Δασμοί Τραμπ: Δεν είναι ομοιογενής η επίδρασή τους στις ΗΠΑ – Τι έδειξε η προηγούμενη εμπειρία

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ντόναλντ Τραμπ θέτει τους δασμούς στο επίκεντρο της οικονομικής ατζέντας της κυβέρνησής του, είναι ωστόσο η πιο επιθετική χρήση τους και μάλιστα ως εργαλείου εξωτερικής πολιτικής, από όσο έχει γίνει ποτέ από αμερικανό πρόεδρο.

Οι δασμοί που θα έρθουν από τον Απρίλιο, με τον πλανήτη να περιμένει με κομμένη ανάσα τις ανακοινώσεις της 2ας Απριλίου που ο Τραμπ χαρακτηρίζει βαρύγδουπα «ημέρα απελευθέρωσης», θα επηρεάσουν ασφαλώς στον έναν ή στον άλλον βαθμό την παγκόσμια οικονομία και το παγκόσμιο εμπόριο.

Εχουν, όμως, και επιπτώσεις στο εσωτερικό της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, μια γεύση από τις οποίες πήραν οι αμερικανοί καταναλωτές και οι αμερικανικές επιχειρήσεις από την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, το 2018.

Το Reuters σε σχετική ανάλυσή του καταγράφει την εμπειρία αυτή, ως… μάθημα ιστορίας χρήσιμο και στο σήμερα.

Τα πλυντήρια ρούχων

Ο Τραμπ επέβαλε… μεγαλοπρεπείς δασμούς έως και 50% στα εισαγόμενα πλυντήρια ρούχων το 2018, μια κίνηση που προβλήθηκε από τον Λευκό Οίκο ως απαραίτητη για τη διασφάλιση των εγχώριων βιομηχανιών και των θέσεων εργασίας.

Κάποιες ξένες βιομηχανίες όντως μετέφεραν μέρος της παραγωγής τους στις ΗΠΑ και εγχώριοι κατασκευαστές -κυρίως η Whirlpool- ενίσχυσαν κάπως την απασχόληση.

Μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στην American Economic Review υπολόγισε ότι οι δασμοί μπορεί να έφεραν περίπου 1.800 θέσεις εργασίας. Ωστόσο, οι αυξήσεις τιμών που προέκυψαν σήμαιναν ότι οι καταναλωτές στο σύνολό τους πλήρωναν περίπου 1,5 δισ. δολάρια περισσότερα ετησίως για τα πλυντήριά τους.

Οι δασμοί μείωσαν την εισαγωγή εξοπλισμού πλυντηρίου.

Επιπλέον, οι αλλαγές που έφεραν οι δασμοί οδήγησαν και σε αύξηση των τιμών για τα στεγνωτήρια ρούχων – παρόλο που δεν υπόκεινταν σε δασμούς. Γιατί; Τα μηχανήματα πωλούνται συνήθως μαζί, και οι εταιρείες χρησιμοποίησαν υψηλότερες τιμές στεγνωτηρίων για να αντισταθμίσουν τις απώλειες που είχαν στα περιθώρια κέρδους τους από τους δασμούς στα πλυντήρια. Επίσης, οι αμερικανικές εταιρείες δεν αντιμετώπισαν δασμούς χρησιμοποίησαν τη χρονική στιγμή για να αυξήσουν τις δικές τους τιμές.

Ελαστικά αυτοκινήτων

Οι δασμοί των ελαστικών εισήχθησαν για πρώτη φορά το 2009 κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Ομπάμα για να τονώσουν την εγχώρια παραγωγή και την απασχόληση ενόψει της εισροής φθηνών εισαγωγών από την Κίνα.

Ορίστηκαν για πρώτη φορά στο 35% το 2009.

Ο συντελεστής μειώθηκε στο 30% το 2010 και στο 25% το 2011 και έπαυσαν να ισχύουν το 2012.

Πράγματι μείωσαν τις εισαγωγές από την Κίνα αλλά ελάχιστα προς όφελος των εγχώριων παραγωγών. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής μεταφέρθηκε στη Λατινική Αμερική και στην Ασία.

Τρία χρόνια αργότερα, ο Μπαράκ Ομπάμα ισχυρίστηκε ότι είχαν σωθεί περισσότερες από 1.000 θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ.

Μια μελέτη του Peterson Institute for International Economics υπολόγισε ότι το τίμημα για αυτό ήταν να πληρώσουν οι αμερικανοί καταναλωτές συνολικά 1,1 δισ. δολάρια σε υψηλότερες τιμές μόνο το 2011.

Οι τηλεοράσεις

Ωστόσο, οι δασμοί δεν έχουν πάντα την ίδια επίδραση στα εισαγόμενα προϊόντα, όπως για παράδειγμα στις τηλεοράσεις, σύμφωνα με το Reuters. Κατά την πρώτη θητεία του, ο Τραμπ επέβαλε δασμούς 25% σε ηλεκτρικά μηχανήματα και εξοπλισμό από την Κίνα. Αυτό περιλάμβανε εισαγωγές τηλεοράσεων επίπεδης οθόνης, πάνω από τις μισές από τις οποίες προέρχονταν από την ηπειρωτική Κίνα εκείνη την εποχή, σύμφωνα με στοιχεία από το Διεθνές Κέντρο Εμπορίου.

Παρά τις εισαγωγές, ωστόσο, οι τιμές της τηλεόρασης συνέχισαν να πέφτουν, αν και ο ρυθμός μείωσης επιβραδύνθηκε μετά την έναρξη ισχύος των δασμών.

Οι τιμές των τηλεοράσεων έλαβαν μια σύντομη ώθηση από τις διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας της εποχής της πανδημίας που εκτόξευσαν τον πληθωρισμό σε όλον τον κόσμο από το 2021, αλλά όχι από τους δασμούς.

Η Κίνα ήταν η κορυφαία πηγή τηλεοράσεων που πωλήθηκαν στις ΗΠΑ το 2017 προτού ο Τραμπ τις φορτώσει δασμούς. Οι εισαγωγές τηλεοράσεων από την Κίνα συνέχισαν να αυξάνονται, αλλά τώρα μεγαλύτερο μερίδιο προέρχεται από το Μεξικό.

Σήμερα, ο Τραμπ απειλεί να επιβάλει δασμούς σε όλες τις εισαγωγές από το Μεξικό, το οποίο εξάγει πλέον περισσότερα αγαθά στις ΗΠΑ από οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Τα smartphone

Τα smartphone τη γλίτωσαν από τους δασμούς του Τραμπ στον πρώτο εμπορικό πόλεμο του 2018, αλλά μπορεί να μην έχουν την ίδια τύχη αυτήν τη φορά.

Συγκεκριμένα, τα smartphone γίνονται «φθηνότερα» κάθε χρόνο από τότε που το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας πριν από περίπου πέντε χρόνια άρχισε να παρακολουθεί τις τιμές τους ως ξεχωριστή κατηγορία αγαθών στον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Το τελευταίο 20% επί των κινεζικών εισαγωγών θα ισχύει για πολλές βασικές κινεζικές κατηγορίες ηλεκτρονικών ειδών που δεν επηρεάζονταν από προηγούμενους δασμούς, συμπεριλαμβανομένων των smartphone.

Πάνω από το 70% των smartphone εισάγονται από την Κίνα.