Πετρέλαιο: Γιατί η πτώση των τιμών δεν είναι πάντα καλά νέα

Πριν από λίγο καιρό, η πτώση των τιμών του πετρελαίου γιορτάστηκε ευρέως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η φθηνότερη βενζίνη σήμαινε περισσότερο διαθέσιμο εισόδημα για τους καταναλωτές, χαμηλότερο κόστος μεταφοράς για τις επιχειρήσεις και ώθηση σε τομείς που βασίζονται στο πετρέλαιο ως εισροή. Αλλά το 2025, αυτή η απλοϊκή άποψη δεν ισχύει πλέον. Η οικονομική εξίσωση έχει αλλάξει δραματικά.

Όπως εξηγεί το Oilprice.com, το 2005, οι ΗΠΑ εισήγαγαν 12,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και τελικών προϊόντων την ημέρα. Εκείνη την εποχή, η πτώση των τιμών του πετρελαίου μεταφράστηκε σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων στους λογαριασμούς των εισαγωγών. Τα καθαρά οφέλη για την οικονομία ήταν σαφή. Αλλά το 2025, η εικόνα αντιστρέφεται. Χάρη στην έκρηξη του fracking, οι ΗΠΑ είναι καθαρός εξαγωγέας περίπου 2,3 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου και διυλισμένων προϊόντων την ημέρα. Όταν οι τιμές του πετρελαίου πέφτουν, οι ΗΠΑ χάνουν πλέον περισσότερα από τις εξαγωγές παρά εξοικονομούν από τις εισαγωγές.

Εάν οι οικονομικές συνθήκες επιδεινωθούν περαιτέρω, οι επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές και νέα παραγωγή θα επιβραδυνθούν

Αυτό σημαίνει ότι η πτώση των τιμών του πετρελαίου σήμερα επιδεινώνει στην πραγματικότητα το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ – αυτό ακριβώς που υποτίθεται ότι χρησιμοποιούνται για να διορθώσουν οι δασμοί. Υπάρχει ειρωνεία στο γεγονός ότι μερικοί από τους πιο δυνατούς υποστηρικτές των δασμών —που υποστηρίζουν ότι θα διορθώσουν την εμπορική ανισορροπία των ΗΠΑ— επευφημούν επίσης την πτώση των τιμών του πετρελαίου. Επικροτούν μια τάση που υπονομεύει την εξαγωγική δύναμη της χώρας και διευρύνει το έλλειμμα.

Δεν έχει σημασία μόνο η τιμή

Όπως γράφει στο Oilprice, ο Robert Rapier, χημικός μηχανικός στην ενεργειακή βιομηχανία, είναι επίσης σημαντικό να εξεταστεί γιατί οι τιμές του πετρελαίου μειώνονται. Οι τιμές πέφτουν όταν η προσφορά αυξάνεται, η ζήτηση μειώνεται ή οι αγορές αναμένουν οικονομικά προβλήματα. Το 2020, οι τιμές του πετρελαίου κατέρρευσαν – για λίγο ακόμη και έγιναν αρνητικές – όχι επειδή η οικονομία ανθεί, αλλά επειδή η πανδημία του COVID-19 είχε προκαλέσει παγκόσμιο κλείσιμο. Αυτή η πτώση των τιμών ήταν προάγγελος βαθιάς οικονομικής οδύνης.

Όταν οι τιμές του πετρελαίου πέφτουν απότομα, τα φορολογικά έσοδα μειώνονται, η απασχόληση συρρικνώνεται και τα εταιρικά κέρδη στον κλάδο υποφέρουν.

Fast forward στο σήμερα: οι τιμές του πετρελαίου πέφτουν ξανά, όχι επειδή κολυμπάμε σε φθηνή ενέργεια, αλλά επειδή το κλίμα της αγοράς μετατοπίζεται προς την πιθανότητα ύφεσης. Αυτά δεν είναι καλά νέα—είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι που αναβοσβήνει.

Εάν οι οικονομικές συνθήκες επιδεινωθούν περαιτέρω, οι επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές και νέα παραγωγή θα επιβραδυνθούν. Οι ίδιοι άνθρωποι που φωνάζουν «drill, baby, drill» μπορεί να αναρωτιούνται γιατί οι εξέδρες μένουν σε αδράνεια, οι κεφαλαιουχικές δαπάνες μειώνονται και οι θέσεις εργασίας περικόπτονται. Όταν οι τιμές πέφτουν κάτω από τα όρια κερδοφορίας, οι παραγωγοί υποχωρούν—και αυτό έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις στην ευρύτερη οικονομία.

Η ενέργεια είναι ένας πυλώνας της οικονομίας των ΗΠΑ

Ενώ οι καταναλωτές επωφελούνται από τις χαμηλότερες τιμές του φυσικού αερίου στην αντλία, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι ο ενεργειακός τομέας αποτελεί πλέον βασικό μοχλό της οικονομίας των ΗΠΑ. Υποστηρίζει εκατομμύρια θέσεις εργασίας, στηρίζει τις οικονομίες ολόκληρων κρατών και συμβάλλει σημαντικά στο ΑΕΠ. Όταν οι τιμές του πετρελαίου πέφτουν απότομα, τα φορολογικά έσοδα μειώνονται, η απασχόληση συρρικνώνεται και τα εταιρικά κέρδη στον κλάδο υποφέρουν.

Ορισμένοι τομείς —όπως οι μεταφορές και ορισμένοι κατασκευαστές— ενδέχεται να επωφεληθούν από χαμηλότερο κόστος εισροών. Όμως ο καθαρός αντίκτυπος στην οικονομία των ΗΠΑ δεν είναι πλέον ευθέως θετικός.

«Έτσι, την επόμενη φορά που κάποιος ισχυριστεί ότι η πτώση των τιμών του πετρελαίου είναι «καλή για την οικονομία», σκεφτείτε την πληρέστερη εικόνα. Το 2005, ίσως αυτό να ήταν αλήθεια. Το 2025, είναι πολύ πιο περίπλοκο», υπογραμμίζει ο Robert Rapier.

Ο ενεργειακός κόσμος έχει αλλάξει. Η πτώση των τιμών του πετρελαίου μπορεί να εξακολουθεί να προσφέρει ανακούφιση στην αντλία βενζίνης – αλλά ως σήμα του τι συμβαίνει στην ευρύτερη οικονομία, είναι μια κόκκινη σημαία για επερχόμενο κίνδυνο.