
Στο μικροσκόπιο του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ βρέθηκαν τα πιο πρόσφατα στοιχεία για τις δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών για φροντιστήρια γενικής παιδείας την τελευταία δεκαετία.
Η έρευνα αναδεικνύει τις όψεις των εκπαιδευτικών ανισοτήτων που παρατηρούνται, τις στάσεις, τις αντιλήψεις αλλά και τις πρακτικές των οικογενειών αναφορικά με την εξωσχολική οργανωμένη φροντιστηριακή εκπαίδευση. Τα στοιχεία υπογραμμίζουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές οικογένειες, καθώς και τις εκπαιδευτικές ανισότητες που εντείνονται.
Οι δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών αντικατοπτρίζουν την «επένδυση» των ελληνικών νοικοκυριών για εξωσχολική υποστήριξη των μαθητών/σπουδαστών. Δείχνουν με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο πως η παιδεία στην Ελλάδα κάθε άλλο παρά δωρεάν είναι.
Τα ζευγάρια με δύο παιδιά (έως 16 ετών) δαπανούν σημαντικά περισσότερα για φροντιστήρια από τις τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες
Τα στοιχεία προέρχονται από την Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών, η οποία διενεργείται κατ’ έτος από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. και καλύπτει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού, επιτρέποντας τη στατιστική ανάλυση των δαπανών σε εθνικό επίπεδο.
Ποιες δαπάνες αφορούν τα φροντιστήρια
Τα ελληνικά νοικοκυριά το 2023 δαπάνησαν συνολικά σχεδόν 614 εκατ. € για φροντιστήρια γενικής εκπαίδευσης. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 16,2% των δαπανών τους για αγαθά και υπηρεσίες εκπαίδευσης και στο 0,7% της συνολικής καταναλωτικής τους δαπάνης. Η δαπάνη αυτή ενώ από το 2013 έως το 2020 παρουσιάζει μια φθίνουσα πορεία, την τελευταία διετία (2021-2023) καταγράφει μια απότομη αύξηση της τάξης του 36% (σε σταθερές αποπληθωρισμένες τιμές).
Το 4,2% των δαπανών για φροντιστήρια γενικής εκπαίδευσης αφορά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Εντυπωσιακό είναι ότι η δαπάνη αυτή έχει 4πλασιαστεί: από 5,9 εκατ.€ το 2013 έχει ανέλθει σε 26,1 εκατ.€ το 2023, γεγονός που αποδίδεται στην ανάπτυξη των Κέντρων Μελέτης τα τελευταία χρόνια.
Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση απορροφά τη συντριπτική πλειονότητα των δαπανών για φροντιστήρια (94,6%), φτάνοντας στα 580,9 εκατ.€. Αυτή η κατανομή αντανακλά, φυσικά, την αυξημένη ζήτηση για υποστήριξη μαθητών στην κρίσιμη βαθμίδα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπου λαμβάνει χώρα η προετοιμασία για τις πανελλαδικές εξετάσεις. Παρότι η συγκεκριμένη δαπάνη παρουσίαζε πτωτική τάση έως το 2020, την τελευταία διετία (20212023) αυξήθηκε κι αυτή σημαντικά (+35,5%).
Οι δαπάνες για φροντιστήρια τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανέρχονται σε 7,2 εκατ.€, αντιπροσωπεύοντας μόλις το 1,2% των συνολικών δαπανών για φροντιστήρια. Παρά τις μικρές διακυμάνσεις, παραμένουν σε σχετικά σταθερά περίπου επίπεδα καθ’ όλη τη δεκαετία.
Τι διαφοροποιεί τις δαπάνες
Η επίδραση της αστικότητας είναι έντονη. Τα νοικοκυριά στις αστικές περιοχές δαπανούν περισσότερα χρήματα για φροντιστήρια σε σύγκριση με τα νοικοκυριά σε αγροτικές περιοχές, ενώ η διαφορά μεταξύ τους έχει διευρυνθεί μέσα στην τελευταία δεκαετία. Οι περιφερειακές ανισότητες είναι επίσης σημαντικές και έχουν διευρυνθεί σημαντικά μέσα στην δεκαετία.
Το εισόδημα του νοικοκυριού αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα διαφοροποίησης. Τα νοικοκυριά με υψηλότερα εισοδήματα δαπανούν σημαντικά μεγαλύτερο μέρος της καταναλωτικής τους δαπάνης για φροντιστήρια, ενώ η πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές γίνεται δυσκολότερη για νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος. Χαρακτηριστικό του εύρους της ανισότητας είναι πως η δαπάνη για φροντιστήρια (ως ποσοστό της καταναλωτικής τους δαπάνης) των τριών υψηλότερων εισοδηματικών κατηγοριών είναι 3,5 φορές υψηλότερη της δαπάνης των τριών χαμηλότερων κατηγοριών, ενώ η «ψαλίδα» μεταξύ τους έχει διευρυνθεί μέσα στην τελευταία δεκαετία.
Η θέση στο επάγγελμα του υπευθύνου του νοικοκυριού, επηρεάζει τις δαπάνες. Κοιτάζοντας το μερίδιο που καταλαμβάνουν οι δαπάνες αυτές στο σύνολο του οικογενειακού τους προϋπολογισμού, φαίνεται να επιβαρύνονται περισσότερο οι βοηθοί στην οικογενειακή επιχείρηση (1,3%) και οι μισθωτοί (1,1%) και σημαντικά λιγότερο οι αυτοαπασχολούμενοι με μισθωτούς (0,9%) ή χωρίς μισθωτούς (0,8%). Πιο αναλυτικά ως προς το επάγγελμα του υπεύθυνου του νοικοκυριού, το 2023 οι έμποροι/πωλητές αλλά και οι υπάλληλοι γραφείου καταγράφουν τις υψηλότερες δαπάνες ξεπερνώντας ακόμη και τις πλέον ευκατάστατες επαγγελματικές ομάδες (Διευθύνοντα ή ανώτερα διοικητικά στελέχη ή Επιστήμονες κλπ). Αυτό ενδέχεται να οφείλεται στη στροφή των υψηλότερων επαγγελματικών κατηγοριών προς ιδιαίτερα μαθήματα αντί για οργανωμένες φροντιστηριακές δομές. Στον αντίποδα βρίσκονται κατηγορίες με χαμηλότερα εισοδήματα, όπως οι γεωργοί, οι κτηνοτρόφοι και οι εργάτες στην γεωργία, οι οποίοι δαπανούν και χαμηλότερα ποσά για φροντιστήρια.
Και κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες
Οι δαπάνες για φροντιστήρια τείνουν να αυξάνονται όσο μεγαλώνει το νοικοκυριό, ενώ η οικογενειακή σύνθεση παίζει καθοριστικό ρόλο. Γενικά, τα νοικοκυριά με 2 παιδιά και άνω έως και 16 ετών καταγράφουν τις υψηλότερες δαπάνες για φροντιστήρια.
Παρατηρείται ότι τα ζευγάρια με δύο παιδιά (έως 16 ετών) δαπανούν σημαντικά περισσότερα για φροντιστήρια από τις τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες, παρότι το αναμενόμενο θα ήταν η δαπάνη να αυξάνεται με το πλήθος των παιδιών. Αυτό ενδέχεται να οφείλεται στο ότι οι τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες επιβαρύνονται με περισσότερα ανελαστικά έξοδα, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητές τους να επενδύσουν σε φροντιστήρια στον ίδιο βαθμό με τις μικρότερες οικογένειες.
Οι μονογονεϊκές οικογένειες με παιδιά έως 16 ετών επιβαρύνονται ιδιαίτερα ως ποσοστό του συνολικού τους προϋπολογισμού με 1,1%, όταν το αντίστοιχο των οικογενειών με ζευγάρι και παιδιά έως 16 ετών κυμαίνεται από 0,6% (με 1 παιδί) έως 1,2% (με 2 παιδιά).
Τέλος, οι δαπάνες είναι υψηλότερες στα νοικοκυριά με υπεύθυνους στις ηλικιακές ομάδες 35-64 ετών, και ιδίως 45-54 ετών, γεγονός που είναι αναμενόμενο, καθώς αυτές οι ηλικιακές ομάδες είναι πιθανότερο να έχουν παιδιά σε σχολική ηλικία που χρειάζονται μεγαλύτερη εκπαιδευτική υποστήριξη.


Latest News

Πιερρακάκης στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ: Δεν σκοπεύουμε να μεταφέρουμε το βάρος στις επόμενες γενιές
Ιδιαίτερη μνεία στην εξυγίανση του τραπεζικού τομέα έκανε ο Κυριάκος Πιερρακάκης μιλώντας στο πλαίσιο της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ

Σκέρτσος: Οι 10 πολιτικές της κυβέρνησης για προσιτή στέγη
Ανάρτηση του υπουργού Επικρατείας Ακη Σκέρτσου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Το δημογραφικό υπονομεύει την ανάπτυξη - Καμπανάκι από το ΚΕΠΕ
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική αγορά εργασίας –και συνολικά η χώρα– είναι το δημογραφικό, τονίζει ο πρόεδρος του ΚΕΠΕ, Παναγιώτης Λιαργκόβας
![ΔΝΤ: Καμπανάκι για δημόσιο χρέος από δασμούς και αμυντικές δαπάνες [γράφημα]](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/05/30859482_Sharone-perlstein-microfinanace-debt-800x500_c-600x375-1-1.jpg)
Καμπανάκι ΔΝΤ για δημόσιο χρέος από δασμούς και αμυντικές δαπάνες - Τι λέει για την Ελλάδα [γράφημα]
Το ΔΝΤ προβλέπει πλέον ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα αυξηθεί κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες φέτος

Τα 2+1 ατού για την προσέλκυση νέων επενδύσεων – Το στοίχημα της Ελλάδας
Τι λένε παράγοντες της αγοράς για την ικανότητα της Ελλάδας να διατηρήσει τους ανοδικούς ρυθμούς ανάπτυξης – Το αγκάθι της αβεβαιότητας

Πιερρακάκης: Δεν δίνουμε υποσχέσεις – Δίνουμε λύσεις
Τι αναφέρει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης για τα μέτρα ενίσχυσης που ανακοίνωσε η κυβέρνηση

Σε δημόσια διαβούλευση ο νέος αναπτυξιακός - Τα 12 καθεστώτα κρατικής ενίσχυσης
Σκοπός του σχετικού σχεδίου νόμου είναι η προσαρμογή στις νέες ανάγκες της ελληνικής οικονομίας

Στην Ουάσιγκτον ο Πιερρακάκης για τη Σύνοδο του ΔΝΤ - Ποιους θα συναντήσει
Την Πέμπτη 24 Απριλίου, ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τη Γενική Διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα

Η μεγάλη στροφή των δανειοληπτών στα σταθερά επιτόκια
Σε ιστορικά υψηλά επίπεδα έφθασε το ποσοστό των δανειοληπτών που επιλέγουν σταθερά επιτόκια σε στεγαστικά αλλά και καταναλωτικά δάνεια

Τι σημαίνουν για την ελληνική οικονομία τα υπερπλεονάσματα του 2024
Η μεγάλη υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων που έχει τη βάση της στην εκτεταμένη ακρίβεια και τα μακροοικονομικά μεγέθη