλεψης και πρόληψης», καθώς και εκπαίδευσης.

«Η ΕΕ πρέπει να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών σε στρατηγικούς τομείς όπως η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, διασφαλίζοντας ότι οι ανάγκες του εργατικού δυναμικού και η εκπαιδευτική προσφορά είναι ευθυγραμμισμένες», σύμφωνα με το σχέδιο.

Φυσικές καταστροφές

Η ετοιμότητα «δεν αφορά μόνο τις πιθανές ανθρωπογενείς συγκρούσεις», δήλωσε η Μινζάτου. «Αφορά τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούμε στις πλημμύρες- είδαμε τι συνέβη στην Ισπανία», η οποία υπέφερε από τις καταστροφικές πλημμύρες πέρυσι, οι οποίες προκάλεσαν τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων.

Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν στις φυσικές καταστροφές, δήλωσε η Μινζάτου. «Όλοι αυτοί οι τύποι κρίσεων απαιτούν κάποιες βασικές δεξιότητες, κάποια κατανόηση και γνώση σχετικά με το τι πρέπει να κάνουμε πρώτα», είπε.

Η Επιτροπή προτείνει μια στρατηγική αποθεματοποίησης σε επίπεδο ΕΕ για την ενίσχυση της πρόσβασης σε κρίσιμους πόρους, μεταξύ άλλων για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών και καταστροφών, ιατρικά αντίμετρα, κρίσιμες πρώτες ύλες, ενεργειακό εξοπλισμό και ενδεχομένως τρόφιμα και νερό. Σύμφωνα με την έκθεση, η στρατηγική θα συνδυάζει τα κεντρικά αποθέματα της ΕΕ με τις συνεισφορές των χωρών.

Θα παρουσιάσει επίσης μια στρατηγική για τη στήριξη των ιατρικών αντιμέτρων κατά των απειλών για τη δημόσια υγεία – η οποία θα συμπληρωθεί από τα αποθέματα έκτακτης ανάγκης που προτείνονται στο νόμο περί κρίσιμων φαρμάκων.

Η καλύτερη προετοιμασία θα απαιτήσει επίσης πιο ευέλικτη πρόσβαση σε μετρητά.

Η Επιτροπή προτείνει αναθεώρηση των χρηματοοικονομικών μέσων για την αντιμετώπιση κρίσεων προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι μηχανισμοί χρηματοδότησης κρίσεων είναι επεκτάσιμοι και μπορούν να προσαρμοστούν σε εξελισσόμενους κινδύνους και κρίσεις. Η εκτελεστική εξουσία σχεδιάζει επίσης να ενσωματώσει την ετοιμότητα στις εξωτερικές επενδύσεις της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της κλιμάκωσης της εφαρμογής των έργων προσαρμογής στο κλίμα και ανθεκτικότητας στις χώρες εταίρους.

Νέος νόμος για τον καθορισμό προτύπων

Για να ενισχύσει αυτά τα μέτρα, η Επιτροπή εξετάζει μια νέα νομοθετική δέσμη για τον καθορισμό προτύπων και μετρήσιμων μακροπρόθεσμων στόχων ετοιμότητας.

«Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την ανάγκη και τη σκοπιμότητα ενός νόμου για την ετοιμότητα της ΕΕ για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ζωτικών κοινωνικών λειτουργιών θέτοντας κοινά πρότυπα και μετρήσιμους μακροπρόθεσμους στόχους», αναφέρεται στο έγγραφο.

Η ετοιμότητα και η ασφάλεια θα «ενσωματωθούν» στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, πολιτικές και προγράμματα, σύμφωνα με το έγγραφο, το οποίο απαριθμεί 30 βασικές δράσεις σε επτά θέματα όπως η πολιτικοστρατιωτική συνεργασία, η συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και η ετοιμότητα πληθυσμού.

Ένα παράρτημα στο προσχέδιο απαριθμεί περίπου 60 βασικές δράσεις που θα εφαρμοστούν μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της εντατικοποίησης της παρακολούθησης των ψευδών ειδήσεων, της αξιολόγησης του επιπέδου ετοιμότητας στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και της ετοιμότητας εργασίας στα σχολικά προγράμματα, όλα για φέτος.

Κέντρο Κρίσεων

Εκτός από την ενθάρρυνση του κοινού να υιοθετήσει πρακτικά μέτρα, όπως η διατήρηση βασικών προμηθειών για τουλάχιστον 72 ώρες σε περιόδους έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός «κέντρου κρίσεων της ΕΕ» για τον συντονισμό των διασυνοριακών αντιδράσεων.

Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται μετά τις προειδοποιήσεις του Σάουλι Νιινίστο, πρώην προέδρου της Φινλανδίας, σε έκθεση που ανατέθηκε από την ΕΕ και δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο, ότι η Ευρώπη θεωρούσε την ασφάλειά της δεδομένη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και είναι πλέον ευάλωτη.

«Αντιμετωπίζουμε έναν αυξανόμενο αριθμό εξωτερικών προκλήσεων ασφαλείας και έναν αυξανόμενο αριθμό υβριδικών επιθέσεων», δήλωσε η αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την εξωτερική και αμυντική πολιτική, Κάγια Κάλας. «Είναι σαφές ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι πιο ισχυρή σε όλα τα μέτωπα και σε κάθε επίπεδο της κοινωνίας. Είναι πάντα καλύτερο να προλαμβάνουμε τις κρίσεις παρά να αντιμετωπίζουμε τις συνέπειές τους».