Ανοιξιάτικα αναγνώσματα

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι συνέβη τις τελευταίες μέρες. Οι δασμοί Τραμπ είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Χώρες όπως η Ελλάδα που εξάγουν ελάχιστα στις ΗΠΑ, λίγους τόνους αγροτικών προϊόντων, τυγχάνουν της ίδιας αντιμετώπισης με τη Γερμανία που εξάγει πανάκριβα αυτοκίνητα.

Επίσης πρέπει να εξετάσουμε τι φοβόμαστε ότι θα συμβεί. Υπάρχει ισχυρός κίνδυνος μείωσης των εμπορικών ροών, εξέλιξη που συνήθως οδηγεί σε αυξήσεις των τιμών. Χώρια τη σχεδόν βέβαιη μετακύλιση μέρους του κόστους των δασμών από τις μεγάλες εταιρείες στις υπόλοιπες αγορές τους εκτός ΗΠΑ, «μολύνοντας» με ακρίβεια και χώρες όπως η Ελλάδα.

Το άλλο προφανές ερώτημα είναι αν υπάρχει κάτι που μπορεί να σταματήσει τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών. Η πρώτη απάντηση, που διαψεύστηκε από το Σάββατο το βράδυ που ίσχυσαν οι πρώτες εισπράξεις δασμών από τους τελωνειακούς των ΗΠΑ, είναι να αλλάξει γνώμη ο πρόεδρος. Η άλλη, πιο πιθανή, είναι να απαντήσουν οι πληττόμενες χώρες και η Ευρώπη στον τομέα των υπηρεσιών (τεχνολογία, πληροφορική), όπου οι ΗΠΑ έχουν μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα.

Το μεγάλο ερώτημα ωστόσο είναι ποιος κερδίζει. Ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Bessent είχε θέσει σε πρώτη φάση τρεις στόχους: ασθενέστερο δολάριο, φτηνότερο πετρέλαιο και χαμηλότερες αποδόσεις στο δεκαετές ομόλογο. Και οι τρεις επιτυγχάνονται. Η «επιτυχία» του ωστόσο είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε ύφεση την οικονομία των ΗΠΑ ενώ ανέμενε ανάπτυξη πάνω από 2,5%. Επίσης χάνονται πολλά τρισεκατομμύρια δολάρια στο χρηματιστήριο.

Συμβαίνουν όλα αυτά, και στην Ελλάδα διαβάζουμε ακόμα ανοιξιάτικα αναγνώσματα για τις «προτεραιότητες οικονομικής πολιτικής ενόψει ΔΕΘ», με μελλοντικές ελαφρύνσεις και αύξηση των δαπανών που έρχονται και άλλα ωραία που θα γίνουν στο μέλλον. Απλά είναι εκτός τόπου και χρόνου. Αναφέρονταν στις οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν πριν από δύο μήνες και τότε ακόμα είχαμε χειμώνα. Πλέον όλα έχουν αλλάξει. Οικονομική επέκταση κάνει μια οικονομία σε ομαλές περιόδους. Εδώ και αρκετές πλέον εβδομάδες είναι σαφές ότι δεν διανύουμε μια ομαλή περίοδο. Το χειρότερο σενάριο επαληθεύτηκε. Αρα ξεχνάμε ή πιο σωστά οφείλουμε να ξεχάσουμε και την οικονομική επέκταση. Ας τη βάλουμε έστω στο πλάι για την περίπτωση που διαψευστούν όσοι πιστεύουν ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας πολύ μεγάλης κρίσης. Εδώ είμαστε να συνεχίσουμε την παροχολογία. Υπάρχουν τόσοι μήνες μέχρι τη ΔΕΘ.

Αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα να βγούμε από το «συννεφάκι» μας. Το να «βγούμε» προφανώς πάει στην κυβέρνηση. Αυτή πρέπει να το πάρει απόφαση, ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση συναγερμού και θα πρέπει να δώσει μια πρώτη αίσθηση του προβλήματος στους πολίτες. Δικαιούνται όλοι να ξέρουν την κατάσταση. Εφόσον είμαστε τόσο καλά οικονομικά όσο φαίνεται και όσο επιτρέπει στα κυβερνητικά στελέχη να υπόσχονται ελαφρύνσεις, τότε έχουμε να φοβηθούμε λιγότερο. Είναι δυνατόν όμως να μην έχουμε, τόσες μέρες που τα πάντα καταρρέουν γύρω μας, μια σαφή κυβερνητική τοποθέτηση για την ελληνική στάση, την έκθεση στο πρόβλημα και το πώς σκεπτόμαστε να το αντιμετωπίσουμε; Ούτε καν μια «κρίσιμη σύσκεψη»;

Πέραν του επικοινωνιακού, που και αυτό έχει τη σημασία του γιατί χτυπάει ένα καμπανάκι στους πολίτες, υπάρχουν εξαγωγείς, επενδυτές στις ΗΠΑ που το σκέφτονται και η πλευρά Τραμπ τούς πιέζει να μεταφερθούν εκεί αν θέλουν δουλειές στην Αμερική, υπάρχουν και επενδυτές που θέλουν διαβεβαιώσεις για να συνεχίσουν στην Ελλάδα, μέτοχοι στο χρηματιστήριο που τρομάζουν, αλλά και ενημερωμένοι από όσα συμβαίνουν στο εξωτερικό απλοί πολίτες. Ολοι περιμένουν να δουν χειρισμούς στο πεδίο, από ελληνική πλευράς, ούτε ευχολόγια ούτε ωραιοποιήσεις.