ΗΠΑ: Γιατί το κράτος χάνει μισό τρισ. δολ. ετησίως σε απάτες

Τον Φεβρουάριο, ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς έκανε τη βαρύγδουπη δήλωση ότι η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, «οδήγησε αυτή τη χώρα πολύ γρήγορα προς μια κλεπτοκρατία». Κινδυνεύουν πράγματι οι «δημοκρατικές» ΗΠΑ να εκπέσουν σε καθεστώς κλεπτοκρατίας; Φαίνεται ότι ο κίνδυνος είναι πολύ κοντά, εάν δεν έχει ήδη μπει μέσα στην αμερικανική κοινωνία.

Η κλεπτοκρατία είναι η κορωνίδα της διαφθοράς –ακόμα και της πιο σοβαρή- καθώς χαρακτηρίσει μια «κυβέρνηση κλεφτών». Περιλαμβάνει στενά ενοποιημένα δίκτυα ελίτ σε πολιτικούς, επιχειρηματικούς, πολιτιστικούς, κοινωνικούς και εγκληματικούς θεσμούς που εμπλέκονται σε δωροδοκίες, εκβιασμούς και άλλες καταστροφικές ενέργειες.

Με ανάλυσή της στο περιοδικό Foreign Policy, η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν (ΗΠΑ) που ειδικεύεται στη διαφθορά, Τζούντι Βιτόρι, προειδοποιεί ότι εάν η ΗΠΑ –που ασκούν τεράστια επιρροή στον πλανήτη, γίνουν μια κλεπτοκρατία, τότε θα ωφεληθούν ελάχιστοι.

«Ενώ η ποπ κουλτούρα είναι γεμάτη με ιστορίες διεφθαρμένων αστυνομικών και δημοσίων υπαλλήλων, όπως στο The Sopranos, οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν έχουν βιώσει την εμπειρία να να χρειαστούν κάτι παραπάνω για να ανανεώσουν το δίπλωμα οδήγησης ή να γράψουν το παιδί τους στο τοπικό δημόσιο σχολείο. Αλλά, όπως λέει η παλιά παροιμία, το ψάρι μυρίζει από το κεφάλι».

Όταν αυξάνεται η μεγάλη διαφθορά, οι αξιωματούχοι χαμηλότερου επιπέδου μπορεί να αισθάνονται ακόμη πιο τολμηροί να ζητούν δωροδοκίες με τρόπους που είναι νέοι για πολλούς Αμερικανούς.

Το 2023, υπήρχαν 1.050 δισεκατομμυριούχοι στις ΗΠΑ, με συνολικό πλούτο σχεδόν 5 τρισ.δολ.

Λίγοι θα υποστήριζαν ότι η απάτη και η σπατάλη απουσιάζουν εντελώς από τις δαπάνες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Πέρυσι, το Γραφείο Λογοδοσίας της Κυβέρνησης των ΗΠΑ υπολόγισε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση χάνει μεταξύ 233 και 521 δισ. δολαρίων ετησίως λόγω απάτης και ότι οι υπηρεσίες είχαν κάνει περίπου 2,7 τρισ. δολάρια σε ακατάλληλες πληρωμές τα τελευταία 20 χρόνια.

Τα νούμερα είναι τεράστια, όπως συμβαίνει με κάθε οργανισμό που ξοδεύει περισσότερα από 6 τρισ. δολάρια ετησίως.

Δεδομένης της αυξανόμενης ανισότητας στις ΗΠΑ, μια κλίση προς την κλεπτοκρατία και λιγότεροι έλεγχοι και ισορροπίες, θα επιδεινώσουν αυτή την ανησυχητική τάση, λέει η ειδική.

Το 2023, υπήρχαν 1.050 δισεκατομμυριούχοι στις ΗΠΑ, με συνολικό πλούτο σχεδόν 5 τρισ.δολ.. Το τρίτο τρίμηνο του 2024, το κορυφαίο 1% των Αμερικανών κατείχε 49,23 τρισ.δολ. σε πλούτο των νοικοκυριών, ενώ το χαμηλότερο 50% κατείχε μόνο 3,89 τρισ.δολ.. Υπό μια αμερικανική κλεπτοκρατία, ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων πιθανότατα θα αυξανόταν μαζί με τον ήδη δυσανάλογο πλούτο του κορυφαίου 1%.

Προνομιακή πρόσβαση

Σε μια κλεπτοκρατία, η προνομιακή πρόσβαση στην πολιτική και η απροκάλυπτη μεγάλη διαφθορά για τους ολιγάρχες σημαίνουν ότι οι τιμές των προμηθειών αυξάνονται, οι δημόσιες υπηρεσίες ιδιωτικοποιούνται περαιτέρω και αφθονούν οι τσιμπημένες αμοιβές.

Έτσι, περισσότεροι δημόσιοι δρόμοι μετατρέπονται σε δρόμους με διόδια και οι επιχειρήσεις, από αεροπορικές εταιρείες έως ξενοδοχεία έως πιστωτικές κάρτες, μπορούν να επιβαρύνουν τα τέλη και τις προσαυξήσεις. Η προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ να κλείσει το Γραφείο Οικονομικής Προστασίας των Καταναλωτών και η διακοπή του ερευνητικού του έργου είναι ένας πιθανός προάγγελος.

Καθώς οι ολιγάρχες μπορούν να αποφύγουν περαιτέρω τη φορολογία, οι φόροι κατευθύνονται περισσότερο στα φτωχά και μεσαία στρώματα. Οι δασμοί χαρακτηρίζουν αυτήν την τάση, καθώς είναι φόροι που καταβάλλονται κυρίως από τον καταναλωτή και όχι από τον προμηθευτή.

Οι αυξήσεις των τιμών από τους δασμούς στα τρόφιμα θα πλήξουν ιδιαίτερα τους φτωχούς, το χαμηλότερο εισοδηματικό πεμπτημόριο των νοικοκυριών των ΗΠΑ ξόδεψε το 33% του εισοδήματός τους μετά από φόρους σε τρόφιμα το 2023, σε σύγκριση με το πλουσιότερο πεμπτημόριο, που ξόδεψε μόνο το 8%.

Τα κοινωνικά προγράμματα προς λουκέτο

Τα κοινωνικά προγράμματα -ειδικά για τους φτωχότερους πολίτες ενός έθνους- περιορίζονται όλο και περισσότερο, υποχρηματοδοτούνται ή περικόπτονται εξ ολοκλήρου σε μια κλεπτοκρατία.

Ο πρόσφατα εγκριθείς προϋπολογισμός της Βουλής προτείνει την παράταση των φορολογικών περικοπών του Τραμπ για το 2017, που ωφέλησαν κυρίως τους πλούσιους, με στόχο τη μείωση των δαπανών ύψους 2 τρισ. δολ. σε διάστημα 10 ετών, συμπεριλαμβανομένων των περικοπών 880 δισ. δολ. που θα καθοριστούν από την επιτροπή της Βουλής που επιβλέπει τη χρηματοδότηση του Medicare και του Medicaid.

Τα πρόσφατα σχόλια του Υπουργού Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ, που είναι εξαιρετικά πλούσιος και ο ίδιος, ότι η Κοινωνική Ασφάλιση, η Medicaid και η Medicare είναι «λάθος» είναι ένα ακόμη ανησυχητικό σημάδι, για την Βιτόρι.

Πολιτικοποίηση θεσμών

Οι πολιτικοποιημένοι θεσμοί, ειδικά η επιβολή του νόμου, είναι απαραίτητοι για να διατηρηθεί η κλεπτοκρατία, αναφέρει η Βιτόρι επικαλούμενη την ιστορική ατάκα του πρώην Περουβιανού δικτάτορα Óscar Benavides, «Για τους φίλους μου, τα πάντα, για τους εχθρούς μου, ο νόμος».

Αυτό το είχε επιχειρήσει ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον όταν είχε στείλει μια λίστα 200 Δημοκρατικών στην εφορία για να τους ελέγξει και φυσικά έτσι να τους «χτυπήσει».

Σήμερα, όμως, η Βιτόρι αναφέρει την πρόσφατη αποχώρηση του αναπληρωτή επιτρόπου της Εφορίας και η απόλυση 6.700 δόκιμων εργαζομένων κατά τη φορολογική περίοδο, καθώς και οι προσπάθειες του Τμήματος Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας των ΗΠΑ (DOGE) να αποκτήσει πρόσβαση στην Εφορία και σε άλλες πληροφορίες φορολογουμένων, αποτελούν επίσης προειδοποιητικά σημάδια τέτοιας πολιτικοποίησης.

Ο πρόσφατα εγκριθείς προϋπολογισμός της Βουλής προτείνει την παράταση των φορολογικών περικοπών του Τραμπ για το 2017, που ωφέλησαν κυρίως τους πλούσιους

Μεταμόρφωση των θεσμών

Προσβλέποντας στο μέλλον, άλλες εκτελεστικές διαταγές και πολιτικές, εάν εφαρμοστούν, θα μπορούσαν να ωθήσουν περαιτέρω τις ΗΠΑ προς την κλεπτοκρατία. Με το πρόγραμμα Πρόγραμμα Πολιτικής/Καριέρας του Τραμπ οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν θα προστατεύονται από την πολιτική εξουσία στους διορισμούς, ακυρώνοντας έναν θεσμό 150 ετών.

Το αποτέλεσμα αυτών των διάφορων εκτελεστικών εντολών και οδηγιών, αμφισβητήσιμων επιλογών προσωπικού, υπονόμευσης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, υπονόμευσης ανεξάρτητων υπηρεσιών και της αποχρηματοδότησης και της υπονόμευσης της δημόσιας υπηρεσίας είναι ότι όσοι θέλουν να μεταμορφώσουν τους ομοσπονδιακούς θεσμούς των ΗΠΑ για δικό τους προσωπικό όφελος βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας για να το κάνουν.

Επιπλέον, η ταχεία έναρξη όλων αυτών των προσπαθειών καθιστά πιο δύσκολο για τα κράτη, τα δικαστήρια, την κοινωνία των πολιτών και τους δημοσιογράφους να ανταποκριθούν αποτελεσματικά.

Παρά τις υποσχέσεις για απελευθέρωση των επιχειρήσεων, οι κλεπτοκρατίες πρέπει να παρέμβουν ουσιαστικά στην οικονομία. Σε τελική ανάλυση, δεν μπορεί κανείς να διασφαλίσει ότι τα οικονομικά οφέλη θα πάνε σε ευνοημένες ομάδες, εάν αφεθεί η αγορά να κάνει το δικό της.

Σε μια καλά διοικούμενη χώρα, για παράδειγμα, μια σύμβαση προμήθειας πηγαίνει στην εταιρεία με την καλύτερη προσφορά και έχει ιστορικό ότι μπορεί να κάνει τη δουλειά. Αλλά σε μια κλεπτοκρατία, οι περισσότερες συμβάσεις προμηθειών πηγαίνουν σε εκείνους που ανήκουν στο σωστό δίκτυο ή σε εκείνους που πλήρωσαν τις σωστές δωροδοκίες, όχι στους πιο ειδικευμένους.

Έχουν πρόσβαση όλοι οι Αμερικάνοι;

Μπορεί οι ΗΠΑ να μην είναι Νότια Αφρική, ωστόσο, η Βιτόρι λέει χαρακτηριστικά ότι οι Αμερικανοί μπορούν να καταλάβουν εάν πλησιάζουν την κλεπτοκρατία παρατηρώντας απλά εάν η καθαρή τους αξία και το κοινωνικό τους δίκτυο καθορίζουν ολοένα και περισσότερο τα δικαιώματά τους και την πρόσβασή τους στις υπηρεσίες.

Επειδή οι ΗΠΑ ήταν ήδη η πιο άνιση χώρα στον ΟΟΣΑ, η ζωή για τους πλούσιους σε μια κλεπτοκρατία θα συνεχιζόταν σε μεγάλο βαθμό όπως πριν – ή μπορεί ακόμη και να βελτιωθεί.

Μπορούν να καθίσουν οκλαδόν πίσω από την ιδιωτική τους ασφάλεια και τις τειχισμένες κοινότητές τους. Τα παιδιά τους μπορούν να φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία υψηλής ποιότητας και μπορούν να παίξουν τένις και ποδόσφαιρο σε ιδιωτικούς αθλητικούς συλλόγους. Η ιατρική ασφάλιση και η υγειονομική περίθαλψη είναι ήδη διαθέσιμες κυρίως σε όσους μπορούν να πληρώσουν ή που έχουν έναν εργοδότη πρόθυμο να το κάνει.

Ορισμένες πλούσιες κοινότητες θα είναι σε θέση να διατηρήσουν υψηλής ποιότητας αστυνόμευση, πυροσβεστικά τμήματα και άλλες κοινωνικές υπηρεσίες. Για όσους δεν μπορούν να πληρώσουν ή που δεν τυχαίνει να ζουν ή να εργάζονται σε ή κοντά σε αυτά τα τυχερά σημεία μελανιού στα προάστια, τα ψίχουλα που διατίθενται για τις δημόσιες υπηρεσίες θα συνεχίσουν να μειώνονται, όπως και η δημόσια ασφάλεια.

Πηγή: in.gr