Μπόνους δόμησης: Το ΣτΕ απέρριψε προσφυγή κατά οικοδομικής άδειας

«Πάγο» σε νέες προσφυγές κατά οικοδομικών αδειών που έχουν κάνει χρήση των «μπόνους» δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), αλλά υποβάλλονται πολύ καιρό μετά την έκδοσή τους, βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Με βάση νέα απόφαση (415/2025) του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, μπορούν να γίνονται αποδεκτές προσφυγές των Δήμων κατά αδειών του ΝΟΚ, αλλά μόνον όταν αυτές είναι εμπρόθεσμες.

Η συγκεκριμένη υπόθεση αφορούσε οικοδομική άδεια που εκδόθηκε  μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος e-adeies με βεβαίωση της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Αλίμου στις 20 Μαΐου 2021, ενώ η αίτηση ακύρωσης από τη δημοτική αρχή ασκήθηκε σχεδόν έναν χρόνο μετά, δηλαδή στις 9 Ιουνίου 2022.

Το μπόνους δόμησης και οι Δήμοι

«Το διάστημα αυτό υπερβαίνει τον εύλογο χρόνο, ακόμη και συνεκτιμωμένης της περιπλοκής από την εφαρμογή των διατάξεων περί έκδοσης οικοδομικών αδειών, λαμβανομένου υπόψη ότι ο αιτών Δήμος και οι υπηρεσίες του είχαν πάντως δυνατότητα πρόσβασης στα στοιχεία της άδειας, δεν προβάλλονται δε συγκεκριμένες περιστάσεις οι οποίες εκώλυσαν την έγκαιρη άσκηση της αίτησης», επισημαίνεται στην απόφαση.

Έτσι, ενώ το ΣτΕ κρίνει ότι ο Δήμος Αλίμου «παραδεκτώς στρέφεται κατά της οικοδομικής άδειας της ΥΔΟΜ» απορρίπτει την προσφυγή του θέτοντας ζήτημα «ευλόγου χρόνου», απλώνοντας έτσι ένα δίχτυ προστασίας στις οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί κάνοντας χρήση των ευεργετημάτων του ΝΟΚ από εκπρόθεσμες προσφυγές.

Εκκρεμούν πολλές άλλες υποθέσεις με οικοδομικές άδειες στις οποίες τίθεται το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας άλλων διατάξεων του ΝΟΚ

«Σωσίβιο» για πολλές άδειες

Σύμφωνα με την απόφαση, δεν μπορεί να συναχθεί, λόγω και της απουσίας προληπτικού ελέγχου, ο χρόνος κατά τον οποίο η πολεοδομία και περαιτέρω ο Δήμος, λαμβάνουν πλήρη γνώση της οικοδομικής άδειας που εκδόθηκε αυτόματα από το ηλεκτρονικό σύστημα e-adeies. «Επομένως πρέπει να γίνει δεκτό ότι πλήρης γνώση της άδειας στοιχειοθετείται μετά την πάροδο ευλόγου χρόνου από την έκδοσή της, ο οποίος κρίνεται κατά τις περιστάσεις», σημειώνεται.

Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, η απόφαση αναμένεται να αποτελέσει «σωσίβιο» για πολλές άδειες για τις οποίες οι προσφυγές έγιναν πολλούς μήνες μετά την έκδοσή τους και οι δίκες εκκρεμούν ή για νέες αιτήσεις ακυρώσεως που ήταν έτοιμες να κατατεθούν.

Να σημειωθεί ότι εκκρεμούν πολλές άλλες υποθέσεις με οικοδομικές άδειες στις οποίες τίθεται το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας άλλων διατάξεων του ΝΟΚ (π.χ. υπόσκαφα, διεύρυνση υπογείων γκαράζ κλπ) εκτός όσων ήδη κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές από τις πρώτες τέσσερις αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου.

Νέα ρύθμιση από το ΥΠΕΝ

Παράλληλα, αναμένεται η ρύθμιση που έχει ανακοινωθεί ήδη από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και θα διευθετεί διάφορα ζητήματα αναφορικά με τις  οικοδομικές  άδειες με «μπόνους» δόμησης, βάσει ΝΟΚ, τα οποία  ακυρώθηκαν ως αντισυνταγματικά με τις τέσσερις αποφάσεις του ΣτΕ.  Με τη νέα νομοθετική πρωτοβουλία θα επιχειρηθεί να σωθούν όσες περισσότερες άδειες είναι εφικτό καθώς μπορεί να εγερθούν αιτήματα αποζημιώσεων με δεδομένο ότι έχουν εκδοθεί νομίμως βάσει των διατάξεων του ΝΟΚ.  Το σκεπτικό είναι να προωθηθεί εξουσιοδοτική ρύθμιση για προώθηση των αλλαγών με Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) ώστε οι όποιες προβλέψεις να περάσουν από τον έλεγχο του ΣτΕ.

Λύσεις αναζητούνται για νόμιμες οικοδομικές άδειες για κτίρια για τα οποία είχαν υπογραφεί προσύμφωνα αγοραπωλησιών αλλά δεν είχαν ξεκινήσει να υλοποιούνται, για άδειες που είχαν ξεκινήσει εργασίες, οι οποίες στις 11 Δεκεμβρίου 2024 δεν βρίσκονταν σε στάδιο αποδεκτό ως «έναρξη εργασιών» καθώς και για  οικοδομικές άδειες που, λόγω δικαστικών προσφυγών,  πάγωσαν   σε αρχικό ή ακόμη και  σε προχωρημένο στάδιο. Επίσης, θα διευκρινίζεται με λεπτομέρειες το τί σημαίνει «έναρξη εργασιών».