Δασμοί Τραμπ: Θα είναι οι ΗΠΑ ο μεγάλος ασθενής; – Οι προβλέψεις των οικονομολόγων

Μπορεί από τον Κήπο των Ρόδων ο Ντόναλντ Τραμπ να διακήρυξε την οικονομική ανεξαρτησία των ΗΠΑ ανακοινώνοντας σαρωτικούς δασμούς σε πάνω από 180 χώρες στον πλανήτη ωστόσο οι οικονομολόγοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αμερικανική οικονομία που εκτιμούν ότι θα υποστεί σοβαρότατες συνέπειες.

Ο Τράμπ σε σημερινή του ανάρτηση στην πλατφόρμα Truth social έδωσε την δική του εκδοχή γράφοντας «Η επέμβαση τελείωσε! Ο ασθενής επέζησε και αναρρώνει. Η πρόγνωση είναι ότι ο ασθενής θα είναι πολύ δυνατότερος, ισχυρότερος και πιο ανθεκτικός από ποτέ. Κάντε την Αμερική σπουδαία ξανά!»

Οι αναλυτές βέβαια έχουν άλλη άποψη αν και οι δύο πλευρές συγκλίνουν μάλλον στην έννοια του ασθενή. Ο συνδυασμός του βασικού δασμού 10% με διψήφιους συμπληρωματικούς δασμούς σε σημαντικούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της ΕΕ, θα ανεβάσει τις τιμές για ένα ευρύ φάσμα εισαγωγών, θα βλάψει τις επιχειρηματικές επενδύσεις και θα εμβαθύνει τον κίνδυνο μιας περιόδου υψηλού πληθωρισμού και αδύναμης ανάπτυξης, όπως αναφέρει η ανάλυση των Financial Times.

«Game changer» Τι βλέπουν οι οικονομολόγοι

Πριν ακόμα ανακοινωθούν οι δασμοί η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και ο ΟΟΣΑ είχαν αναθεωρήσει επί τω χείρω τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας. Η Fed προέβλεψε ότι η ανάπτυξη το 2025 θα διαμορφωθεί στο 1,7% το 2025 έναντι 2,1 % που ανέφεραν οι προβλέψεις της τον Δεκέμβριο του 2024 και η ανεργία θα ανέβει ελαφρώς υψηλότερα.

Ο ΟΟΣΑ την έκθεση του με τίτλο «Καθοδήγηση εν μέσω αβεβαιότητας», που δημοσιοποιήθηκε πριν από την ανακοίνωση των αμοιβαίων δασμών  εκτιμά ότι η ετήσια επέκταση στις ΗΠΑ θα συρρικνωθεί στο 1,6% το επόμενο έτος, το πιο αδύναμο από το 2011, με εξαίρεση την πρώτη χρονιά της πανδημίας. «Η ετήσια αύξηση του ΑΕΠ στις Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να επιβραδυνθεί από τον έντονο πρόσφατο ρυθμό της και να διαμορφωθεί στο 2,2% το 2025 και στο 1,6% το 2026».

Ο Olu Sonola, επικεφαλής της οικονομικής έρευνας στις ΗΠΑ στη Fitch Ratings, σημείωσε ότι ο δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ για όλες τις εισαγωγές θα είναι 22%, σε σύγκριση με 2,5% πέρυσι, γεγονός που τον τοποθετεί στο υψηλότερο επίπεδο από το 1910. Αυτό είναι ένα «game changer» για την οικονομία των ΗΠΑ και τον κόσμο γενικότερα, είπε. Οι αναλυτές της Barclays προέβλεψαν ότι η παραγωγή των ΗΠΑ θα μειωθεί το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.

Ο Simon French, επικεφαλής οικονομολόγος της Panmure Liberum, είπε στους FT: «Οι πιθανότητες ύφεσης στις ΗΠΑ τους επόμενους 12 μήνες είναι σημαντικά υψηλότερες ως αποτέλεσμα των αποφάσεων χθες το βράδυ».

Η κυβέρνηση Μπάιντεν κληροδότησε στο νέο ένοικο του Λευκού Οίκου μια οικονομία που είχε ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. H Wall Street «καλοδέχτηκε» τον Τραμπ θεωρώντας φιλοεπιχειρηματική την οικονομική ατζέντα του που θα ενίσχυσε την αύξηση του ΑΕΠ. Ωστόσο όσο ο Τραμπ ξεδίπλωνε την εμπορική του πολιτική με μια ασταθή – είναι μια κομψή έκφραση- προσέγγιση, οι εταιρείες ανέβαλαν τις επενδυτικές αποφάσεις.

Οι αγορές ανησυχούν για ύφεση

Μετά την ανακοίνωση των δασμών του Τραμπ, το δολάριο υποχώρησε κατά 1,7% έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων εμπορικών εταίρων μέχρι νωρίς το απόγευμα της Πέμπτης ώρα Ευρώπης, αντανακλώντας την αυξανόμενη ανησυχία για τις προοπτικές ανάπτυξης των ΗΠΑ.

Η Wall Street υποδέχτηκε τους δασμούς με βουτιά στο ξεκίνημα της συνεδρίασης. Περίπου 1,7 τρισ. διαγράφηκαν από τον δείκτη S&P 500 κατά την έναρξη των συναλλαγών, δείκτη αναφοράς της αμερικανικής αγοράς καθώς οι επενδυτές ανησυχούν ότι ο σαρωτικός νέος γύρος δασμών του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να βυθίσει την οικονομία σε ύφεση.

Οι επενδυτές αναζήτησαν ασφάλεια σε επενδύσεις όπως τα αμερικανικά ομόλογα και ο χρυσός. Η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου αναφοράς υποχώρησε κάτω από το 4% πρώτη φορά από τον Οκτώβριο, καθώς η Wall Street ανησυχεί ότι η αμερικανική οικονομία θα βρεθεί σε χειρότερη θέση από τον εμπορικό πόλεμο του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Ο χρυσός κατέγραψε ένα ακόμα ρεκόρ αλλά στη συνέχεια υποχώρησε καθώς επηρεάστηκε στο sell off στις αγορές. Ο χρυσός spot υποχωρούσε κατά 1,1% στα 3.098,73 δολάρια, αφού νωρίτερα κλιμακώθηκε στο ρεκόρ των 3.167,57 δολαρίων.

Οι παράγοντες που θα καθορίσουν τις επιπτώσεις στην αμερικανική οικονομία

Οι επιπτώσεις στην αμερικανική οικονομία θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό στο ποια μέτρα θα τεθούν σε εφαρμογή, πόσο γρήγορα θα μειωθούν οι δασμοί ως αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους και πώς θα ανταποκριθεί η νομισματική πολιτική των ΗΠΑ στον συνδυασμό που θα περιλαμβάνει αναζωπύρωση των πληθωριστικών πιέσεων και επιβράδυνση της ανάπτυξης.

Ο Steven Blitz, οικονομολόγος της εταιρείας συμβούλων TS Lombard, το περιγράφει γλαφυρά λέγοντας ότι η επιβολή δασμών «δεν είναι ένα ήπιο στασιμοπληθωριστικό γεγονός, πρόκειται για μια στροφή που παράγει ύφεση, εάν αυτοί οι δασμοί παραμείνουν σε ισχύ».

Το πλυντήριο, οι δασμοί και πως διαχέονται στην οικονομία

Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το πλήγμα στην αμερικανική οικονομία από τους νέους δασμούς του Τραμπ θα υλοποιηθεί μέσω διαφόρων καναλιών. Ενώ οι εταιρείες δεν θα μετακυλήσουν το 100% του πρόσθετου κόστους στα νοικοκυριά, οι Αμερικανοί καταναλωτές δεν θα καταφέρουν να ξεφύγουν από το σαρωτικό εύρος των δασμών.

Κατά τη διάρκεια του τελευταίου εμπορικού πολέμου του Τραμπ το 2018, περίπου το 60% του προσωρινού δασμού 20% των ΗΠΑ σε εισαγόμενα πλυντήρια ρούχων μετακυλήθηκε στους καταναλωτές, υπολόγισαν οι αναλυτές.

Σε αυτό το σημείο μπορούμε να γυρίσουμε λίγο πίσω χρονικά στην πρόσφατη καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου του προέδρου της Fed Τζερόμ Πάουελ που κι αυτός αναφέρθηκε στο πώς μπορεί να ενισχύουν τον πληθωρισμό οι δασμοί φέροντας παράδειγμα το πλυντήριο.

Ο Πάουελ εξήγησε ότι τους τελευταίους δύο μήνες είχαν δύο πολύ ισχυρές ενδείξεις πληθωρισμού αγαθών κάτι που είναι πολύ απροσδόκητο και δύσκολο να το εντοπίσουν σε συγκεκριμένους δασμούς.

«Είναι είτε θόρυβος και θα επανέλθει … Αλλά αν είναι επίμονο, τότε πρέπει να έχει να κάνει με τους ανθρώπους που αγοράζουν εν όψει των δασμών ή αυξάνουν τις τιμές εν όψει των δασμών και άλλα τέτοια περιπτώσεις» σημείωσε «Τέτοιου είδους πράγματα συμβαίνουν και είναι πολύ, πολύ δύσκολο να τα ιχνηλατήσουμε, επειδή ένα μεγάλο μέρος τους είναι έμμεσο».

«Ένα καλό παράδειγμα είναι τα πλυντήρια ρούχων, τα οποία τιμολογήθηκαν στον τελευταίο γύρο των δασμών και οι τιμές τους αυξήθηκαν, αλλά οι τιμές αυξήθηκαν και στα στεγνωτήρια που δεν τιμολογήθηκαν με δασμούς. Οι κατασκευαστές, απλά ακολούθησαν κατά κάποιο τρόπο το ρεύμα και τα αύξησαν. Τα πράγματα συμβαίνουν πολύ έμμεσα».

Η οικονομία στο μικροσκόπιο

Ο James Knightley, οικονομολόγος της ING στις ΗΠΑ, εκτίμησε ότι το πακέτο Τραμπ θα μπορούσε να προσθέσει 1.350 δολάρια επιπλέον κόστος για κάθε Αμερικανό, ανάλογα με τον βαθμό μετακύλισης από τις επιχειρήσεις στους καταναλωτές τους.

Ο Marc Giannoni, οικονομολόγος της Barclays, πιστεύει ότι η πολυαναμενόμενη ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου για τους αμοιβαίους δασμούς υποδηλώνει αύξηση των σταθμισμένων για το εμπόριο δασμολογικών συντελεστών σε περίπου 23%. Ως αποτέλεσμα, αναμένει ότι «ο δομικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή θα ξεπεράσει το 4% φέτος, το πραγματικό ΑΕΠ θα μειωθεί και το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί περαιτέρω». Προέβλεψε ότι η αμερικανική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 0,1% σε ετήσια βάση τους τελευταίους τρεις μήνες του 2025, «σύμφωνα με την ύφεση», και ότι το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί για να ανέλθει στο 4,6% έως το τέταρτο τρίμηνο.

Οι προοπτικές αντιποίνων από τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ θα βλάψουν τις υπερπόντιες πωλήσεις των Αμερικανών εξαγωγέων, τόνισαν οι αναλυτές, συμπιέζοντας περαιτέρω το ΑΕΠ.

Πού θα πάνε τα έσοδα από τους δασμούς

Το ερώτημα τώρα είναι αν τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια από τα πρόσθετα έσοδα από τους δασμούς που προβλέπει ο Τραμπ  θα χρησιμοποιηθούν για τον περιορισμό του ελλείμματος ή θα διοχετευθούν στην οικονομία με τη μορφή φορολογικών ελαφρύνσεων, δήλωσε ο Νιλ Σίρινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Capital Economics.

Αν χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή του δημοσιονομικού ελλείμματος, τότε η αμερικανική οικονομία «θα είναι τυχερή αν αποφύγει την ύφεση» είπε. «Αν επιστραφεί στους καταναλωτές μέσω άλλων φορολογικών περικοπών, τότε η οικονομική ανάπτυξη μπορεί να μην υποφέρει πολύ άσχημα».