Ελιά: Πότε ξεκινούν οι δηλώσεις συγκομιδής – Τα πρόστιμα και η διαδικασία

Από την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους έως τις 31 Μαΐου του επόμενου έτους υποχρεούται οι αγρότες να υποβάλουν τη δήλωση συγκομιδής ελαιοκάρπου, ενώ στην περίπτωση παραβίασης της καταληκτικής ημερομηνίας αλλά και για ανακριβείς δηλώσεις προβλέπονται πρόστιμα, τα οποία όμως δεν θα επιβληθούν πριν την 1η Οκτωβρίου 2026.

Σύμφωνα με την απόφαση, η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως καθιερώνεται η διαδικασία για την υποβολή δηλώσεων συγκομιδής ελαιοκάρπου, αλλά και το πλαίσιο με το οποίο θα λειτουργήσει το Ελαιοκομικό Μητρώο, στο οποίο υποχρεωτικά καταχωρίζονται και ενημερώνονται τα στοιχεία όλων των ελαιοκομικών αγροτεμαχίων της χώρας, ώστε κάθε χρονική στιγμή να αποτυπώνεται η υφιστάμενη ιδιοκτησιακή και καλλιεργητική κατάστασή τους.

Η δήλωση συγκομιδής γίνεται μέσω της αντίστοιχης ηλεκτρονικής εφαρμογής του ΥπΑΑΤ, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής από τον παραγωγό και την ολοκλήρωση της παράδοσης του νωπού ελαιοκάρπου στο ελαιοτριβείο ή στη μονάδα επεξεργασίας – μεταποίησης επιτραπέζιας ελιάς

Οι δηλώσεις συγκομιδής

Όλοι οι νόμιμοι κάτοχοι ελαιοτεμαχίων είναι υπόχρεοι δήλωσης συγκομιδής ελαιοκάρπου.

Η δήλωση συγκομιδής γίνεται μέσω της αντίστοιχης ηλεκτρονικής εφαρμογής του ΥπΑΑΤ, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής από τον παραγωγό και την ολοκλήρωση της παράδοσης του νωπού ελαιοκάρπου στο ελαιοτριβείο ή στη μονάδα επεξεργασίας – μεταποίησης επιτραπέζιας ελιάς.

Να σημειωθεί ότι η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής είναι υποχρεωτική ακόμη και όταν η παραγωγή είναι μηδενική και επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης.

Πριν την οριστική υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής επιβεβαιώνονται τα στοιχεία που εμπεριέχονται σε αυτές όσον αφορά στις καλλιεργούμενες εκτάσεις, καλλιεργούμενες ποικιλίες και στις αποδόσεις των ελαιοτεμαχίων. Πριν την υποβολή της δήλωσης συγκομιδής, όπου απαιτείται, γίνεται επικαιροποίηση των στοιχείων της ελαιοκομικής εκμετάλλευσης, ύστερα από αίτημα  του ελαιοπαραγωγού, όπως αυτά είναι καταχωρισμένα στο Ελαιοκομικό Μητρώο. Την ευθύνη για την ορθή υποβολή της δήλωσης συγκομιδής φέρουν οι υπόχρεοι, ενώ ο έλεγχος και η επαλήθευση των στοιχείων τους πραγματοποιείται από τις αρμόδιες ΔΑΟΚ.

Για τη συμπλήρωση και υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής, στα τιμολόγια/δελτία παραλαβής κατά την παραλαβή του ελαιοκάρπου από τις ελαιοκομικές επιχειρήσεις, (ελαιοτριβεία, μονάδες επεξεργασίας επιτραπέζιας  ελιάς) αναγράφονται τα παρακάτω στοιχεία:

α) το ονοματεπώνυμο και το ΑΦΜ του ελαιοκαλλιεργητή,

β) η ποικιλία ελιάς,

γ) ο δεκατριψήφιος κωδικός «ελαιοτεμαχίου»  του Ελαιοκομικού Μητρώου,

δ) στην περίπτωση παράδοσης φορτίου από διαφορετικά «ελαιοτεμάχια» της εκμετάλλευσης, η ποσότητα ελαιοκάρπου που αντιστοιχεί σε κάθε «ελαιοτεμάχιο».

Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης αριθμού ελαιοδένδρων επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά ελαιόδενδρο της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται του πραγματικού αριθμού

Τα πρόστιμα για ανακριβείς δηλώσεις

Οι ΔΑΟΚ πραγματοποιούν ετησίως ελέγχους σε δείγμα τουλάχιστον 5% των δηλώσεων συγκομιδής, το οποίο προσδιορίζεται με βάση ανάλυση κινδύνου. Στην ανάλυση κινδύνου περιλαμβάνονται και οι περιπτώσεις υπότροπων υπόχρεων.

Όταν οι ΔΑΟΚ διαπιστώνουν μη συμμορφώσεις με τις διατάξεις της απόφασης, επιβάλλουν διοικητικά πρόστιμα. Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης αριθμού ελαιοδένδρων επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά ελαιόδενδρο της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται του πραγματικού αριθμού.

Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης ποσοτήτων παραδοθέντος ελαιοκάρπου επιβάλλονται πρόστιμα ως εξής:

• Σε καρπό για ελαιοποίηση επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
• Σε καρπό για επιτραπέζια ελιά επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.

Τα πρόστιμα για μη υποβολή δηλώσεων εντός προθεσμίας

Στην περίπτωση μη υποβολής των δηλώσεων συγκομιδής στις αποκλειστικές ημερομηνίες, επιβάλλεται στους υπόχρεους χρηματικό πρόστιμο, ως εξής:

• στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 21 έως 50 ελαιόδεντρα: 100 ευρώ,
• στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 51 έως 100 ελαιόδεντρα: 500 ευρώ,
• στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 101 έως 500 ελαιόδεντρα: 1.000 ευρώ,
• στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 501 έως 1.000 ελαιόδεντρα: 3.000 ευρώ,
• στους κατόχους εκμεταλλεύσεων περισσότερων των 1.001) ελαιοδέντρων: 5.000 ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση επανάληψης μη συμμορφώσεων τα ανωτέρω μοναδιαία ποσά προστίμου προσαυξάνονται κατά 50%.

Να σημειωθεί ότι οι κυρώσεις δεν επιβάλλονται σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας ή εξαιρετικών περιστάσεων, ενώ προφανή σφάλματα κατά την υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής δύναται να αναγνωρισθούν και να διορθωθούν από την αρμόδια ΔΑΟΚ κατόπιν αίτησης του παραγωγού και προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών/παραστατικών.

Το Ελαιοκομικό Μητρώο

Το Ελαιοκομικό Μητρώο είναι αναπτυγμένο ως τμήμα του «Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών για τον Ελαιοκομικό Τομέα και το Αμπελουργικό Μητρώο (ΣΓΠ ΕΤ & ΑΜ)» και δομείται από μία Βάση Δεδομένων που περιλαμβάνει περιγραφικά και γεωχωρικά στοιχεία σε ένα Δομημένο Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS). Αποτελεί εργαλείο διαχείρισης και ελέγχου του ελαιοκομικού τομέα, και περιλαμβάνει στοιχεία των παραγωγών και της ελαιοκαλλιέργειας όπως πυκνότητα φύτευσης, άρδευση ή μη και αριθμός δένδρων ανά ελαιοτεμάχιο, ποικιλία κτλ καθώς επίσης και τα γεωχωρικά χαρακτηριστικά των τεμαχίων κωδικό τεμαχίου, θέση, συντεταγμένες κορυφών, εμβαδόν και περίμετρο.

Η καταχώριση ενός ελαιοκομικού αγροτεμαχίου/ελαιοτεμαχίου στο Ελαιοκομικό Μητρώο πραγματοποιείται μετά από διοικητικό ή και επιτόπιο έλεγχο από την οικεία ΔΑΟΚ/ΔΑΟ, χαρτογράφηση (ψηφιοποίηση) του ελαιοκομικού αγροτεμαχίου για την απόδοση χαρτογραφικού κωδικού και χαρτογράφηση (ψηφιοποίηση) των ελαιοδένδρων στη θέση εντοπισμού τους, με χρήση του διαθέσιμου χαρτογραφικού υποβάθρου ή μετά από πραγματοποίηση επιτόπιου ελέγχου. Για τους σκοπούς της παρούσας ορίζεται ως «ελαιοκομικό αγροτεμάχιο» ή αλλιώς «ελαιοτεμάχιο» ένα συνεχές τμήμα έκτασης που συγκεντρώνει ελαιόδενδρα.

Η ενημέρωση και επικαιροποίηση του Ελαιοκομικού Μητρώου, που είναι ευθύνη του κατόχου του κάθε ελαιοκομικού  αγροτεμαχίου, πραγματοποιείται με τον έλεγχο και την ενημέρωση από τις ΔΑΟΚ/ΔΑΟ όλων των στοιχείων των ελαιοπαραγωγών, των ελαιοτεμαχίων, των τεμαχίων συγκαλλιέργειας ελιάς-αμπέλου και της ψηφιοποίησης των ελαιοδέντρων στη θέση εντοπισμού τους, μέσω χρήσης της εφαρμογής «Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών Ελαιοκομικού Τομέα και Αμπελουργικό Μητρώο».

Για τη διεξαγωγή των επιτόπιων ελέγχων ελαιοτεμαχίων, συστήνεται σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα τριμελής Επιτροπή Ελαιοκομικού Τομέα, τα μέλη της οποίας ορίζονται με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη.