Data centers: Τώρα και στο διάστημα

Ακούγεται σαν κάτι από ταινία επιστημονικής φαντασίας, αλλά ο Στίβεν Άιζελ είναι σίγουρος ότι μια μέρα η εταιρεία του θα ανοίξει data centers στη Σελήνη.

«Ο τρόπος που το βλέπουμε είναι ότι τοποθετώντας το κέντρο δεδομένων στο διάστημα, προσφέρετε πραγματικά απαράμιλλη ασφάλεια», είπε στο BBC ο πρόεδρος της Lonestar Data Holdings.

Τον περασμένο μήνα, η εταιρεία με έδρα τη Φλόριντα ισχυρίστηκε ότι δοκίμασε με επιτυχία ένα μικροσκοπικό κέντρο δεδομένων στο μέγεθος βιβλίου που μεταφέρθηκε στη Σελήνη στο Athena Lunar Lander από την αμερικανική εταιρεία εξερεύνησης του διαστήματος Intuitive Machines. Αυτό, με τη σειρά του, είχε εκτοξευθεί από έναν πύραυλο της SpaceX του Μασκ.

Τα data centers ή κέντρα δεδομένων είναι οι τεράστιες αποθήκες που φιλοξενούν στοίβες υπολογιστών που αποθηκεύουν και επεξεργάζονται δεδομένα που χρησιμοποιούνται από ιστότοπους, εταιρείες και κυβερνήσεις.

Η Lonestar λέει ότι η τοποθέτησή τους στη Σελήνη θα προσφέρει στους πελάτες ασφαλή, αξιόπιστη επεξεργασία δεδομένων, εκμεταλλευόμενη ταυτόχρονα την απεριόριστη ηλιακή ενέργεια για την τροφοδοσία τους.

Και ενώ τα κέντρα δεδομένων στο διάστημα μπορεί να ακούγονται τραβηγμένα, είναι μια ιδέα που πραγματικά αρχίζει να απογειώνεται, εξ αιτίας της αυξανόμενης ζήτησης και της δυσκολίας εύρεσης κατάλληλων τοποθεσιών στη Γη.

Η τοποθέτηση διαστημικών data centers πρέπει να είναι λιγότερο ρυπογόνος

Η συνεχώς διευρυνόμενη χρήση των υπολογιστών τεχνητής νοημοσύνης έχει δει μια τεράστια αύξηση στον όγκο δεδομένων που πρέπει να αποθηκευτούν και να υποβληθούν σε επεξεργασία παγκοσμίως, αυξάνοντας την ανάγκη για κέντρα δεδομένων, με την ετήσια ζήτηση να αναμένεται να αυξηθεί μεταξύ 19% και 22% έως το 2030, σύμφωνα την McKinsey.

Νέα κέντρα δεδομένων ξεφυτρώνουν συνεχώς – αλλά είναι δύσκολο να βρεθούν τοποθεσίες, καθώς είναι μεγάλα και χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες ενέργειας και νερού για ψύξη. Και όλο και περισσότεροι δεν τα θέλουν κοντά.

Η τοποθέτηση τους στο διάστημα, θεωρητικά τα κάνει πιο ανώδυνα. Υπάρχει διαθέσιμη ενέργεια από τον ήλιο, και δεν υπάρχουν γείτονες που να διαμαρτύρονται για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Το περασμένο καλοκαίρι, μια μελέτη σκοπιμότητας που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε κέντρα δεδομένων σε τροχιά δημοσίευσε τα αποτελέσματά της.

Η έκθεση Ascend από την Thales Alenia Space καθόρισε ότι η ανάπτυξη κέντρων δεδομένων στο διάστημα «θα μπορούσε να μεταμορφώσει το ευρωπαϊκό ψηφιακό τοπίο» και να είναι «πιο φιλική προς το περιβάλλον».

Η κοινοπραξία Thales Alenia Space σχεδιάζει να κατασκευάσει έναν αστερισμό 13 δορυφόρων με συνολική επιφάνεια 200m επί 80m και συνολική ισχύ επεξεργασίας δεδομένων περίπου 10 μεγαβάτ (MW). Αυτό ισοδυναμεί με ένα σημερινό μεσαίου μεγέθους, επίγειο κέντρο δεδομένων, με περίπου 5.000 διακομιστές.

Οι δορυφόροι θα συναρμολογούνται σε τροχιά.

Ο Νταμιέν Ντουμεστιέ, αρχιτέκτονας του έργου Ascend στο Thales Alenia Space, είπε στο BBC ότι για να είναι τα διαστημικά κέντρα δεδομένων πιο φιλικά προς το περιβάλλον από τα επίγεια, θα είναι απαραίτητο οι εκτοξευτές πυραύλων να εκπέμπουν 10 φορές λιγότερο κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους.

«Αλλά για να καλύψουμε τις εξελίξεις της νέας τεχνολογίας και την αύξηση της παραγωγικής ικανότητας για να επωφεληθούν από κλίμακα, πρέπει να εξετάσουμε τη μεγαλύτερη χωρητικότητα του συστήματος, περίπου 200 MW, δηλαδή 200 από τις προβλεπόμενες μεγάλες διαστημικές υποδομές μας και 200 ​​εκτοξεύσεις», λέει.

«Το κύριο ερώτημα είναι πότε θα είναι έτοιμος ένας προσαρμοσμένος πύραυλος… αυτό θα μπορούσε να προγραμματιστεί για το 2030 ή το 2035, δηλαδή εμπορική βιωσιμότητα πριν από το 2037.”

Ωστόσο, παρά την αισιοδοξία των εταιρειών, ο Δρ Ντομένικο Βισινάντσα, αναπληρωτής καθηγητής ευφυών συστημάτων και επιστήμης δεδομένων στο Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin, λέει ότι υπάρχουν πολλά εμπόδια πριν τα διαστημικά κέντρα δεδομένων μπορούν να είναι βιώσιμη πρόταση. Ανάμεσα στα προβλήματα είναι το κόστος τοποθέτησης σε τροχιά, αλλά και η συντήρηση και επιδιόρθωση συστημάτων εκεί.

Η ψύξη του εξοπλισμού είναι επίσης πρόβλημα, επειδή παρόλο που το διάστημα είναι κρύο, τα συμβατικά συστήματα ψύξης δεν λειτουργούν καλά χωρίς βαρύτητα.

Εν τω μεταξύ, ο “καιρός” στο διάστημα μπορεί να βλάψει τα ηλεκτρονικά, ενώ η συνεχώς αυξανόμενη ποσότητα διαστημικών απορριμμάτων θέτει σε κίνδυνο το φυσικό υλικό.

Η Starcloud προτείνει αρθρωτό σύστημα, ώστε να μπορούν να επεκταθούν

Επόμενος στόχος της Lonestar είναι να βάλει ένα μικρό κέντρο δεδομένων σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη το 2027. Εν τω μεταξύ, άλλες εταιρείες ελπίζουν να φτάσουν εκεί ταχύτερα, όπως το Starcloud που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, το οποίο πρόκειται να ξεκινήσει ένα δορυφορικό κέντρο δεδομένων τον επόμενο μήνα και να ξεκινήσει εμπορικές δραστηριότητες στα μέσα του 2026.

Ο Άιντελ της Lonestar λέει ότι οι εγκαταστάσεις που βασίζονται στο διάστημα προσφέρουν περισσότερη ασφάλεια, επειδή τα δεδομένα τους δεν χρειάζεται να δρομολογούνται μέσω επίγειων δικτύων. Αντίθετα, οι πληροφορίες μπορούν να μεταδοθούν απευθείας από το διάστημα σε ειδικό επίγειο σταθμό.

Η απόσταση από τη Σελήνη σημαίνει ότι τα δεδομένα χρειάζονται περίπου ενάμιση δευτερόλεπτο για να φτάσουν στο έδαφος. Αυτό δεν έχει σημασία για ορισμένες εφαρμογές, όπως η μακροπρόθεσμη αποθήκευση δεδομένων και τα αντίγραφα ασφαλείας.

Και εν τω μεταξύ, λέει ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Lonestar, Κρις Στοτ, τα κέντρα δεδομένων που βασίζονται στο διάστημα μπορούν να βοηθήσουν τους οργανισμούς να συμμορφωθούν με τους κανονισμούς σχετικά με την ανάγκη διατήρησης των δεδομένων των ανθρώπων στη χώρα προέλευσης.

Η Lonestar έχει ήδη πελάτες στη σειρά, συμπεριλαμβανομένης της πολιτείας της Φλόριντα και της κυβέρνησης του Isle of Man.