F-35: Θα πέσει θύμα του Τραμπ το αεροσκάφος της Lockheed ;

Η επαμφοτερίζουσα δέσμευση της κυβέρνησης Τραμπ προς τη συμμαχία του ΝΑΤΟ έχει ωθήσει αρκετές χώρες να αμφισβητήσουν την εξάρτησή τους από τους αμερικανικούς εξοπλισμούς, προκαλώντας αυξανόμενο συναγερμό σε στελέχη του κλάδου ,θέτοντας στο επίκεντρο το μαχητικό stealth F-36.

Οι ανησυχίες έχουν βάλει στο επίκεντρο το μαχητικό F-35, το ακριβότερο αμυντικό πρόγραμμα της Αμερικής και ζωτικότατο για την Lockheed Martin. Αν και το μαχητικό stealth αποτελεί την ραχοκοκαλιά των σύγχρονων δυτικών αεροπορικών δυνάμεων, ορισμένοι ανησυχούν για το αν οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ακινητοποιήσουν οπλικά συστήματα με «κόφτη» που αποκαλείται «kill switch».

Ο Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, πρότεινε να πουληθούν «μειωμένων αποδόσεων» αεροσκάφη σε συμμάχους των ΗΠΑ στο μέλλον επειδή «κάποια μέρα, ίσως δεν είναι σύμμαχοί μας». Ο πρόεδρος αναφερόταν σε μια νέα γενιά προηγμένων μαχητικών, γνωστών ως F-47, τα οποία απέχουν χρόνια από επιχειρησιακή χρήση.

Τι είναι το F-35

Το F-35 είναι το μοναδικό επιχειρησιακό μαχητικό stealth στον κόσμο. Η τεχνολογία stealth καθιστά δύσκολο για εχθρικά ραντάρ ή αισθητήρες υπερύθρων να «δουν» το αεροσκάφος, ενώ η ενσωματωμένη «σουίτα αισθητήρων» παρέχει στους πιλότους πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για τον εντοπισμό των εχθρικών κινήσεων.

Το μαχητικό επιχειρεί με τις ΗΠΑ και 19 συμμαχικά κράτη, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων μη μελών του ΝΑΤΟ όπως η Ιαπωνία. Αρκετές χώρες συμβάλλουν στην κατασκευή του αεροσκάφους.

Η Βρετανία είναι ο μοναδικός εταίρος επιπέδου 1 στο πρόγραμμα. Η BAE Systems είναι υπεργολάβος της Lockheed, κατασκευάζοντας την πίσω άτρακτο για όλα τα τζετ. Είναι επίσης υπεύθυνο για ορισμένα από τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου. Άλλοι εταίροι περιλαμβάνουν την Ιταλία και την Ιαπωνία.

Γιατί ανησυχούν οι κυβερνήσεις

Αν και το Γραφείο Κοινού Προγράμματος του Πενταγώνου, αρνήθηκε την ύπαρξη ενός διακόπτη «kill switch» που θα μπορούσε να ακινητοποιήσει απότομα το F-35, ορισμένες κυβερνήσεις επανεξετάζουν τις επιλογές τους.

Ο Καναδάς και η Πορτογαλία έχουν πρόσφατα επισημάνει ότι είναι πρόθυμοι να εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις. Αν και η Λισαβόνα δεν έχει αναλάβει επίσημη δέσμευση για την αγορά του αεροσκάφους, η Οτάβα είχε σχεδιάσει να αγοράσει 88 F-35 από τις ΗΠΑ και έχει ήδη χρηματοδοτήσει την αγορά 16 τζετ.

Ο υπουργός Άμυνας του Καναδά Μπιλ Μπλερ δήλωσε στους Financial Times ότι του ζητήθηκε να εξετάσει «άλλες εναλλακτικές λύσεις, αν χρειαζόμαστε όλα αυτά τα μαχητικά αεροσκάφη να είναι F-35 ή αν υπάρχουν εναλλακτικές».

Μια άλλη ευπάθεια του F-35 έγκειται στην εξάρτηση από την επεξεργασία στις ΗΠΑ δεδομένων αποστολής κρίσιμης σημασίας για τον ηλεκτρονικό πόλεμο.

«Υπάρχει εξάρτηση από τα αρχεία δεδομένων της αποστολής για πολλούς πελάτες F-35», δήλωσε στους FT ο Τζάστιν Μπροκ, ειδικός στον τομέα της αεροδιαστημικής στο Royal United Services Institute στο Λονδίνο.

Πιθανές εναλλακτικές λύσεις

Δεν υπάρχουν άμεσες εναλλακτικές για το F-35, αλλά υπάρχουν και άλλες επιλογές, από το πανευρωπαϊκό Eurofighter Typhoon μέχρι το γαλλικό Rafale.

«Ρεαλιστικά, αν είστε πελάτης F-35 και θέλετε να παραμείνετε στο υψηλό επίπεδο δυνατοτήτων, τότε πάτε στο Eurofighter Typhoon ή το Rafale», δήλωσε ο Ντάγκλας Μπάρι, ανώτερος συνεργάτης για τη στρατιωτική αεροδιαστημική στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών.

Το Gripen της Σουηδίας, πρόσθεσε, ήταν «πολύ ικανό, αλλά έχει έναν μόνο κινητήρα» σε αντίθεση με το δικινητήριο Rafale και το Eurofighter. «Κανένα από αυτά τα αεροσκάφη δεν είναι stealth και επίσης δεν παρέχει το πλεονέκτημα να χρησιμοποιείται τον ίδιο τύπο [αεροσκάφους] με τις ΗΠΑ», πρόσθεσε.

Ένα άλλο ζήτημα θα ήταν το πόσο γρήγορα οι Ευρωπαίοι προμηθευτές θα μπορούσαν να αυξήσουν την αεροπορική κατασκευαστική ικανότητα τους, δήλωσε ο Μπάιρον Κάλαν, διευθύνων σύμβουλος στον ερευνητικό όμιλο Capital Alpha Partners. Και τα τρία μαχητικά (Typhoon, Rafale και Gripen) παράγονται σε «μονοψήφιους αριθμούς μηνιαίως», είπε σε πρόσφατο σημείωμα.

Η Γερμανία την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι θα αγοράσει αεροσκάφη F-35 για να αντικαταστήσει το στόλο Tornado, τα οποία μπορούν να φέρουν αμερικανικά πυρηνικά όπλα σε περίπτωση σύγκρουσης ως μέρος της συμφωνίας «διαμοιρασμού πυρηνικών» του ΝΑΤΟ.

Ο Μάικλ Σέλχορν, διευθύνων σύμβουλος της Airbus Defense and Space, που κατασκευάζει το Typhoon, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι κατά την «προσωπική του άποψη» ήταν λογικό η Γερμανία να επιμείνει στο F-35 για το στοιχείο κοινής χρήσης πυρηνικών.

«Υπάρχει εξάρτηση από τις ΗΠΑ ούτως ή άλλως για τη βόμβα, έτσι μπορεί να εξαρτηθείτε και από τους υπόλοιπους», είπε ενώ βρισκόταν σε εκδήλωση της Airbus στην Τουλούζη, αν και πρόσθεσε ότι υπάρχει «χώρος ανάπτυξης για το Eurofighter».

Οι επιπτώσεις για τη Lockheed Martin

Παρά την ανησυχία ορισμένων χωρών, θα ήταν δύσκολο για χώρες που χρησιμοποιούν τα F-35 να εξαιρεθούν από μελλοντικές αγορές και ιδιαίτερα δύσκολο για χώρες των οποίων οι αμυντικές βιομηχανίες είναι βασικοί εταίροι στο πρόγραμμα F-35.

Ο Τρελς Λουντ Πούλσεν, υπουργός Άμυνας της Δανίας, δήλωσε την Τετάρτη ότι η σκανδιναβική χώρα ήθελε να αγοράσει περισσότερα F-35 από τις ΗΠΑ, παρά την κλιμακούμενη διαμάχη με τον Τραμπ για τη Γροιλανδία.

Είπε στην εφημερίδα Børsen ότι η Κοπεγχάγη έπρεπε να ενισχύσει τον στόλο μαχητικών αεροσκαφών και ότι «είναι λογικό» να αγοράσει ακόμη περισσότερα F-35. Παρά τους φόβους ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να απενεργοποιήσουν τα αεροπλάνα σταματώντας την παροχή ανταλλακτικών, ο Πούλσεν είπε ότι η Δανία ήταν πολύ μικρή για να υποστηρίξει πολλούς τύπους αεροσκαφών και ότι η στρατιωτική ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ ήταν μια ψευδαίσθηση.

Ο Νταν Χάρντγουικ, αντιπρόεδρος διεθνών υποθέσεων στην Ένωση Αεροδιαστημικών Βιομηχανιών των ΗΠΑ, είπε ότι θα ήταν δύσκολο να αποκοπούν οι «δεσμοί» μεταξύ ευρωπαϊκών και αμερικανικών εταιρειών «χωρίς μακροπρόθεσμες συνέπειες».

Η Lockheed παράγει περίπου 155 F-35 ετησίως και είχε ένα ανεκτέλεστο 408 αεροπλάνα στα τέλη του 2024. Νωρίτερα φέτος εκτίμησε τις «δυνητικές ευκαιρίες» για εγχώριες και διεθνείς πωλήσεις έως και 2.300 μονάδες. Η τιμή, εξαιρουμένου του κόστους συντήρησης και λειτουργίας, κυμαίνεται από περίπου 80 εκατομμύρια δολάρια έως 110 εκατομμύρια δολάρια, ανάλογα με την έκδοση.

Το αίτημα του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ το 2025 για 68 F-35 υποδηλώνει τη «σημασία των πελατών εκτός ΗΠΑ για τη διατήρηση του τρέχοντος ρυθμού παραγωγής στα τέλη της δεκαετίας του 2020-αρχές/μέσα της δεκαετίας του 2030», δήλωσε ο Κάλαν της Capital Alpha.

Η Lockheed θα μπορούσε επίσης να συνάψει συμφωνίες πωλήσεων με την Ινδία, τη Σαουδική Αραβία ή άλλα κράτη της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, πρόσθεσε.