Ισραήλ: Πώς στοχεύει να γίνει παγκόσμιος έμπορος όπλων

Μετά την έναρξη του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα, προμηθευτές όπλων όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία περιόρισαν τις στρατιωτικές εξαγωγές στη χώρα με την ελπίδα να πιέσουν την κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου προς μια διπλωματική επίλυση της σύγκρουσης.

Το αποτέλεσμα; Η εγχώρια αμυντική βιομηχανία του Ισραήλ υπερεντατικοποιήθηκε και σήμερα παράγει περισσότερο από ποτέ. Τώρα οι αμυντικές βιομηχανίες της χώρας στοχεύουν να αυξήσουν τις εξαγωγές —συμπεριλαμβανομένου και όπλων υποκείμενων σε εμπάργκο— και ορισμένοι πιθανοί αγοραστές είναι οι ίδιες χώρες που είχαν επιβάλει περιορισμούς.

Η Elbit Systems Ltd., που διαπραγματεύεται στα χρηματιστήρια του Τελ Αβίβ και της Νέας Υόρκης, δημιουργεί γραμμές κατασκευής αεροπορικών βομβών 1 τόνου γνωστές ως MK84 καθώς και μικρότερες εκδόσεις της ίδιας σειράς, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους που μίλησαν στο Bloomberg. Και από τον Αύγουστο, η Elbit και το υπουργείο Άμυνας έχουν υπογράψει συμβόλαια αξίας περίπου 2,5 δισεκατομμυρίων σέκελ (700 εκατομμύρια δολάρια) για την ενίσχυση της παραγωγής όπλων και διαφόρων χημικών ενώσεων που απαιτούνται για πυρομαχικά. «Το Ισραήλ πρέπει να είναι πιο ανεξάρτητο στην παραγωγή όπλων», είπε στο Bloomberg ο Μπεζχαλέλ Μαχλίς, διευθύνων σύμβουλος της Elbit.το Ισραήλ είναι ο όγδοος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στον κόσμο

Το Ισραήλ είναι ο όγδοος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στον κόσμο

Το υπουργείο έχει αναλάβει μια σειρά από άλλες δεσμεύσεις κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους για να εξασφαλίσει επαρκή εφοδιασμό για τις ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις (IDF). Τον περασμένο Μάιο ανακοίνωσε συμβόλαιο 2,8 δισεκατομμυρίων σέκελ με την Elbit για όλμους, ρουκέτες, πυραύλους και άλλα. Τον Οκτώβριο ενέκρινε μια συμφωνία 2 δισεκατομμυρίων σέκελ με την Elbit και την κρατική Rafael Advanced Defense Systems Ltd. για την επέκταση της παραγωγής του Iron Beam, ενός συστήματος αναχαίτισης πυραύλων βασισμένο σε λέιζερ που σχεδιάστηκε από τHν Rafael. «Μάθαμε με τον δύσκολο τρόπο ότι ό,τι δεν έχουμε στο Ισραήλ, συχνά δεν μπορούμε να το φτάσουμε αλλού», είχε πει ο Ζέεφ Ζίλμπερ, επικεφαλής οικονομολόγος του υπουργείου Άμυνας, σε ομιλία του Φεβρουαρίου στο Τελ Αβίβ.

Ο στρατός του Ισραήλ εναντίον των γειτόνων του στη Μέση Ανατολή

Η εισβολή του Ισραή στη Γάζα που έχει προκαλέσει ήδη τον θάνατο σε πάνω από 50.000 Παλαιστίνιους, έχει και βαρύ τίμημα και για την ισραηλινή οικονομία. Το 2024 η κυβέρνηση δανείστηκε ρεκόρ 278 δισεκατομμυρίων σέκελ, το δημοσιονομικό έλλειμμα εκτινάχθηκε στο 6,8% του ΑΕΠ και η ανάπτυξη μειώθηκε σε μόλις 0,9%, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών.

Παρά τον οικονομικό απολογισμό και τη ζημιά στην παγκόσμια φήμη του Ισραήλ μετά την ισοπέδωση της Γάζας, η συντριπτική πλειοψηφία των Ισραηλινών υποστήριξε τον πόλεμο. Όταν στη Χαμάς προστέθηκαν πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν στη Συρία, το Ιράκ, την Υεμένη και τον Λίβανο, αναγκάζοντας την εκκένωση δεκάδων χιλιάδων κατοίκων του Β. Ισραήλ, το Ισραήλ αισθάνθηκε απογυμνωμένο από κάθε αίσθηση ασφάλειας, αντιμετωπίζοντας μια υπαρξιακή απειλή. Τώρα οι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η χώρα θα επωφεληθεί από την ενίσχυση της πολεμικής της ικανότητας, ιδιαίτερα μέσω των πωλήσεων στο εξωτερικό.

Το υπουργείο Άμυνας πέρυσι υπερδιπλασίασε τον προπολεμικό προϋπολογισμό του, στα 154 δισεκατομμύρια σέκελ, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Και δέσμευσε 220 δισεκατομμύρια σέκελ για αγορές πυρομαχικών, όπλων, καυσίμων και άλλα τα επόμενα χρόνια. Από αυτό, περισσότερα από τα δύο τρίτα θα δαπανηθούν στο εσωτερικό, περίπου τετραπλάσια από το προπολεμικό επίπεδο. Τα χρήματα «θα ενισχύσουν σημαντικά την αμυντική βιομηχανική βάση της χώρας και θα μειώσουν την εξωτερική εξάρτηση», ανέφερε το υπουργείο σε ανακοίνωση τον Φεβρουάριο.

Το Ισραήλ θεωρούσε από καιρό τις επενδύσεις στην άμυνα ως αδιαπραγμάτευτες. Λίγο πριν από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967, η Γαλλία – τότε ουσιαστικά ο μοναδικός προμηθευτής όπλων του Ισραήλ – υπέκυψε στις πιέσεις των Άραβων ηγετών και κήρυξε εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ, αναγκάζοντάς το να αναπτύξει γρήγορα τη δική του βιομηχανία. Σήμερα, το Ισραήλ είναι ο όγδοος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στον κόσμο, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης. Πώλησε 13,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικό εξοπλισμό στο εξωτερικό, το 6% των συνολικών εξαγωγών της, το 2023.

Στην αιχμή της καινοτομίας

Οι νέες προσπάθειες θα πρέπει να ενισχύσουν τη φήμη του Ισραήλ ως καινοτόμου όπλων. Τον Φεβρουάριο, εταιρείες που κυμαίνονται από startups έως τους μεγαλύτερους κατασκευαστές ολοκλήρωσαν δοκιμές προηγμένων τεχνολογιών για την αναχαίτιση drones σε διάφορες αποστάσεις, ταχύτητες και υψόμετρα, τις οποίες η κυβέρνηση σκοπεύει να χρηματοδοτήσει και να αναπτύξει το συντομότερο δυνατό. Η Elbit λέει ότι εξερευνά συστήματα άμυνας λέιζερ που βασίζονται σε αεροπλάνα που ενδέχεται να μειώσουν δραματικά το κόστος αναχαίτισης των εισερχόμενων πυραύλων. Αυτές και άλλες τεχνολογίες πιθανότατα θα προσφέρονται σε αγοραστές στο εξωτερικό.

Το Ισραήλ ενισχύει την παραγωγική ικανότητα για συστήματα που πρέπει επί του παρόντος να εισάγει. Η χώρα εξοπλίζει εκ των υστέρων τις βόμβες της σειράς MK με αμερικανικά ή εγχώρια κιτ καθοδήγησης που μετατρέπουν τα όπλα σε πυρομαχικά ακριβείας.

Παρά τις προσπάθειες για την ενίσχυση της παραγωγικής του ικανότητας, αξιωματούχοι λένε ότι το Ισραήλ εξακολουθεί να χρειάζεται υποστήριξη από την Ουάσιγκτον. Έχει λάβει σχεδόν 17 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια από ΗΠΑ τους τελευταίους 18 μήνες και όλα τα μαχητικά αεροσκάφη της —F-15, F-16 και F-35— είναι αμερικανικά. Ωστόσο, οι αξιωματούχοι λένε ότι δεδομένων των μεταβαλλόμενων πολιτικών ανέμων στις ΗΠΑ και σε άλλους άλλοτε αξιόπιστους εταίρους, το Ισραήλ θα πρέπει να συνεχίσει να χτίζει την εγχώρια