Το χάος στο παγκόσμιο εμπόριο απαιτεί μια επιθετική ΕΚΤ

Reuters Breakingviews

Οι ακανόνιστες πολιτικές αποφάσεις του Ντόναλντ Τραμπ δίνουν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα την ευκαιρία να σταματήσει να αμφισβητεί το αν πρέπει να μειώσει τα επιτόκια. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ καθυστέρησε την Τετάρτη την πλήρη εφαρμογή των «αμοιβαίων» δασμών του. Ωστόσο, η Ευρώπη θα εξακολουθήσει να επιβαρύνεται με φόρο 10% στις εξαγωγές των ΗΠΑ και η απειλή μιας παγκόσμιας επιβράδυνσης παραμένει. Αυτό απαιτεί ισχυρή απάντηση.

Πριν από τους δασμούς, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ είχε αποφύγει τη δέσμευση να μειώσει το βασικό επιτόκιο της τράπεζας, επί του παρόντος 2,5%, στην επόμενη συνεδρίασή της στις 17 Απριλίου. Ωστόσο, οι συνέπειες του εμπορικού πολέμου δικαιολογούν μια πιο φιλόδοξη περικοπή διπλάσιου μεγέθους.

Ακόμη και πριν από τους δασμούς του Τραμπ, η ΕΚΤ περίμενε ότι η οικονομία της ευρωζώνης θα αναπτυχθεί κατά ένα πενιχρό 0,9% φέτος. Ο δασμός 10% του Τραμπ στις εξαγωγές της ΕΕ θα μπορούσε να μειώσει την αύξηση του ΑΕΠ κατά ένα τρίτο ή 0,3% ποσοστιαίες μονάδες, σύμφωνα με τη Nomura. Αυτό δεν συνεπάγεται τον κίνδυνο παρατεταμένης αβεβαιότητας που προκαλείται από τις πολιτικές του Τραμπ, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους επενδυτές και τις εταιρείες σε αδιέξοδες αποφάσεις.

Οι φόβοι για άνοδο του πληθωρισμού που προκαλούνται από τους δασμούς, από την άλλη πλευρά, είναι υπερβολικοί. Θα υλοποιούνταν μόνο εάν η ΕΕ ανταπαντούσε με τα δικά της ισχυρά μέτρα, αλλά η ευρωπαϊκή απάντηση μέχρι στιγμής είναι μέτρια. Επιπλέον, η Κίνα, που εξακολουθεί να υπόκειται σε υψηλούς δασμούς από τον Τραμπ, θα μπορούσε να προσπαθήσει να πλημμυρίσει την Ευρώπη με φθηνές εξαγωγές, μειώνοντας τις τιμές.

Το δεύτερο επιχείρημα για μια παύση φαίνεται εξίσου αδύναμο. Εξαρτάται από τον αντίκτυπο των αυξημένων αμυντικών δαπανών και την εγκατάλειψη της Γερμανίας από δεκαετίες δημοσιονομικής πειθαρχίας. Το πρόβλημα είναι ότι η δημοσιονομική έκρηξη μπορεί να διαρκέσει χρόνια. Όπως υποστήριξε ο επικεφαλής οικονομολόγος της AXA, Gilles Moec, «οι δασμοί είναι τώρα, δημοσιονομική τόνωση αργότερα».

Η ΕΚΤ πρέπει επίσης να υπολογίσει την ισχύ του ευρώ. Το κοινό νόμισμα έχει αυξηθεί κατά 10% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ από την ορκωμοσία του Τραμπ και οι ανησυχίες των παγκόσμιων επενδυτών για την οικονομία των ΗΠΑ είναι πιθανό να παραμείνουν. Αυτό κάνει τις εισαγωγές φθηνότερες, μειώνοντας περαιτέρω τον πληθωρισμό.

Και, ενώ η ΕΚΤ μείωσε το επιτόκιο της κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες από τον Ιούνιο του περασμένου έτους, εξακολουθεί να χρησιμοποιεί ένα άλλο εργαλείο για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Επιτρέπει σταθερά το χαρτοφυλάκιο, των ομολόγων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσής της μεταξύ 2014 και 2022 να αποσυρθούν, με το υπόλοιπο τώρα να ανέρχεται στα 2,7 τρισεκατομμύρια ευρώ. Όπως εξηγεί το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου Piero Cipollone, αυτή η συρρίκνωση του ισολογισμού, γνωστή ως ποσοτική σύσφιξη, έρχεται σε αντίθεση με τις μειώσεις επιτοκίων, αυξάνοντας τις αποδόσεις των ομολόγων και το κόστος δανεισμού. Μια μείωση του χαρτοφυλακίου κατά 500 δισ. ευρώ μεταφράζεται σε 75 δισ. ευρώ λιγότερο τραπεζικό δανεισμό, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΚΤ.

Με τον πληθωρισμό στο 1,9% το επόμενο έτος από την ίδια την κεντρική τράπεζα, το βασικό επιτόκιο του 2,5% φαίνεται υψηλό. Και ακόμη κι αν αυτό πέσει στο 2%, η συνεχιζόμενη συρρίκνωση του ισολογισμού της ΕΚΤ θα βοηθούσε να τεθεί ο πληθωρισμός υπό έλεγχο. Με καθαρό τον κίνδυνο παγκόσμιας ύφεσης, η ΕΚΤ έχει την πολυτέλεια να διπλασιάσει τις μειώσεις των επιτοκίων.