Εξωδικαστικός μηχανισμός: Πώς να ρυθμίσετε τα χρέη σας προς τράπεζες, Εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία

Τη δυνατότητα να ρυθμίσουν τα χρέη τους προς τις τράπεζες, τις Εφορίες, τα ασφαλιστικά ταμεία και οπουδήποτε αλλού χρωστούν στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα ακόμη περισσότεροι οφειλέτες φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μέσω βελτιώσεων των ήδη υπαρχουσών διατάξεων για τον εξωδικαστικό μηχανισμό, μετά από διαπίστωση ότι ο αριθμός εκείνων που είχαν καταφέρει να ενταχθούν στο αρχικό πλαίσιο ήταν αρκετά μικρότερος από αυτόν που είχε αρχικώς προβλεφθεί.

Το ιδιωτικό χρέος

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat (2023), το ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα βρίσκεται στη 16η θέση ανάμεσα στα κράτη-μέλη με ποσοστό 93,3% του ΑΕΠ, ενώ τον Φεβρουάριο του 2025 είχαν γίνει 31.953 επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών συνολικού ύψους 10,45 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τον νέο υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη, το νομοσχέδιο που κατατέθηκε μέσα στην εβδομάδα στη Βουλή και αφορά την «Ενίσχυση της Κεφαλαιαγοράς & άλλες διατάξεις» θα είναι νόμος του κράτους τις επόμενες ημέρες και «οι πολίτες αποκτούν στα χέρια τους ένα πολύ ισχυρό όπλο για να ρυθμίσουν τα δάνεια και τις υποχρεώσεις τους».

«Το Βήμα της Κυριακής» μέσω από εννέα ερωτήσεις – απαντήσεις αποκωδικοποιεί όλες τις αλλαγές που αφορούν εκατομμύρια οφειλέτες προκειμένου να μπορέσουν να ενταχθούν στο νέο πλαίσιο ρυθμίσεων.

Έως σήμερα ο συνολικός αριθμός των επιτυχών ρυθμίσεων ανέρχεται σε 33.432 και η συνολική αξία ρυθμισμένων οφειλών σε 10,90 δισ. ευρώ

1. Τι αλλάζει με το νέο νομοσχέδιο για τη μείωση του ιδιωτικού χρέους;

Διευρύνεται η περίμετρος για τους δικαιούχους. Τα εισοδηματικά κριτήρια διπλασιάζονται, θεσμοθετείται η υποχρέωση του πιστωτή να καταθέτει έγγραφη πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη τρεις μήνες πριν από τον πλειστηριασμό, ενώ διευκολύνει τους ευάλωτους δανειολήπτες να σώσουν την κατοικία τους ακόμη και 20 ημέρες πριν από την εκποίησή της, μέσω της ένταξης στο ενδιάμεσο πρόγραμμα. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα επέκτασης της ρύθμισης δανείων με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου, μέσω της διαδικασίας εξυγίανσης.

2. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών;

-Αυτόματη και υποχρεωτική αποδοχή από τράπεζες και Δημόσιο της πρότασης αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών.

-Ενταξη ατόμων με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67% στην κατηγορία των ευάλωτων οφειλετών με αυξημένα όρια στα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.

-Επιπλέον υψηλότερο κούρεμα ακόμη και 28% στην οφειλή.

-Σταθερό επιτόκιο 3% για 3 χρόνια για όλες τις ρυθμίσεις (Δημόσιο, τράπεζες, servicers).

-Δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών προς το Δημόσιο των νομικών προσώπων, τα οποία έχουν τεθεί σε λύση ή εκκαθάριση, από τα συνυπόχρεα για τις οφειλές πρόσωπα.

-Δυνατότητα προκαταβολής έως 10% για οφειλέτες στους οποίους έχει κοινοποιηθεί πρόγραμμα πλειστηριασμού, με εξαίρεση τους ευάλωτους οφειλέτες για τους οποίους έχει εκδοθεί βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη (όπου δεν θα μπορεί να ζητηθεί προκαταβολή).

-Δυνατότητα επανάντλησης οφειλών ώστε να περιληφθούν οφειλές προς το Δημόσιο που βεβαιώθηκαν στο μεσοδιάστημα, εάν καθυστερήσει η χορήγηση πρότασης αναδιάρθρωσης για οποιονδήποτε λόγο.

3. Πόσο αυξάνονται τα εισοδηματικά όρια των οφειλετών;

Με τη ρύθμιση που εισάγεται, διπλασιάζονται τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό δανειολήπτη ως επιλέξιμου, προκειμένου να καταστεί υποχρεωτική η συναίνεση του συνόλου των πιστωτών για ένταξη του οφειλέτη στον εξωδικαστικό μηχανισμό.

Ο διπλασιασμός των ορίων αυτών έχει ως προϋπόθεση ο οφειλέτης να έχει ανώτατο όριο ήδη μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών οφειλών (δηλαδή σε τράπεζες ή servicers) τις 300.000 ευρώ.

Συγκεκριμένα, αυξάνονται τα εισοδηματικά και περιουσιακά όρια προκειμένου να χαρακτηριστεί ένας οφειλέτης ως επιλέξιμος στο πλαίσιο της υποχρεωτικής αποδοχής του εξωδικαστικού μηχανισμού από τους πιστωτές ως εξής: Για μονοπρόσωπο νοικοκυριό το όριο ετήσιου εισοδήματος αυξάνεται στις 14.000 ευρώ από 7.000 ευρώ που ισχύει. Για έγγαμους χωρίς παιδί, το ετήσιο εισοδηματικό όριο αυξάνεται σε 21.000 ευρώ (από 10.500 ευρώ σήμερα), ενώ για κάθε επιπλέον μέλος της οικογένειας το εισοδηματικό όριο αυξάνεται κατά 7.000 ευρώ (από 3.500 ευρώ σήμερα). Το ανώτατο εισοδηματικό όριο ανεξαρτήτως αριθμού μελών οικογένειας διαμορφώνεται σε 42.000 ευρώ αντί 21.000 ευρώ σήμερα.

4. Πόσο αυξάνονται τα περιουσιακά όρια των οφειλετών (ακίνητα – καταθέσεις);

Οσον αφορά τα νέα όρια περιουσίας σύμφωνα με τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, αυτά διαμορφώνονται σε 240.000 ευρώ από 120.000 ευρώ που είναι σήμερα για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, ενώ σε περίπτωση έγγαμων χωρίς παιδιά διαμορφώνεται σε 270.000 ευρώ από 135.000 ευρώ που ισχύει βάσει του καθεστώτος ευαλωτότητας.

Για οικογένειες με παιδιά το όριο περιουσίας αυξάνεται κατά 30.000 ευρώ για κάθε τέκνο (από 15.000 ευρώ σήμερα), ενώ στην περίπτωση νοικοκυριού αποτελούμενου από πέντε μέλη και πάνω ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρία ανήλικα μέλη και πάνω, το ανώτερο όριο περιουσίας διαμορφώνεται σε 360.000 ευρώ από 180.000 ευρώ σήμερα.

Τονίζεται ότι αντίστοιχες αυξήσεις ισχύουν και για τα όρια καταθέσεων που ανέρχονται ακριβώς στο ύψος των εισοδηματικών ορίων.

Παράλληλα, μέσω περαιτέρω βελτιώσεων, δρομολογείται η βελτίωση των όρων ρύθμισης καθώς θα μειωθεί η αξία των ακίνητων εξασφαλίσεων που λαμβάνει υπόψη ο αλγόριθμος, αλλά και θα εξορθολογιστούν τα κριτήρια του «εύλογου ποσοστού κέρδους» 10% στην περίπτωση των νομικών προσώπων ώστε να λαμβάνουν μεγαλύτερο αριθμό δόσεων.

5. Πώς υποχρεώνονται οι πιστωτές να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης στους οφειλέτες;

Θεσμοθετείται η υποχρέωση του πιστωτή να καταθέσει έγγραφη πρόταση ρύθμισης στον οφειλέτη πριν από τη διενέργεια του πλειστηριασμού. Η πρόταση από τον πιστωτή πρέπει να έχει γίνει τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από τη διενέργεια του πλειστηριασμού και να έχει κατατεθεί με κάθε πρόσφορο μέσο, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο οφειλέτης να έχει εγγραφεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα προσωποποιημένης ενημέρωσης του πιστωτή-servicer.

6. Λαμβάνουν απαλλαγή από τις οφειλές οι οφειλέτες των οποίων η περιουσία δεν επαρκεί για να ανοίξει η πτωχευτική διαδικασία;

Εάν δεν επαρκεί η περιουσία του οφειλέτη, δεν ανοίγεται πτωχευτική διαδικασία αλλά εγγράφεται στο Μητρώο Φερεγγυότητας. Στο πλαίσιο αυτό, επεκτείνεται πλέον η δυνατότητα του εισηγητή δικαστή να εκδώσει και για αυτούς τους οφειλέτες πράξη με την οποία διαπιστώνεται η επέλευση της απαλλαγής.

7. Τι αλλάζει σε σχέση με τις προθεσμίες εν όψει κατάσχεσης;

Γίνεται επέκταση προθεσμιών ώστε να μπορεί ο ευάλωτος οφειλέτης να ενταχθεί στο ενδιάμεσο πρόγραμμα. Μέχρι σήμερα, προκειμένου να συμβεί αυτό, ο οφειλέτης όφειλε να κάνει αίτηση εντός 60 ημερών πριν από την κατάσχεση, με αποτέλεσμα πολλοί να χάνουν τις προθεσμίες. Πλέον ο ευάλωτος οφειλέτης θα έχει τη δυνατότητα υποβολής αίτησης τουλάχιστον 20 μέρες πριν από τον πλειστηριασμό. Το ενδιάμεσο πρόγραμμα επεκτείνεται για επιπλέον έξι μήνες έτσι ώστε να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες ενέργειες για τη σύσταση και λειτουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης.

8. Επεκτείνεται η δυνατότητα ρύθμισης δανείων με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου;

Η δυνατότητα να ρυθμίζονται μέσω του Εξωδικαστικού Μηχανισμού και τα δάνεια με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου προϋπήρχε. Πλέον, επεκτείνεται και στους οφειλέτες που θα επιλέξουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους μέσω της διαδικασίας εξυγίανσης.

9. Οι επιχειρήσεις που συνήθως έχουν μεγαλύτερες οφειλές πώς μπορούν να βοηθηθούν;

Επιλέγοντας το εργαλείο της εξυγίανσης, οι επιχειρήσεις μπορούν να ρυθμίσουν και τα δάνεια με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η παρασχεθείσα εγγύηση.

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ