Ηλεκτρικό ρεύμα: Πώς νεφώσεις και αφρικανική σκόνη απέτρεψαν το μπλακ άουτ

Το ηλεκτρικό σύστημα πέρασε τελικά το πρώτο κρίσιμο «crash test» της 25ης Μαρτίου.

Οι νεφώσεις και η αφρικανική σκόνη εμπόδισαν την υψηλή ηλεκτροπαραγωγή των φωτοβολταϊκών σταθμών και έτσι αποσοβήθηκε ο κίνδυνος διακοπών ρεύματος.  Σε κάθε περίπτωση οι Διαχειριστές του ηλεκτρικού συστήματος και του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ αντίστοιχα, ήταν προετοιμασμένοι για την περίπτωση που τελικά επικρατούσαν ευνοϊκές συνθήκες για υπερπαραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας που, σε συνδυασμό με τη χαμηλή ζήτηση,  θα δοκίμαζαν το σύστημα.

Σύσκεψη της Ομάδας Διαχειρισης Κρίσεων

Ωστόσο, τα δύσκολα είναι ακόμη μπροστά μας. Ο κίνδυνος μπλακ άουτ για το τετραήμερο του Πάσχα καθώς και τα αναγκαία μέτρα που πρέπει να δρομολογηθούν για την αποτροπή του κινδύνου θα απασχολήσουν τους συμμετέχοντες στη σύσκεψη που έχει συγκαλέσει σήμερα ο επικεφαλής ης Ομάδας Διαχείρισης Κρίσεων και αντιπρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) κ. Δημήτρης Φούρλαρης, παρουσία εκπροσώπων του  ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ.

Η θωράκιση του συστήματος ηλεκτρισμού

Στο επίκεντρο θα βρεθεί η θωράκιση του συστήματος ώστε να διατηρηθεί η ισορροπία και η ευστάθειά του. Οι Διαχειριστές θα δώσουν στοιχεία για τη χθεσινή ημέρα κατά την οποία η ζήτηση ήταν χαμηλή  αλλά λόγω συννεφιάς η συμμετοχή στο ενεργειακό μείγμα της  ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο και με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ήταν περίπου στα ίδια επίπεδα. Με άλλα λόγια,  ήταν μια σχετικά φυσιολογική ημέρα.  Παράλληλα, θα  γίνει μια συζήτηση ως προς το πώς θα οργανωθούν για το τετραήμερο του Πάσχα, στην περίπτωση που ο καιρός είναι «καθαρός»  οπότε θα υπάρχει υπερπαραγωγή «πράσινης» ενέργειας.

Η υπερπροσφορά σε ΑΠΕ και η χαμηλή ζήτηση για ηλεκτρικό ρεύμα

Η αυξημένη παραγωγή των ΑΠΕ,  άνοιξη και φθινόπωρο,  οπότε η ηλιοφάνεια είναι μεγάλη και η  ενεργειακή ζήτηση σχετικά χαμηλή, δημιουργεί ανισορροπία παραγωγής – ζήτησης, ενώ είναι περιορισμένη η δυνατότητα προσαρμογής της κατανάλωσης στο προφίλ της παραγωγής. Οπότε, ελλείψει μονάδων αποθήκευσης,  τη λύση για την ασφάλεια του ηλεκτρικού συστήματος  αποτελούν οι περικοπές πράσινης ενέργειας.

Οι εντολές για περικοπές ΑΠΕ στο δίκτυο διανομής

Υπάρχουν όμως έργα τα οποία δεν διαθέτουν κατάλληλο εξοπλισμό τηλεχειρισμού, προκειμένου οι Διαχειριστές να έχουν τη δυνατότητα να  περικόψουν την παραγωγή τους από απόσταση. Πρόκειται κυρίως για φωτοβολταϊκά, ισχύος περίπου 3,5 GW (γιγαβάτ) συνδεδεμένα στο δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ. Η λύση που προωθείται αφορά στην έγκυρη ενημέρωση των επενδυτών ώστε  να κατεβάζουν οι ίδιοι τους διακόπτες των έργων τους όταν τους ζητηθεί. Διαφορετικά θα επιβάλλεται πρόστιμο, σε όσους δεν τηρούν τις εντολές περικοπών, 500 ευρώ ανά μεγαβατώρα, που σε περίπτωση υποτροπών μπορεί να φτάσει και τα 1.500 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Ωστόσο, η σχετική μεθοδολογία της ΡΑΑΕΥ δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Ο κίνδυνος για μπλακ άουτ στο ηλεκτρικό ρεύμα το Πάσχα

Επίσης, στη σημερινή σύσκεψη θα γίνει και μια επικαιροποίηση των ηλεκτρικών φορτίων που εκτιμάται ότι μπορεί να υπάρχουν τις κρίσιμες ημέρες. Σε κάθε περίπτωση ένα πρώτο «test drive» των προτεινόμενων μέτρων μπορεί να γίνει την Κυριακή των Βαΐων με το αποκορύφωνα να αναμένεται το τετραήμερο του Πάσχα (από τη Μεγάλη Παρασκευή έως τη Δευτέρα της διακαινησίμου).

Το καθολικό Πάσχα και οι εξαγωγές σε ηλεκτρικό ρεύμα

Κίνδυνος μπλακ άουτ υπήρχε και πέρυσι, εντούτοις φέτος είναι μεγαλύτερος. Το Πάσχα του 2024  έγιναν οι μεγαλύτερες δυνατές περικοπές, οι εξαγωγές έφτασαν κοντά στο μέγιστο όριο των διεθνών διασυνδέσεων, δηλαδή περί τα 2,2 GW, και το σύστημα σώθηκε. Φέτος, προστέθηκαν επιπλέον 2,5 GW νέων ΑΠΕ. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει υπερπαραγωγή συγκριτικά με πέρυσι. Επιπλέον, οι αγορές των γειτονικών χωρών όπου κατευθύνονται οι ελληνικές εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας ενδέχεται να είναι και εκείνες πλεονασματικές, λόγω του καθολικού Πάσχα, οπότε δεν αναμένεται να συνεισφέρουν στην εξισορρόπηση ζήτησης-παραγωγής. Σύμφωνα με στοιχεία του ΑΔΜΗΕ,  το φετινό Πάσχα η υπερπαραγωγή των ΑΠΕ μπορεί να φτάσει τα 5,3 GW.

Η νομική θωράκιση για τις περικοπές

Σχετικά με τον μηχανισμό αναδιανομής της λειτουργικής ενίσχυσης σε σταθμούς ΑΠΕ  λόγω περικοπών ώστε να αποκαθίστανται εκ των υστέρων οι «αδικίες» σε έργα  που «κόβονται» υπέρμετρα έχει δοθεί παράταση στη διαβούλευση έως τα τέλη του μήνα.   Όσο για τη  νομική θωράκιση των Διαχειριστών (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ) έναντι τυχόν αξιώσεων από παραγωγούς για αποζημιώσεις, λόγω περικοπών  για λόγους ασφαλούς λειτουργίας του συστήματος και του δικτύου,  η σχετική ρύθμιση είχε περιληφθεί σε νομοσχέδιο από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο ωστόσο δεν προωθήθηκε στη Βουλή προς ψήφιση.