Ρωσία: Επιταχύνεται η «αρπαγή» περιουσιακών στοιχείων

Άτομα που πρόσκεινται στην κυβέρνηση και τις υπηρεσίες ασφαλείας πρότειναν πέρυσι στον δισεκατομμυριούχο Ντμίτρι Κάμενστσικ να δώσει στο κράτος το 25% στο δεύτερο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της Μόσχας. Όταν αρνήθκε ήρθε αντιμέτωπος με όλη την ισχύ του ρωσικού νομικού συστήματος.

Τον Ιανουάριο, ο Ρώσος γενικός εισαγγελέας ζήτησε από δικαστήριο της Μόσχας να διατάξει την εθνικοποίηση του αεροδρομίου Domodedovo, ισχυριζόμενος ότι ο Κάμενστσικ και ο επιχειρηματικός του συνεργάτης ήταν μέρος των δυτικών προσπαθειών να υπονομεύσει τη ρωσική οικονομία επειδή είχαν ξένα διαβατήρια. Η υπόθεση βρίσκεται σε εξέλιξη κεκλεισμένων των θυρών.

Το επεισόδιο είναι μέρος μιας σειράς εθνικοποιήσεων που έχουν επιταχυνθεί από τότε που ο Βλαντιμίρ Πούτιν ξεκίνησε τον πόλεμο στην Ουκρανία, παρόλο που κάνει ανοίγματα σε δυτικές εταιρείες παρασυρμένος από την προοπτική του Ντόναλντ Τραμπ να αναζωπυρώσει τους οικονομικούς δεσμούς με τη Ρωσία.

Από την αρχή του πολέμου, ο γενικός εισαγγελέας της Ρωσίας άνοιξε υποθέσεις εναντίον περισσότερων από 85 ρωσικών επιχειρήσεων. Μέσω αυτής της διαδικασίας, ο γενικός εισαγγελέας ισχυρίζεται ότι έχει ήδη επιστρέψει 2.400 δισεκατομμύρια ρούβλια (27,9 δισεκατομμύρια δολάρια) στο κράτος.

Οι στοχευμένες επιχειρήσεις κυμαίνονται από τον μεγαλύτερο παραγωγό μαγνησίου της Ρωσίας έως τον μεγαλύτερο αντιπρόσωπο αυτοκινήτων. Τις τελευταίες εβδομάδες, το κράτος προχώρησε σε κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων του κορυφαίου ιδιοκτήτη αποθηκών Raven Russia και του μεγάλου εξαγωγέα σιτηρών Rodnye Polya.

O Ντμίτρι Κάμενστσικ συνελήφθη για κατηγορίες σχετικά με την ασφάλεια του αεροδρομίου μετά απότρομοκρατική επίθεση , αλλά ελευθερώθηκε μετά από μερικές εβδομάδες.

Ο ρόλος των Ρότενμπεργκ

Οι περιπτώσεις σηματοδοτούν «περίοδο κυνηγίου» στην οικονομία της Ρωσίας, η οποία αναδιαμορφώνεται με ταχύτητα που δεν έχει παρατηρηθεί από τα χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, όταν ολιγάρχες άρπαξαν περιουσιακά στοιχεία σε τιμές ευκαιρίας.

Οι αδελφοί Ρότενμπεργκ, οι παιδικοί φίλοι του Πούτιν, ήταν μεταξύ μερικών από τους κύριους ωφελούμενους από τις κατασχέσεις του γενικού εισαγγελέα.

Η όμιλος χημικών Roskhim, που συνδέεται με τους αδελφούς Rotenberg, σύμφωνα με τον ρωσικό Τύπο και τους συμμετέχοντες στη ρωσική αγορά, εξαγόρασε πρόσφατα τουλάχιστον τρεις ρωσικές εταιρείες μετά την κατάσχεσή τους από τον Ρώσο γενικό εισαγγελέα.

«Ολόκληρη αυτή η ιδέα ενός είδους ήπιας εθνικοποίησης… είναι οι Ρότενμπεργκ», είπε ένα άτομο στους Financial Times. «Ανάπτυξαν αυτήν την ιδέα. Έχουν ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι γι’ αυτό. Έχουν νομικούς συμβούλους, οικονομικούς συμβούλους, εξορύκτες δεδομένων που προσπαθούν συγκεκριμένα να βρουν αυτές τις υποθέσεις και στη συνέχεια προβάλλουν το επιχείρημα για την επίσημη εφαρμογή [την υπόθεση] από το γραφείο του γενικού εισαγγελέα”, είπε η πηγή.

Ο Αρκάντι Ρότενμπεργκ κατέχει ήδη μέρος του Sheremetyevo, του μεγαλύτερου αεροδρομίου της χώρας, μαζί με άλλους μετόχους.

Ένας εκπρόσωπος των Ρότενμπεργκ επισήμανε στους FT μια δήλωση του Αρκάντι τον Ιανουάριο ότι δεν ενδιαφέρεται για το Domodedovo και αρνήθηκε να σχολιάσει περαιτέρω.

Άτομα κοντά στο Domodedovo είπαν ότι ήταν πολύ νωρίς για να πούμε εάν ο Κάμενστσικ και ο επιχειρηματικός συνεργάτης του Βαντίμ Κόγκαν, που έχουν αντέξει σε πολλές απόπειρες κατασχέσεων στο παρελθόν, θα επιβιώσουν και από την τελευταία απόπειρα. Ανεξάρτητα από αυτό, η υπόθεση αντιπροσωπεύει μια νέα κλιμάκωση για τον γραφείο του γενικού εισαγγελέα.

Η εξέλιξη «σημαίνει για τις επιχειρήσεις… ότι κανείς δεν είναι άθικτος», είπε στους FT η Αλεξάντρα Προκοπένκο, συνεργάτης στο Carnegie Russia Eurasia Center, ούτε καν εταιρείες που προηγουμένως βασίζονταν στις διασυνδέσεις τους εντός του καθεστώτος. «Ο γενικός εισαγγελέας υποστηρίζεται από τον Πούτιν να κυνηγά ότι θεωρεί εφικτό», είπε.

Ο γενικός εισαγγελέας κατηγόρησε τον Κόγκαν και τον Κάμενστσικ ότι «καθιέρωσαν ξένο έλεγχο» στο Domodedovo λόγω των πολλαπλών διαβατηρίων τους.

Οι εισαγγελείς ισχυρίζονται ότι οι δύο συνέταιροι «ακολουθούσαν την επιθετική πολιτική των δυτικών κρατών για να επιφέρουν στρατηγική ήττα στη Ρωσική Ομοσπονδία βλάπτοντας την οικονομία της» και υπεξαιρώντας 18 δισεκατομμύρια ρούβλια από την εταιρεία στο εξωτερικό. Οι Κάμενστσικ και Κόγκαν έχουν αρνηθεί τους ισχυρισμούς.

Καμπανάκι για ξένες επιχειρήσεις

Η υπόθεση είναι μια προειδοποίηση για ξένες επιχειρήσεις που αναζητούν πιθανή επιστροφή στη Ρωσία εν μέσω συνομιλιών για προσέγγιση Ουάσιγκτον-Μόσχας.

Τον περασμένο μήνα, ο Ρώσος πρόεδρος υπέγραψε εντολή να επιστρέψει στην ιταλική Ariston η μονάδα της με έδρα τη Ρωσία, η οποία είχε τεθεί υπό την προσωρινή διαχείριση μιας θυγατρικής της Gazprom. Όμως, υπάρχει σκεπτικισμός αν οι νέοι ιδιοκτήτες θα ήταν πρόθυμοι να παραδώσουν τα νεαποκτηθέντα τους.

Η εμμονή του Πούτιν με τον πόλεμο στην Ουκρανία τον έχει αποσπάσει από τα οικονομικά ζητήματα, δίνοντας στους υφιστάμενούς του περισσότερα περιθώρια για να λαφυραγωγήσουν στο εσωτερικό.

Λίγο καιρό μετά την κίνηση των εισαγγελέων για την εθνικοποίηση του Domodedovo, φίλος του Κάμενστσικ ζήτησε από τον Πούτιν ακροατήριο και του είπε ότι οι εισαγγελείς είχαν χτίσει την υπόθεση με ψευδείς πληροφορίες.

Ο Πούτιν απάντησε ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας της Ρωσίας του είπαν ότι οι Κάμενστσικ και Κόγκαν υπεξαίρεσαν κεφάλαια που προορίζονταν για την ανακαίνιση του διαδρόμου του Domodedovo, αλλά ο διάδρομος προσγείωσης και η λειτουργία των πτήσεων ήταν ο αποκλειστικός τομέας της αεροπορικής αρχής της Ρωσίας, εξήγησε ο φίλος.

Ο Ρώσος πρόεδρος εξέφρασε την έκπληξή του και υποσχέθηκε να εξετάσει το θέμα, μετά το οποίο η υπόθεση των εισαγγελέων σταμάτησε, πρόσθεσαν.

Αφού οι αρχές προσέγγισαν τον Κάμενστσικ το 2024, άλλαξε τη δομή ιδιοκτησίας και μετέφερε την εταιρεία χαρτοφυλακίου στη Ρωσία για να συμμορφωθεί πλήρως με την ισχύουσα νομοθεσία, είπε το άτομο.

Αρχικά, οι περισσότερες ομάδες που στοχοποιήθηκαν από το γραφείο του γενικού εισαγγελέα ήταν ομάδες όπου οι ιδιοκτήτες ήταν απίθανο να αντεπιτεθούν – είτε επειδή είχαν ήδη εγκαταλείψει τη Ρωσία είτε επειδή ήταν μικρότεροι παίκτες που δεν είχαν το πολιτικό κεφάλαιο για να υποστηρίξουν την υπόθεσή τους στην κορυφή.

Τώρα με ονόματα όπως Domodedovo και Raven, η εταιρεία αποθήκης, στοχοποιούνταν μεγαλύτεροι παίκτες.