Κάρλος Σλιμ: «Είμαι μόνο 85»

Η αναταραχή της αγοράς που συνέβη πριν από μερικές εβδομάδες κόστισαν στον Κάρλος Σλιμ περίπου 750 εκατ. δολάρια αλλά δεν φαίνεται να πτοήθηκε.  Όταν η περιουσία σου μετριέται σε δεκάδες δισεκατομμύρια και είναι συνδεδεμένη με τις διακυμάνσεις των μετοχών και των νομισμάτων, μαθαίνεις να έχεις μακροπρόθεσμη οπτική.

Άλλωστε, μιλάμε για τον Κάρλος Σλιμ – τον Τζον Ντ. Ροκφέλερ του Μεξικού. Λίγο καιρό πιο πριν, προτού ο Ίλον Μασκ και ο Τζεφ Μπέζος συγκεντρώσουν τον απίστευτο πλούτο τους, ο Σλιμ ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος στη γη.   Σήμερα η περιουσία του ανέρχεται στα 82 δισ. δολάρια, κατατάσσοντάς τον στη 18η θέση παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Δείκτη Δισεκατομμυριούχων του Bloomberg.

Κάρλος Σλιμ, ο El Ingeniero

Έτσι, για αλλαγή, ο Σλιμ σκέφτεται τελευταία έναν αριθμό που δεν έχει μπροστά του το σύμβολο του δολαρίου: την ηλικία του, που είναι 85. Ο χρόνος προλαβαίνει τους πάντες, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου που το Μεξικό γνωρίζει ως «El Ingeniero» (Ο Μηχανικός).

Όπως περιγράφουν οι δημοσιογράφοι του Bloomberg Navarro και Gregori ,ο Σλιμ κινείται προσεκτικά μέσα στο λιτό γραφείο του στην Πόλη του Μεξικού, κρατώντας ένα μαύρο μπαστούνι στο ένα χέρι και μια στοίβα χαρτιών στο άλλο. Ο χώρος δεν είναι αυτό που θα περίμενε κανείς. Το τραπέζι είναι γεμάτο με (καθαρά) σταχτοδοχεία, μπουκάλια νερού, χειρόγραφες σημειώσεις και οικονομικές καταστάσεις. Εκατοντάδες βιβλία καλύπτουν δύο τοίχους από το πάτωμα μέχρι το ταβάνι. Ανάμεσα στην ακαταστασία, ξεχωρίζουν δύο αγαλματίδια: ο Μίκυ Μάους και η Μίνι Μάους, ντυμένοι ως χορευτές ρούμπα. Ο Σλιμ είναι πιο αργός και πιο αδύνατος από ό,τι παλιά. Το πρόσωπό του είναι πιο μαλακό αλλά τα σκούρα μάτια του λάμπουν από ευθυμία. Διασκεδάζει.

«Οι ζωγράφοι δεν συνταξιοδοτούνται. Πολλοί άνθρωποι δεν συνταξιοδοτούνται», λέει ο Σλιμ με χαμηλή, σταθερή φωνή. «Αν συνταξιοδοτηθείς, είσαι εκτός».

Ίσως, λέει, το καλύτερο δεν έχει έρθει ακόμα. «Είμαι μόνο 85», λέει ο Μηχανικός.

Ιδιοκτήτης (σχεδόν) των πάντων

O Σλιμ δημιούργησε τον τεράστιο πλούτο του αποκτώντας υποτιμημένα περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένου ενός κρατικού μονοπωλίου που παρέμεινε κυρίαρχο για δεκαετίες, όπως ακριβώς ο Ροκφέλερ κυριάρχησε ελέγχοντας τη διύλιση πετρελαίου κατά τη «Χρυσή Εποχή» της Αμερικής. Για πολλούς Μεξικανούς, η περιουσία του είναι πηγή εθνικής υπερηφάνειας. Για άλλους, είναι η ενσάρκωση του διαπλεκόμενου καπιταλισμού – ένας έξυπνος επιχειρηματίας που κατανοεί την εξουσία και δεν φοβάται να την ασκήσει.

Στο Μεξικό είναι παντού. Είναι ιδιοκτήτης της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας Telcel, των καταστημάτων και εστιατορίων Sanborns, καθώς και των αλυσίδων Sears και Saks Fifth Avenue. Η αυτοκρατορία του περιλαμβάνει επίσης την εταιρεία τηλεπικοινωνιών Telmex, την οποία απέκτησε όταν το Μεξικό ιδιωτικοποίησε την εταιρεία το 1990. Στις ΗΠΑ έγινε ευρύτερα γνωστός το 2009, όταν επένδυσε 250 εκατ. δολάρια στη New York Times Co., μια κίνηση που αποδείχθηκε εξαιρετικά κερδοφόρα, αν και έχει από τότε αποχωρήσει από τη συγκεκριμένη επένδυση.

Ακόμη και τώρα, στα 85 του, ο «El Ingeniero» φαίνεται να απολαμβάνει το επιχειρηματικό παιχνίδι. «Μια φυσιολογική μέρα για μένα είναι πάντα αφύσικη», λέει γελώντας. «Δεν είναι καλή απάντηση αυτή;»

«Αγόρασε όταν οι δρόμοι γεμίζουν με αίμα»

Στο Μεξικό, όπου ο μέσος εργαζόμενος κερδίζει περίπου 3.800 δολάρια το χρόνο, η ιστορία του Κάρλος Σλιμ έχει πάρει σχεδόν μυθικές διαστάσεις. Ο πατέρας του, που αρχικά ονομαζόταν Χαλίλ Σαλίμ, έφτασε από τον Λίβανο το 1902, σε ηλικία 14 ετών. Άλλαξε το όνομά του σε Χουλιάν και, μαζί με τον αδερφό του Χοσέ, άνοιξε ένα κατάστημα στη Πόλη του Μεξικού, λίγο πριν ξεσπάσει η Μεξικανική Επανάσταση. Ο Χουλιάν πίστευε σε μια συμβουλή που αποδίδεται στον βαρόνο Ρότσιλντ: «Αγόρασε όταν οι δρόμοι γεμίζουν με αίμα». Γρήγορα, υιοθετώντας μια στρατηγική που θα γινόταν το σήμα κατατεθέν του γιου του, άρχισε να αγοράζει, όταν οι άλλοι πανικοβάλλονταν και πουλούσαν. Αργότερα, πούλησε έξυπνα το κατάστημά του λίγο πριν από τη χρηματιστηριακή κατάρρευση του 1929.

Επιχειρηματίας από την εφηβεία

Το 1952, όταν ο Κάρλος ήταν 12 ετών, πήρε ένα μάθημα που θα τον ακολουθούσε σε όλη του τη ζωή. Εκείνη τη χρονιά, ο πατέρας του έδωσε σε κάθε ένα από τα έξι παιδιά του ένα τραπεζικό βιβλιάριο αποταμίευσης. Τους δίδαξε τη σημασία της οικογένειας και της οικονομικής σύνεσης. Ο νεαρός Κάρλος δεν περιορίστηκε απλώς στο να αποταμιεύει το χαρτζιλίκι του – άρχισε να αγοράζει μετοχές της Banco Nacional de Mexico. Οι αριθμοί του «μιλούσαν» και το χαρτοφυλάκιό του μεγάλωνε. Παρακολούθησε την πρώτη του συνεδρίαση διοικητικού συμβουλίου ενώ ήταν ακόμα έφηβος!

Το 1957, ο Σλιμ εισήχθη στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού για να σπουδάσει μηχανική (εξ ου και το παρατσούκλι του). Ήταν εξαιρετικός φοιτητής αλλά σύντομα αποφάσισε ότι το επιχειρείν και οι επενδύσεις ήταν ο τομέας στον οποίο θα διακριθεί.

Και το έκανε. Λίγοι έχουν καταφέρει να κυριαρχήσουν σε μια εθνική οικονομία όπως ο Σλιμ στο Μεξικό. Για δεκαετίες, εκμεταλλεύτηκε κρίσεις για να επεκτείνει την αυτοκρατορία του. Όταν ξέσπασε η κρίση χρέους στη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980, επένδυσε μαζικά σε εταιρείες όπως η Reynolds Aluminum, η General Tire και η British American Tobacco. Κατά την «Κρίση της Τεκίλα» τη δεκαετία του 1990, μεταμόρφωσε τον τηλεπικοινωνιακό τομέα του Μεξικού εισάγοντας προπληρωμένες κάρτες για τις κλήσεις στο δίκτυο της Telcel. «Σκεφτήκαμε τότε – τα σταθερά τηλέφωνα είναι μέσα στα σπίτια, αλλά οι άνθρωποι μεταφέρουν τα κινητά τους. Υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι από σπίτια, οπότε εκεί εντοπίσαμε τη μεγάλη ευκαιρία», είπε.

Στη συνέχεια, ο Σλιμ μεταμόρφωσε την Telmex και την Telcel στην America Movil SAB, η οποία εξελίχθηκε σε περιφερειακό κολοσσό, επεκτεινόμενη ακόμα και στην Αυστρία και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Πρόσφατα, η κυβέρνηση του Μεξικού ενέκρινε την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του στην Telekom Austria στο 60%, και ο ίδιος δήλωσε ότι ενδιαφέρεται να αγοράσει περισσότερες μετοχές. Σήμερα, ο Σλιμ και οι κληρονόμοι του ελέγχουν σχεδόν 300 εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων έξι εισηγμένων στο χρηματιστήριο – America Movil, Grupo Carso SAB, Grupo Financiero Inbursa SAB, Minera Frisco SAB, Ideal και Telesites – οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου το 15% της αξίας του μεξικανικού χρηματιστηρίου.

Ενέργεια

Η ενέργεια, που αποτελεί βασικό ζήτημα για τον Τραμπ, είναι επίσης στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του Σλιμ. Στις 18 Μαρτίου, η πρόερδρος του Μεξικού Κλαούντια Σέινμπαουμ επιβεβαίωσε ότι η κρατική πετρελαϊκή εταιρεία του Μεξικού, η Petroleos Mexicanos (Pemex), βρισκόταν σε συνομιλίες με εταιρείες του Σλιμ για επενδύσεις σε δύο από τα πιο ελπιδοφόρα κοιτάσματα αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας. Ο Σλιμ έχει ήδη εμπλοκή στον τομέα, αφού αγόρασε το 80% της Talos Mexico, αποκτώντας πρόσβαση στο τεράστιο πετρελαϊκό κοίτασμα γνωστό ως Zama. Η Σέινμπαουμ προωθεί πλέον νέου τύπου συνεργασίες μεταξύ του κράτους και του ιδιωτικού τομέα — και ο Σλιμ είναι έτοιμος.

«Δεν έχουμε ακόμα καθορίσει πώς θα εκμεταλλευτούμε το κοίτασμα Zama», λέει, εξηγώντας ότι το κοίτασμα βρίσκεται σε μεγάλο βάθος κάτω από τη στάθμη της θάλασσας και ότι οι εταιρείες μελετούν τις επιλογές για την εξόρυξή του. Ωστόσο, προσθέτει, «σκεφτόμαστε σοβαρά να αυξήσουμε τη δραστηριότητά μας στον τομέα του πετρελαίου».

Σχετικά με τον Τραμπ

Μεταξύ άλλων, ποντάρει επίσης στο ότι η πολιτική του Τραμπ «αντλήστε, αντλήστε, αντλήστε» θα αποδώσει τελικά για μία από τις επενδύσεις του στις ΗΠΑ:  Η εταιρεία διύλισης PBF Energy Inc., της οποίας η μετοχή έχει σημειώσει απότομη πτώση τον τελευταίο χρόνο.

Όσον αφορά τον Τραμπ, ο Σλιμ είναι συγκρατημένα αισιόδοξος. Ναι, η οικονομία του Μεξικού —και, κατ’ επέκταση, οι επιχειρήσεις του Σλιμ— θα μπορούσε να πληγεί αν ο Τραμπ τηρήσει την υπόσχεσή του για δασμούς. Παρ’ όλα αυτά, ο Σλιμ λέει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να περιορίσουν τις κρατικές δαπάνες, να επενδύσουν σε βιομηχανίες υψηλής αξίας του 21ου αιώνα και, επιτέλους, να αντιμετωπίσουν την οικονομική άνοδο της Κίνας. «Οι ΗΠΑ δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αλλάξουν τον τρόπο που κάνουν τα πράγματα», λέει ο Σλιμ. Η χαοτική προσπάθεια του Μασκ να περικόψει ομοσπονδιακούς υπαλλήλους και ολόκληρα υπουργεία είναι ανατρεπτική—«Νομίζω ότι το έχει χειριστεί πολύ άσχημα», λέει ο Σλιμ για τον Μασκ—«αλλά αυτό το έλλειμμα είναι τρελό».

Ο Σλιμ πιστεύει ότι ο Τραμπ λαμβάνει καλές συμβουλές και ότι γνωρίζει πως ο κόσμος ενοποιείται χωρίς τις ΗΠΑ, γι’ αυτό χρησιμοποιεί τους δασμούς ως διαπραγματευτικό εργαλείο. «Αυτό που είναι καλό στον πρόεδρο Τραμπ, και είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο και έξυπνο, είναι ότι ξέρει τι συμβαίνει στον κόσμο», λέει. Πιστεύει ότι οι δασμοί θα είναι προσωρινοί.

«Δεν είναι υποχρεωτικό, αλλά έρχονται όλοι»

Με τη σύζυγό του, Σουμάγια, η οποία πέθανε το 1999 από νεφρική νόσο, έχει τρεις γιους, τρεις κόρες και 23 εγγόνια. Τα περισσότερα παιδιά του, καθώς και ορισμένοι σύζυγοί τους, εργάζονται στις οικογενειακές επιχειρήσεις. Έξι από τα εγγόνια του εργάζονται ήδη για εκείνον με κάποιον τρόπο, όπως λέει. «Δεν υπάρχει καμία υποχρέωση να εργαστούν στον όμιλο, μόνο αν το θέλουν», επισημαίνει. Όλα τα εγγόνια λαμβάνουν τον ίδιο μισθό—«δεν έχει σημασία πού βρίσκονται»—και αποκτούν μερίδιο 3% στην οικογενειακή εταιρεία συμμετοχών όταν γίνονται 18 ετών.

Δεν υπάρχουν μερίσματα, ώστε οι νεότερες γενιές να μη συνηθίσουν να ζουν από κατανεμημένα κέρδη. Όταν έρθει η ώρα, η περιουσία του Σλιμ θα μοιραστεί στα παιδιά του, σε ποσά ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών που έχει το καθένα, όπως λέει.

Με τόσα παιδιά και εγγόνια, υπάρχει το ενδεχόμενο μελλοντικών διενέξεων στο μέλλον για το θέμα της διαδοχής.  Όμως, ο Μηχανικός προσπαθεί να διασφαλίσει ότι η οικογένεια θα κρατηθεί ενωμένη. Και γι’ αυτό το λόγο, τους προσκαλεί σε γεύμα κάθε Τετάρτη.

«Δεν είναι υποχρεωτικό, αλλά έρχονται όλοι». Άλλωστε, θα μπορούσαν να κάνουν κι αλλιώς;