Γερμανία: Οι δασμοί έκαψαν το «χαρτί» της Κίνας για τον Φρίντριχ Μερτς

Ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπος με την ανάγκη να αλλάξει πορεία για ακόμη μία φορά, πριν καν αναλάβει τα καθήκοντά του.

Αυτό διότι όπως αναφέρει εκτενές δημοσίευμα του Bloomberg, μετά τους σαρωτικούς δασμούς που επέβαλε ο Ντόναλντ Τραμπ — συμπεριλαμβανομένου ενός φόρου 20% στις εισαγωγές από τη Γερμανία και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης — η προηγούμενη εμπιστοσύνη του Μερτς στις ΗΠΑ κλονίζεται, καθώς οι εμπορικές αναταράξεις καθιστούν την ταχεία οικονομική ανάκαμψη ακόμη πιο δύσκολη.

Με τις συνομιλίες για τον σχηματισμό συνασπισμού μεταξύ του συντηρητικού μπλοκ του CDU, υπό την ηγεσία του Μερτς, και των κεντροαριστερών Σοσιαλδημοκρατών να έχουν βαλτώσει λόγω διαφωνιών για τη φορολογική πολιτική και τη μετανάστευση, το εμπόριο έχει αναγκαστικά βρεθεί στο επίκεντρο της ατζέντας. Οι επιλογές του είναι είτε να επανεξετάσει τη μακροχρόνια αντίθεσή του σε στενότερες σχέσεις με την Κίνα είτε να αναζητήσει νέες αγορές για τη γερμανική οικονομία, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές.

Η Γερμανία ανοίγει τα μάτια της

Η πορεία προς τα εμπρός για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης είναι γεμάτη προκλήσεις, αυξάνοντας την πίεση στον Μερτς. Έχει ήδη αποξενώσει ορισμένους συντηρητικούς ψηφοφόρους, εγκαταλείποντας τη δημοσιονομική πειθαρχία με ένα πακέτο δαπανών που προβλέπει τη διάθεση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ μέσω δανεισμού για την άμυνα και τις υποδομές.

Παρότι ο 69χρονος ηγέτης του CDU έχει παραμείνει ιδιαίτερα σιωπηλός μετά την ανακοίνωση των δασμών από τις ΗΠΑ, οι υποψήφιοι κυβερνητικοί εταίροι του έχουν καταστήσει σαφές ότι η συνέχιση της εξάρτησης από την καλή θέληση του Λευκού Οίκου δεν αποτελεί επιλογή.

«Ο Τραμπ έχει εξαπολύσει έναν εμπορικό πόλεμο των ΗΠΑ εναντίον του υπόλοιπου κόσμου», δήλωσε ο Νιλς Σμιτ, εκπρόσωπος εξωτερικής πολιτικής των Σοσιαλδημοκρατών, στο Bloomberg. Ζήτησε την επιβολή ανταποδοτικών δασμών κατά των ΗΠΑ, τη διαφοροποίηση των εμπορικών σχέσεων και τον συντονισμό με τον Καναδά, το Μεξικό, καθώς και με Ασιάτες εταίρους.

Το σχέδιο υποτίθεται ότι θα ήταν διαφορετικό. Ο Μερτς είχε επανειλημμένα δηλώσει ότι, υπό την ηγεσία του, η Γερμανία θα υιοθετούσε μια πιο σκληρή στάση απέναντι στην Κίνα και ότι οι διατλαντικοί δεσμοί θα ενισχύονταν. Ωστόσο, η εμπορική επίθεση του Τραμπ υπονομεύει την προγραμματισμένη στρατηγική του Μερτς και εγείρει το ερώτημα για το πού θα διοχετεύσει η Γερμανία τις εξαγωγές της.

Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, ο απερχόμενος υπουργός Οικονομίας από τους Πράσινους, υπαινίχθηκε ότι ο Μερτς δεν είναι κατάλληλος για το έργο, καλώντας την επόμενη κυβέρνηση να εγκαταλείψει τις «παραδοχές της δεκαετίας του 1990».

«Δεν μπορούμε πλέον να βασιζόμαστε στο ότι οι άλλοι θα είναι ευγενικοί μαζί μας», δήλωσε ο Χάμπεκ την Πέμπτη στο Βερολίνο. «Η ριζική αποδοχή της πραγματικότητας είναι το νέο πρότυπο με το οποίο πρέπει να λειτουργήσει η νέα κυβέρνηση.»

Ενώ ο προσωρινός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς χαρακτήρισε γρήγορα τους δασμούς του Τραμπ «θεμελιωδώς λανθασμένους», ο Μερτς δεν έχει ακόμη προβεί σε καμία δημόσια δήλωση.

Ένας «ατλαντιστής» που ίσως κοιτάξει προς την Κίνα χωρίς να το θέλει

Στο παρελθόν, η προτίμηση του Μερτς για τις ΗΠΑ και η δυσπιστία του προς την Κίνα ήταν εμφανείς. Σε μια ομιλία πριν από τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου, προειδοποίησε τους επιχειρηματίες για την υπερβολική έκθεση στην ασιατική υπερδύναμη.

«Η απόφαση να επενδύσετε στην Κίνα είναι μια απόφαση υψηλού ρίσκου», είπε στο κοινό του, το οποίο περιλάμβανε και τον Κινέζο πρέσβη Ντενγκ Χονγκμπό. «Αν πάρετε αυτό το ρίσκο, κάντε το με τέτοιο τρόπο ώστε να μην θέσετε σε κίνδυνο ολόκληρη την εταιρεία, σε περίπτωση που χρειαστεί να απομειώσετε αυτήν την επένδυση από τη μία χρονιά στην επόμενη.»

Λίγες εβδομάδες αργότερα, ο Μερτς επανέλαβε την προτίμησή του για συνεργασία με τις ΗΠΑ, φαινομενικά ατάραχος από τις δηλώσεις του Τραμπ και της κυβέρνησής του, οι οποίες έθεσαν υπό αμφισβήτηση τη διατλαντική συμμαχία.

Παρόλο που η Κίνα υποχώρησε κάτω από τις ΗΠΑ και έγινε ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας πέρυσι, αυτό οφείλεται περισσότερο στη μειωμένη ζήτηση από τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου παρά σε κάποια κυβερνητική πολιτική του Βερολίνου.

Η «υπαρξιακή» απειλή της Κίνας και ο Τραμπ

Η πιο σκληρή στάση αντικατοπτρίζεται σε ένα έγγραφο που αποτελεί τη βάση για τις συνεχιζόμενες συνομιλίες συνασπισμού σχετικά με τη μελλοντική εξωτερική πολιτική της Γερμανίας και ζητά τη μείωση «μονομερών εξαρτήσεων».

«Η Κίνα έχει γίνει συστημικός αντίπαλος», αναφέρουν οι συντηρητικοί υπό την ηγεσία του CDU και οι Σοσιαλδημοκράτες στο έγγραφο πολιτικής που είδε το Bloomberg. «Η επιθυμία μας για συνεργασία και δίκαιο ανταγωνισμό ανταποκρίνεται ολοένα και λιγότερο, αλλά εξακολουθούμε να επιδιώκουμε συνεργασία όπου αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντά μας.»

Ένα ξεχωριστό έγγραφο από την κοινοβουλευτική ομάδα του CDU υπογραμμίζει τις πιθανότητες για διαφωνίες. Προτείνει έλεγχο επενδύσεων στο εξωτερικό, μεταφορά παραγωγής και εφοδιαστικών γραμμών στην Ευρώπη, καθώς και διαφοροποίηση των εμπορικών σχέσεων.

Η στάση του Μερτς απέναντι στην Κίνα έχει τις ρίζες της στην περίοδο που πέρασε μακριά από την πολιτική. Κατά τη διάρκεια μιας δεκαετίας και πλέον που εργάστηκε ως δικηγόρος επιχειρήσεων, ανέπτυξε μια δυσπιστία προς τους Κινέζους εταίρους, όπως δήλωσε κατά τη διάρκεια ενός πρόσφατου δείπνου κεκλεισμένων των θυρών, σύμφωνα με έναν συμμετέχοντα που ζήτησε να μην κατονομαστεί, επικαλούμενος τη φύση της εμπιστευτικής συζήτησης, ο οποίος μίλησε στο Bloomberg.

Ο υποψήφιος καγκελάριος αρχικά ήλπιζε ότι η κριτική του στάση απέναντι στην Κίνα θα βοηθούσε στην οικοδόμηση μιας σχέσης με την κυβέρνηση Τραμπ, σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει τις σκέψεις του. Ο Γερμανός συντηρητικός έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι είναι ανοιχτός σε μια πολιτική συμφωνία με τον Αμερικανό πρόεδρο. Τώρα, ο Μερτς βρίσκεται αντιμέτωπος με την πρόκληση να ηγηθεί της Γερμανίας σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον που απομακρύνεται από τις πεποιθήσεις του και αφήνει τη Γερμανία σε δύσκολη θέση.