Τι φοβάται η Fed και δεν μειώνει επιτόκια

Η προβληματική εδράζεται στο μίγμα μακροοικονομικών των ΗΠΑ και του άναρχου ξεδιπλώματος της πολιτικής προστατευτισμού του Trump.

Αφενός, ο επίμονος πληθωρισμός σε συνδυασμό με μια πολύ ισχυρή αγορά εργασίας (οι μισθοί είναι τιμές) εμποδίζει την επαναφορά του κόστους χρήματος σε ένα ανεκτό επίπεδο. Αυτό είναι ούτως ή άλλως και το επιχείρημα της Fed όταν διατηρεί το επιτόκιο αναφοράς τόσο υψηλό, προσώρας στο 4,25%-4,5%, την ίδια ώρα που τα σύννεφα της στασιμότητας μαζεύονται επικίνδυνα.

Αφετέρου, η δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ λειτουργεί ανασταλτικά στην εξαγωγή συμπερασμάτων, ειδικά αισιόδοξων, μιας και η ασυνέπεια στα λεγόμενα είναι προφανής, και μάλιστα σε ένα θέμα που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς και έχει προεκτάσεις στην παγκόσμια οικονομία.

Σε αυτό το μοτίβο, οι αξιωματούχοι της Fed καλούνται να τοποθετηθούν σε ένα δίλημμα: Μειώνοντας τα επιτόκια, θα εκκινούσαν μια ακολουθία όπου οι εισηγμένες θα μπορούσαν να επενδύσουν περισσότερα (λόγω χαμηλότερου κόστους και δυνατότητα επέκτασης μόχλευσης), χωρίς όμως να έχει διασφαλιστεί η χαλιναγώγηση του επικείμενου πληθωρισμού και η αμερικανική οικονομία είναι ήδη υπερθερμασμένη, ώστε οποιαδήποτε ανάφλεξη πληθωριστικών πιέσεων θα οδηγούσε σε προβλήματα. Διατηρώντας όμως τα επιτόκια σε τέτοιο ύψος, ελλοχεύει ο στασιμοπληθωρισμός, ήτοι μια συνθήκη μέτρια υψηλού (και εκτός τεχνικών ορίων) πληθωρισμού και αδυναμίας περαιτέρω οικονομικής μεγέθυνσης, γιατί όχι και ύφεσης.

Το παραπάνω σενάριο θεωρούμε ότι είναι πολύ μακρινό, και άδικα περιφέρεται σαν σημαία απανταχού. Προφανώς θα πρέπει να προσεχθεί η παρούσα συγκυρία, όμως ο κίνδυνος είναι ακόμα εξαιρετικά μακριά. Δεν πρέπει να αμελείται το γεγονός ότι -τουλάχιστον προς το παρόν- οι εισηγμένες στα αμερικανικά Χρηματιστήρια (που αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας χρηματαγοράς) διατήρησαν για το 2024 πολύ ισχυρά χρηματοοικονομικά, που μόνο ύφεση δεν υποδεικνύουν.

Επιστρέφοντας στη Fed, οι αξιωματούχοι φαίνεται πως ανέβηκαν στο ..πλοίο της αβεβαιότητας, μαζί με καταναλωτές και επιχειρήσεις, περιμένοντας περισσότερη σαφήνεια στην πολιτική κατεύθυνση από τη διοίκηση Τραμπ. Ακριβέστερα, πολλοί από αυτούς είχαν ήδη ανέβει από τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου, όταν η Fed δημοσίευσε τη Σύνοψη Οικονομικών Προβλέψεων (SEP) και το διάγραμμα των επιτοκίων (dot plot). Συγκεκριμένα, ανέβαλε την επίτευξη του στόχου για τον πληθωρισμό κατά ένα έτος, από το 2026 στο 2027.

Τα πράγματα όμως δεν είναι άσχημα, απλά θα χρειαστούν χρόνο. Η Fed υιοθέτησε μια ρητορική “προσωρινού” στην απόφασή της να διατηρεί τόσο υψηλά τα επιτόκιά της.  Η SEP αντανακλά μια αύξηση στην πρόβλεψη για τον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή PCE για το 2025 και το 2026, χωρίς όμως αλλαγή στην πρόβλεψη για τον δομικό δείκτη PCE για το 2026. Αυτό σημαίνει ότι οι αξιωματούχοι της Fed εκτιμούν ότι οι δομικές τιμές θα συνεχίσουν την αποπληθωριστική τους πορεία, μετά από μια προσωρινή αύξηση που θα οφείλεται στους δασμούς μέσα στο 2025. Και αυτό ακριβώς σημαίνει «προσωρινό»: Ότι η Fed είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί μια βραχυπρόθεσμη αύξηση στον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή (headline PCE), όσο η τάση του δομικού δείκτη PCE παραμένει πτωτική ή σταθερή.

Με άλλα λόγια, φαίνεται ότι η Fed συνεχίζει να θεωρεί τη σημερινή (και τη μελλοντική) νομισματική πολιτική συμβατή με την επίτευξη του στόχου πληθωρισμού 2,0%.

Κι όσο για τους φόβους για στασιμοπληθωρισμό, έχουμε τα εξής: οι νέες οικονομικές προβλέψεις της SEP εκτιμούν ότι η ανάπτυξη του ΑΕΠ για το δ’ τρίμηνο 2025 (σε σχέση με το δ’ τρίμηνο 2024) θα είναι 1,7%, ενώ για το 2026, το 2027 και μακροπρόθεσμα προβλέπεται να σταθεροποιηθεί στο 1,8%. Δύσκολα μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει αυτούς τους ρυθμούς ανάπτυξης ως «στασιμότητα». Περισσότερο πρόκειται για μια συνειδητοποίηση ότι πολλές από τις τρέχουσες πολιτικές ενδέχεται να μειώσουν το βραχυπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της αμερικανικής οικονομίας στο 1,8%, αντί για τα προγενέστερα επίπεδα του 2,0% και 1,9% που είχε προβλέψει η Fed για το 2026 και 2027.

Επιπλέον, αν και η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω, η αύξηση αυτή είναι σχετικά μικρή — κάτι που δείχνει ότι η Fed διατηρεί την εμπιστοσύνη της, ακόμη και μέσα στο σημερινό περιβάλλον αβεβαιότητας πολιτικής.

Ο Συμεών Μαυρουδής είναι Διαχειριστής Α/Κ και ιδιωτικών χαρτοφυλακίων στη Fast Finance ΑΕΠΕΥ