Μασούτης: Τι φέρνει η εξαγορά του Κρητικού στα σούπερ μάρκετ – Οι νέες ισορροπίες

Η ρευστότητα της αγοράς κι ο ανταγωνισμός «επανασχεδιάζουν» το τοπίο του λιανεμπορίου. Η συγκέντρωση του κλάδου των σούπερ μάρκετ, που με οδυνηρό τρόπο εντάθηκε από τα χρόνια της κρίσης, έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Προς θλίψη βεβαίως των προμηθευτών του! Διότι όσο συγκεντρώνεται το λιανεμπόριο τόσο πιο ασφυκτικές είναι οι πιέσεις που ασκούνται στις προμηθευτικές επιχειρήσεις, όσον αφορά το σκέλος των παροχών.

Κατ΄ ανάγκην όμως τους… συγχαίρουν, μη μπορώντας να κάνουν διαφορετικά! Μάλιστα το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της αγοράς ελέγχεται πλέον από πέντε αλυσίδες. Την Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτη ΑΕ, την Lidl Hellas, την ΑΒ Βασιλόπουλος, την Μετρό ΑΕΒΕ και την Μασούτης ΑΕ. Πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα – προσιδιάζει τις αγορές της Γαλλίας, της Βρετανίας ή της Ιταλίας. Με λίγη ακόμη προσπάθεια θα είναι και η… αντιγραφή τους!

Οι συζητήσεις της Μασούτης με τον Κρητικό

Κι η επίσημη πλεόν ανακοίνωση, προ ημερών, του κ. Γιάννη Μασούτη πως ξεκίνησαν και επισήμως οι συζητήσεις για την εξαγορά της Κρητικός – της έκτης σε μέγεθος τζίρου αλυσίδας σούπερ μάρκετ του κλάδου – έβαλε τίτλους τέλους στη ασάφεια των τελευταίων ημερών, μιας επιχειρηματικής κίνησης που η αγορά την έχει ήδη προεξοφλήσει!

Ετσι ο κ. Μασούτης εν αντιθέσει με τον πατέρα του – και ιδρυτή της αλυσίδας – που ήταν ικανοποιημένος με τον «έλεγχο» της «βαρωνείας» της Βορείου Ελλάδος, γίνεται «κεντρικός παίκτης» του ελληνικού λιανεμπορίου. Κι απ΄ ότι φαίνεται θα αποσπάσει την τρίτη θέση στον κλάδο των σούπερ μάρκετ. Μόνο που η αγορά της Αττικής είναι άλλο level,  με τα δεδομένα του οποίου είναι αναγκασμένος να συγχρονιστεί!

Ο επόμενος κύκλος της συγκέντρωσης του λιανεμπορίου όμως θα αφορά στο… «κάτω μέρος της αγοράς»! Δηλαδή τις εναπομείνασες μικρές τοπικές αλυσίδες – στην Αττική δεν έχουν απομείνει παρά μόνο δύο εξ αυτών, η Μπαλάσκας στα νότια και η ιστορική Θανόπουλος στα Βόρεια, όλες οι υπόλοιπες χάθηκαν στους αλλεπάλληλους κύκλους συγκέντρωσης της αγοράς από την πρώτη κιόλας δεκαετία του τρέχοντα αιώνα. Επίσης θα αφορά ακόμη και μεμονωμένα καταστήματα σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Το διαθέσιμο εισόδημα και οι σάλες των 2.000 τετραγωνικών

Ο λόγος δεν είναι άλλος από το γεγονός ότι η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος έχει αλλάξει την καταναλωτική συμπεριφορά. Στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, όπως έχει καταγραφεί από τις εταιρείες ερευνών, τα μικρά σημεία πώλησης, των λίγων μόνο τετραγωνικών μέτρων, «τρέχουν» με διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης των πωλήσεων – όπως και οι μεγαλύτερες επιφάνειες, άνω των 2.000 τετραγωνικών μέτρων.

Κι η αιτία αυτού του success story του λιανεμπορίου είναι πως οι καταναλωτές επιλέγουν σταθερά τα μικρά σημεία πώλησης γιατί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν μεγάλες αγορές μία φορά την εβδομάδα, όπως στο παρελθόν – οι υπεραγορές του κλάδου επιλέγονται λόγω εντυπωσιακού αριθμού προσφορών που διαθέτουν.

Μέχρι τώρα δύο από τις μεγάλες αλυσίδες του κλάδου, η ΑΒ Βασιλόπουλος ΑΕ και η Μετρό ΑΕΒΕ επέλεξαν να διαμορφώσουν ένα ιδιαίτερο δίκτυο μικρών καταστημάτων με την μέθοδο του franchise. Πλέον με την εξαγορά της αλυσίδας ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός και η Μασούτης ΑΕ αποκτά ένα σημαντικό αριθμό μικρών καταστημάτων. Ως εκ τούτου οι παίκτες στη συγκεκριμένη κατηγορία γίνονται πλέον τρεις.

Στην αντεπίθεση με εξαγορές η ΑΒ Βασιλόπουλος

Ομως στο «κάτω μέρος» της αγοράς υπάρχουν αρκετά καταστήματα διαθέσιμα. Και ήδη η Βασιλόπουλος εξαγοράζει είτε μικρές αλυσίδες, που εν συνεχεία τις μεταβιβάζει σε franchises – πχ προ μηνών στον Πύργο – είτε μεμονωμένα καταστήματα. Βέβαια η υψηλή ζήτηση των μικρών ενδεχομένως να ανεβάσει το τίμημα της εξαγορά τους. Εκτός κι αν γίνει με όρους αμοιβαίας και επωφελούς συνεργασίας.

Σε κάθε περίπτωση στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των «μεγάλων» της αγοράς βρίσκονται πλέον οι «μικροί». Και φυσικά θα βρεθούν εν κινδύνω οι εναπομείναντες προμηθευτικοί τους συνεταιρισμοί – «παράπλευρες απώλειες»!

Η ιδιωτική ετικέτα…

Από την άλλη πλευρά έχουν αναβαθμιστεί – από το 2024 και κυρίως στους πρώτους μήνες του 2025 – στην εμπορική λειτουργία των αλυσίδων τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Μέχρι πρόσφατα η εμπορική δομή των ελληνικών σούπερ μάρκετ βασίζονταν στις πωλήσεις των επωνύμων προϊόντων. Και η κατηγορία της ιδιωτικής ετικέτας ήταν απλώς συμπληρωματική ως φθηνή επιλογή στους «αναξιοπαθούντες» καταναλωτές.

Ομως από τα χρόνια της πανδημίας και ιδιαίτερα από το κύμα της ακρίβειας που «σάρωσε» το διαθέσιμο εισόδημα με τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας απογειώθηκαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα για την ελληνική αγορά. Πλέον κατέχουν το 26% των συνολικών πωλήσεων του κλάδου – και σε ορισμένες αλυσίδες – εκτός της Lidl Hellas φτάνουν ακόμη και το 30%!

…και οι ανατιμήσεις

Η μέση απόσταση της τιμής μεταξύ ιδιωτικής ετικέτας και επωνύμου προιόντος είναι άνω του 35%. Πλέον οι διοικήσεις των αλυσίδων εντάσσοντας στην κεντρική δομή της εμπορικής τους λειτουργίας την κατηγορία της ιδιωτικής ετικέτας, θέλουν και να βελτιώσουν την κερδοφορία τους. Πράγματι, στους τρεις πρώτους μήνες του 2025 – όπως έχει επισημάνει ο ΟΤ – τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας έχουν ανατιμηθεί άνω του 2,5% – 3%.

Η ανατίμηση τους είναι υψηλότερη των επωνύμων προϊόντων. Κι αυτό φαίνεται ότι θα συνεχιστεί και στο επόμενο διάστημα, προκειμένου η απόσταση των τιμών των δύο κατηγοριών να κινηθεί μεταξύ του 20% και 25%. Σ΄αυτό φυσικά θα… «βοηθήσουν» και οι προμηθευτές των επωνύμων προιόντων με τις ανατιμήσεις που είτε έχουν κάνει είτε σκοπεύουν να κάνουν μετά από την 30η Απριλίου.

Προς το παρόν όμως ο νέος κώδικας δεοντολογίας που καθορίζει τις προσφορές φαίνεται να έχει «σοκάρει» την αγορά. Αλλά παράλληλα έχει εντείνει και τον ανταγωνισμό μεταξύ των αλυσίδων – αν και διατυπώνονται γκρίνιες και κατηγορίες μεταξύ τους για τον τρόπο εκτέλεσης του νέου κώδικα. Ενόψει μάλιστα της πασχαλινής αγοράς θα «πέσουν κορμιά» ατο «μέτωπο» του ανταγωνισμού κυρίως στο διάστημα της Μεγάλης Εβδομάδας….